Du lịch học đường có thể hiểu là hình thức du lịch chủ yếu hướng đến đối tượng học sinh, được tổ chức kết hợp giữa hoạt động tham quan, trải nghiệm với giáo dục, học tập. Với bề dày văn hóa, lịch sử cùng hệ thống tài nguyên thiên nhiên, di sản phong phú, đa dạng, Việt Nam sở hữu tiềm năng dồi dào để phát triển du lịch học đường.

Thời gian qua, nhiều trường học đã phối hợp các đơn vị tổ chức tour du lịch cho học sinh. Một số trường còn đưa du lịch học đường thành hoạt động ngoại khóa định kỳ trong chương trình đào tạo. Ðịa điểm lựa chọn thường là những điểm đến gần với lịch trình từ một đến hai ngày, chủ yếu tham quan các di tích, công viên, bảo tàng, trang trại giáo dục, làng nghề truyền thống… nhằm giúp học sinh tiếp cận và tích lũy kiến thức lịch sử, văn hóa…

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, du lịch học đường vẫn chưa phát triển xứng tiềm năng, chất lượng sản phẩm chưa đạt kỳ vọng. Nguyên nhân là do du lịch học đường đòi hỏi sự tích hợp nhiều hoạt động và nhiều giá trị với hàm lượng sáng tạo cao. Trong khi đó, phần lớn các đơn vị đào tạo thường kết hợp tổ chức với một vài đối tác đã thiết lập quan hệ từ trước, cho nên sản phẩm thường lặp lại với cách làm cũ, thiếu tính sáng tạo…

Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò. Ảnh: Thành Đạt

Theo ông Lê Công Năng, Tổng Giám đốc Wondertour, những tour du lịch của không ít trường thời gian qua mới chỉ dừng ở tour học sinh chứ chưa thể gọi là tour học đường, tức mới chỉ là tour du lịch tổ chức cho học sinh, đáp ứng nhu cầu tham quan, trải nghiệm mà chưa mang hàm lượng giáo dục cao. Một số trung tâm đào tạo kỹ năng cũng phát triển dòng tour giáo dục để phụ huynh đăng ký cho con, nhưng về bản chất, các đơn vị này không phải đơn vị lữ hành nên không thể tổ chức những tour du lịch đúng nghĩa, càng không đủ khả năng kết nối các dịch vụ để bảo đảm chất lượng hành trình.

Ông Năng cho biết, thời gian phải học online và hạn chế giao tiếp kéo dài trong đại dịch Covid-19 đã gây ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý học sinh. Vì thế, trong giai đoạn này, việc tổ chức những tour du lịch học đường giúp các em tìm lại sự cân bằng về sức khỏe tinh thần, giải tỏa căng thẳng tâm lý là hết sức quan trọng. Ðó là lý do bên cạnh những tour du lịch học đường gắn với nhu cầu trải nghiệm, dã ngoại, Wondertour còn xây dựng những tour du lịch kỹ năng, giáo dục, hướng nghiệp như: Một ngày làm nông dân, Một ngày làm bác sĩ, tour Khát vọng sống, tour Lòng biết ơn và yêu thương…

"Ðây đều là những tour mang tính bản quyền, hướng đến những đối tượng khác nhau. Chúng tôi tập trung tiếp cận cộng đồng phụ huynh ở các trường, các group phụ huynh trên mạng xã hội bởi họ là những người đang quan tâm nhiều nhất đến sự phát triển toàn diện của con em mình" - Tổng Giám đốc Wondertour nhấn mạnh.

Ngoài ra, khách hàng của du lịch học đường là học sinh-đối tượng chưa có nhiều kỹ năng tự bảo vệ bản thân, cho nên việc quản lý tương đối phức tạp, tiềm ẩn rủi ro, chưa kể phục vụ học sinh theo đơn vị trường thì đoàn khách thường rất lớn, cần nhiều nhân sự phục vụ. Ðó là lý do có thời gian, nhiều doanh nghiệp du lịch chưa thật sự mặn mà với thị trường này, các trường học cũng chưa có sự lựa chọn tốt nhất.

