Trung bình mỗi ngày Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận khám, chẩn đoán và tư vấn cho một số lượng không nhỏ trẻ dưới 24 tháng bị suy dinh dưỡng mà một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ trong giai đoạn ăn dặm là do trẻ không được cung cấp chế độ dinh dưỡng cân bằng và phù hợp với lứa tuổi, dẫn tới trẻ bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Thấy con tăng cân chậm, chị N.T.H (Thanh Xuân, Hà Nội) ra sức nhồi cho con ăn. Những bữa ăn dặm đầu tiên chị đã nấu cháo khá đặc. Điều đó khiến bé càng phản ứng mạnh khi tới bữa ăn dặm và không hợp tác.
Chị H. tâm sự, trong tháng đầu ăn dặm cho ăn đồ ngọt và nấu loãng, bé khá hào hứng. Tuy nhiên, kể từ khi chuyển sang ăn cháo có đạm và rau, bé phản ứng mạnh mẽ. "Tôi tận dụng máy xay cũ ở nhà, xay không mịn, vẫn còn lợn cợn, nhưng tôi nghĩ như thế bé sẽ tập phản xạ nhai và nuốt", chị H. bày tỏ.
Con chị H. sang tháng thứ 8, uống sữa mẹ đều, chưa uống sữa công thức, tăng cân chậm. Đưa con đến khám tại phòng khám dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương, chị H. đầy tư tâm mong bác sĩ tư vấn cách bổ sung dinh dưỡng cho con hợp lý trong giai đoạn đầu.
Một sai lầm mà nhiều bà mẹ cũng thường mắc hiện nay là nấu một nồi cháo ăn cả ngày, đến bữa đun nóng lại, không bổ sung thêm rau củ hoặc đạm để thay đổi khẩu vị. "Con đã 9,5 tháng mà chỉ nặng có 6kg, nhìn con bé tí tẹo so với các bạn cùng tuổi mà vợ chồng em lo lắng muốn stress”, một người mẹ trẻ tâm sự khi cho con đến khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
Tiến sĩ, bác sĩ Lưu Thị Mỹ Thục-Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương cho hay, có nhiều sai lầm mà cha mẹ thường mắc khi cho con ăn dặm.
Đầu tiên là cho trẻ ăn dặm quá sớm khi trẻ mới 3-4 tháng tuổi. Thời điểm thích hợp nhất để cho bé ăn dặm là từ 6 tháng tuổi. Cho trẻ ăn dặm quá sớm có thể làm ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ.
Cho trẻ ăn nhiều thịt, cá, ăn ít rau củ quả là điều nhiều cha mẹ gặp phải khi cho con ăn dặm. Hơn nữa việc lựa chọn rau củ cũng chưa khoa học. Thay vì cho trẻ ăn phong phú các loại rau thì cha mẹ chỉ chọn những loại hạt, củ quả như hạt đậu, cà rốt, bí đỏ ăn thường xuyên gây đơn điệu mùi vị và nhàm chán cho trẻ…Trong khi đó, những loại rau có lá màu xanh sẫm rất tốt cho trẻ. Cha mẹ nên phối hợp đa dạng các loại rau củ để bữa ăn của trẻ luôn thay đổi mùi vị, hấp dẫn.
 |
| Chế độ ăn của trẻ cần đa dạng các nhóm thực phẩm. |
Bên cạnh đó, cha mẹ cũng không nên ninh/hầm các loại rau củ quá lâu hay lưu giữ lâu trong tủ lạnh gây mất chất dinh dưỡng và dễ bị nhiễm khuẩn thức ăn trong quá trình bảo quản.
Nhiều mẹ nghĩ rằng cho con ăn nhiều thịt, cá, trứng… sẽ giúp con mau lớn, tăng cân nhanh. Tuy nhiên, đây là sai lầm rất nghiêm trọng vì lượng đạm quá nhiều không những có thể làm bé rối loạn tiêu hoá mà còn dễ dẫn đến chứng biếng ăn ở trẻ.
Thay vào đó, chế độ ăn của trẻ phải đa dạng các nhóm thực phẩm, ít nhất 5 trong 8 nhóm thực phẩm (nhóm tinh bột, nhóm sữa và chế phẩm sữa, nhóm dầu mỡ, nhóm rau củ, nhóm thịt cá, nhóm trứng, nhóm các loại hạt, nhóm rau củ màu vàng-xanh thẫm).
Một số phụ huynh chỉ cho trẻ ăn nước mà không ăn cái. Chẳng hạn khi ninh xương, nghiền rau, xay thịt chỉ lấy nước, bỏ cái để nấu bột cho con vì nghĩ như thế cũng đủ chất rồi hoặc sợ trẻ bị hóc, ói. Cách làm như thế dẫn tới mất đi lượng lớn chất dinh dưỡng trong thực phẩm.
Dầu ăn giúp trẻ dễ tiêu hoá lại rất giàu năng lượng và giúp hoà tan các chất khác khiến cơ thể dễ hấp thu. Việc cha mẹ không cho hoặc cho rất ít dầu ăn vào bột, cháo của con có thể khiến trẻ không được cung cấp đủ năng lượng cần thiết để phát triển.
Nhiều phụ huynh có thói quen nấu một nồi cháo có đầy đủ thịt, rau từ sáng rồi để bé ăn cả ngày, đến bữa nào lại lấy ra xay rồi nấu lại. Như thế cháo bữa sau sẽ có mùi khó chịu, lượng vitamin và chất dinh dưỡng trong thực phẩm bị giảm hoặc mất, khiến cho bé không được cung cấp đủ dinh dưỡng theo khẩu phần ăn.
Bác sĩ khuyến cáo, nếu không có chế độ ăn bổ sung hợp lý sẽ làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng, có thể rối loạn tiêu hoá, thậm chí tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nhiễm trùng khác, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Đẩy nhanh tốc độ giảm suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ
Bổ sung dinh dưỡng đầu đời hợp lý
Tiến sĩ, bác sĩ Lưu Thị Mỹ Thục lưu ý các cha mẹ khi con tập ăn dặm nên cho trẻ ăn từ lỏng đến đặc, từ ít đến nhiều, tập cho trẻ quen dần với thức ăn mới.
Số lượng thức ăn và bữa ăn tăng dần theo tuổi, bảo đảm thức ăn hợp với khẩu vị của trẻ. Chế biến các thức ăn đa dạng, giàu dinh dưỡng, sử dụng các thức ăn sẵn có tại địa phương. Khi chế biến, phải bảo đảm thức ăn mềm dễ nhai và dễ nuốt.
Tăng đậm độ năng lượng của thức ăn bổ sung bằng thêm dầu/mỡ cho bát bột vừa thơm, ngon và mềm giúp trẻ dễ nuốt lại cung cấp thêm năng lượng giúp trẻ mau lớn.
Không cho trẻ ăn bánh kẹo, uống nước ngọt, ăn vặt trước bữa ăn vì làm cho trẻ chán ăn.
Giai đoạn đầu ăn dặm nên cho trẻ ăn đủ 4 nhóm thực phẩm và tiếp tục bú mẹ.
