Chính sách di cư và kỳ vọng phát triển

Theo WB, khi được quản lý đúng cách, người di cư có thể trở thành một lực lượng mạnh mẽ, thúc đẩy sự thịnh vượng và phát triển ở cả nước xuất xứ và nước đến.

Báo cáo Phát triển Thế giới 2023: Người di cư, người tị nạn và xã hội của WB chỉ ra rằng, các quốc gia giàu có trên thế giới cũng như ngày càng nhiều quốc gia có thu nhập trung bình phải đối mặt tình trạng dân số giảm dần và bị cuốn vào cuộc cạnh tranh thu hút lực lượng lao động. Trong khi đó, tại hầu hết các nước thu nhập thấp, dân số dự kiến tiếp tục tăng, gây thêm áp lực tạo việc làm cho những người trẻ bước vào tuổi lao động.

Những thập niên tới, tỷ lệ người trưởng thành trong độ tuổi lao động được dự báo giảm mạnh ở nhiều quốc gia. Theo WB, lực lượng lao động của Tây Ban Nha có thể sẽ thu hẹp hơn một phần ba vào năm 2100, khi tỷ lệ những người trên 65 tuổi tăng từ 20% lên tới 39% dân số. Các quốc gia khác như Mexico, Thái Lan, Tunisia và Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể sẽ sớm cần thêm lao động nước ngoài vì dân số không còn tăng.

Bên cạnh sự thay đổi về nhân khẩu học, các yếu tố thúc đẩy tình trạng di cư gia tăng cũng trở nên đa dạng và phức tạp hơn. Theo dữ liệu của WB, số người tị nạn trên toàn cầu tăng gần như gấp ba lần chỉ trong vòng một thập niên qua. Biến đổi khí hậu là một trong những tác nhân dễ nhận thấy nhất hiện nay khiến người dân di cư nhiều hơn. Khoảng 3,5 tỷ người, chiếm 40% dân số thế giới hiện sống ở các vùng chịu tác động của biến đổi khí hậu.

Các chuyên gia đánh giá, các cách tiếp cận hiện nay không những không tối đa hóa được lợi ích phát triển từ tiềm năng của người di cư, thậm chí ngược lại, tạo ra hàng loạt thách thức đối với những người quyết định rời quê hương tìm cuộc sống mới. Khoảng 184 triệu người, chiếm 2,5% dân số thế giới đang sống ở các quốc gia mà họ không có quyền công dân. 43% trong tổng số nêu trên là những người di cư sống tại các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Trong hai tuần cuối cùng của tháng 4 vừa qua, lực lượng bảo vệ bờ biển Tunisia đã trục vớt hơn 200 thi thể người di cư. Tunisia chỉ là một trong vô số điểm nóng trên hành trình đầy hiểm nguy mà người di cư phải đánh đổi, kể cả mạng sống, để chạy trốn bạo lực và nghèo đói.

Tunisia từ lâu đã trở thành một trong những nơi tập kết và là trạm trung chuyển của những người di cư từ các quốc gia xảy ra xung đột ở châu Phi và Trung Đông, tìm đường tới châu Âu, thông qua Địa Trung Hải. Nhiều vụ chết đuối và mất tích thương tâm đã xảy ra nhiều năm qua. Ba tháng đầu năm 2023, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Tunisia chặn hơn 14.000 người di cư tìm cách đến châu Âu, tăng gấp năm lần so với cùng kỳ năm 2022.

Giới chuyên gia nêu bật vai trò của hợp tác quốc tế để có thể biến người di cư trở thành một lực lượng mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển.

Theo đó, các quốc gia xuất xứ nên xem người di cư là một động lực rõ ràng hơn trong chiến lược phát triển, trang bị các kỹ năng có nhu cầu cao trên toàn cầu cho công dân để họ có thể tìm được công việc tốt hơn, tăng cường công tác bảo hộ khi công dân ở nước ngoài và hỗ trợ khi họ quyết định trở về…

Các quốc gia đích đến cần bảo đảm quyền tiếp cận các dịch vụ an sinh xã hội cho người nhập cư, tạo điều kiện để người nhập cư tham gia sâu hơn vào xã hội sở tại…

Giới chức Tunisia và châu Âu đang tích cực phối hợp giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của tình trạng người di cư và quản lý hiệu quả hơn dòng người di cư.

Bộ trưởng Ngoại giao Tunisia Nabil Ammar nhấn mạnh sự cần thiết giải quyết vấn đề di cư theo hướng tiếp cận toàn cầu, dựa trên sự bảo đảm cân bằng giữa phát triển kinh tế-xã hội với thúc đẩy các kênh di cư hợp pháp, cùng với đó là ngăn chặn nạn buôn người và di cư bất hợp pháp.

Giới chức Liên minh châu Âu (EU) cũng khẳng định cam kết trong việc giải quyết vấn đề di cư bất hợp pháp thông qua thúc đẩy các hoạt động đào tạo nghề và các cơ hội việc làm, cũng như tăng cường nỗ lực chung chống buôn người và di cư trái phép.