Tuy nhiên, những năm gần đây, nhận định được tầm quan trọng của du lịch trong nước, đặc biệt từ sau đại dịch, nhiều người làm du lịch đã phải thay đổi cách tiếp cận. Bên cạnh các công ty lữ hành, nhiều địa phương, điểm đến đã chủ động định hướng, phát triển du lịch học đường.

Ðơn cử, ngay trong tháng 10 này, Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội đã ra mắt sản phẩm du lịch học đường giáo dục di sản với tên gọi "Thăng Long-Hà Nội: Xưa và Nay", đưa học sinh đi tham quan tìm hiểu văn hóa Hà Nội tại Trung tâm giao lưu văn hóa phố cổ Hà Nội, Ngôi nhà Di sản số 87 Mã Mây, đình Kim Ngân trên phố Hàng Bạc nhằm kết nối mô hình trường học với du lịch, mang lại cho học sinh những trải nghiệm sáng tạo, thú vị khi tìm hiểu lịch sử.

Những năm qua, việc chủ động xây dựng các sản phẩm giáo dục di sản ở Hoàng thành Thăng Long hay di tích Hỏa Lò, Hà Nội đã thu hút sự quan tâm hưởng ứng của đông đảo các trường, học sinh, cho thấy giáo dục lịch sử bằng những kiến thức thực tế trực quan luôn hiệu quả, hấp dẫn.

Ứng dụng du lịch thông minh về Đền Hùng.

Cuối tháng 9, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ đã phối hợp Khu Di tích lịch sử Ðền Hùng tổ chức công bố chương trình du lịch học đường "Hướng về nguồn cội" với những hoạt động chính trong tour như: tham quan Bảo tàng Hùng Vương, dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng, thưởng thức show diễn "Hùng Vương truyện cổ", xem múa rối nước, tham gia trò chơi dân gian…

Tại lễ công bố, Hiệp hội Lữ hành Phú Thọ, các đơn vị cung cấp dịch vụ tại Ðền Hùng và Công ty Flamingo Redtours đại diện cho một số hãng lữ hành Hà Nội đã ký thỏa thuận hợp tác nhằm triển khai hiệu quả sản phẩm du lịch học đường. Cũng nhân dịp này, Flamingo Redtours chính thức cho ra mắt chùm tour "Hướng về nguồn cội" với lịch trình: Ðền Hùng-Bảo tàng Hùng Vương-Ðình cổ Hùng Lô-Khu du lịch Nature Key Retreat Hy Cương (một ngày); Ðền Hùng-Flamingo Ðại Lải Resorts (hai ngày một đêm).

Ðại diện Flamingo Redtours cho biết: Ưu điểm của sản phẩm là lịch trình được sắp xếp khoa học dưới sự tư vấn của các chuyên gia; địa điểm tham quan gần Hà Nội, thuận tiện di chuyển; kịch bản được cá biệt hóa theo từng cấp học. Những bài học lịch sử được truyền tải nhẹ nhàng, dễ nhớ khi học sinh tham quan Ðền Hùng, thưởng thức show diễn "Hùng Vương truyện cổ", tham gia các buổi nói chuyện chuyên đề, cuộc thi "Ngược dòng lịch sử", khám phá văn hóa đặc sắc của người dân bản địa, tự tay gói bánh chưng, giã bánh dày…

Những tín hiệu tích cực nêu trên đang hứa hẹn sự chuyển mình tích cực của loại hình du lịch học đường theo hướng chuyên nghiệp hóa. Các chuyên gia cho rằng, để du lịch học đường thật sự đạt hiệu quả, chất lượng, các sản phẩm cần được xây dựng bằng tâm huyết dành cho thế hệ tương lai của đất nước, trên cơ sở đẩy mạnh phối hợp, liên kết giữa ngành du lịch và giáo dục, với sự vào cuộc của các địa phương, sự tham vấn từ chuyên gia ở nhiều lĩnh vực văn hóa, lịch sử, di sản, kỹ năng… và đặc biệt là sự quan tâm, sẵn sàng hưởng ứng của các phụ huynh vì sự phát triển của con em mình.