Chính phủ đề xuất giảm 2% thuế giá trị gia tăng trong 6 tháng đầu năm 2024

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, chiều 20/11, Quốc hội thảo luận Tờ trình của Chính phủ về việc giảm thuế giá trị gia tăng.

Trình bày Tờ trình tóm tắt về dự án nghị quyết của quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh sự cần thiết đề xuất giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc.

Giảm thuế giá trị gia tăng là cần thiết

Sau thời gian dài chống chịu với dịch Covid-19, doanh nghiệp trong nước đang trong quá trình phục hồi nên hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp tục gặp khó khăn. Cụ thể, số doanh nghiệp ra khỏi thị trường hoặc tạm thời ra khỏi thị trường tăng đến 20% so với 10 tháng đầu năm 2022; tính chung 10 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm 7,1% so cùng kỳ năm trước, kim ngạch nhập khẩu giảm 12,3%, thu ngân sách nhà nước ước đạt 1.398,7 nghìn tỷ đồng, bằng 86,3% dự toán năm.

Để kịp thời ứng phó với điều kiện thực tế, Bộ trưởng Tài chính nhận định việc tiếp tục thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng trong 6 tháng đầu năm 2024 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân là cần thiết.

Theo đó, Chính phủ đề xuất tiếp tục thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng như nội dung chính sách giảm thuế giá trị gia tăng đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 và Nghị quyết số 101/2023/QH15.

Cụ thể, giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng, áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ sau: Viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, sản xuất kim loại và sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, ngành khai khoáng (không kể khai thác than), sản xuất than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất, các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Dự định, thời gian áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng 2% sẽ bắt đầu từ ngày 1/1/2024 đến hết ngày 30/6/2024.

Kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách Nhà nước cũng như nền kinh tế để thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025, Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội hằng năm, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025.

Ảnh: Đăng Khoa

4 tác động từ con số 2%

Theo đó, việc giảm thuế giá trị gia tăng 2% sẽ đem lại bốn tác động:

Về tác động đến ngân sách nhà nước, dự kiến số giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 4,175 nghìn tỷ/tháng; khoảng 25 nghìn tỷ đồng/6 tháng.

Về tác động đến tăng trưởng kinh tế, việc giảm thuế giá trị gia tăng sẽ góp phần giảm giá thành, giá bán hàng hóa, dịch vụ, từ đó góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh và duy trì công ăn việc làm cho người lao động, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và phục hồi kinh tế trong năm 2024.

Về tác động đến người dân và doanh nghiệp:

Đối với người dân: Đây là đối tượng sẽ được hưởng lợi trực tiếp của chính sách này, việc giảm thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất thuế giá trị gia tăng 10% sẽ góp phần giảm giá bán, từ đó góp phần giảm trực tiếp chi phí của người dân trong việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ phục vụ đời sống nhân dân.

Đối với doanh nghiệp: Việc giảm 2% mức thuế giá trị gia tăng sẽ góp phần làm giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, từ đó giúp sản phẩm của doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, tăng tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ và mở rộng sản xuất kinh doanh.

Về tác động đến các cam kết quốc tế, các nội dung chính sách được đề xuất tại dự án Nghị quyết đều đảm bảo phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Báo cáo trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, về sự cần thiết ban hành chính sách, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với sự cần thiết ban hành chính sách để đồng hành cùng Chính phủ trong các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2024.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh. Ảnh: Đăng Khoa

Tuy nhiên bên cạnh đó, một số ý kiến không nhất trí với việc tiếp tục ban hành chính sách giảm thuế giá trị gia tăng trong năm 2024 vì cho rằng, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng chỉ là một biện pháp tình thế của Nghị quyết số 43/2022/QH15 về phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.

Đến nay, đại dịch đã đi qua, kinh tế năm 2022 đã đạt những kết quả hết sức tích cực với mức tăng trưởng 8,02%. Việc giảm thuế giá trị gia tăng trong các tháng cuối năm 2023 vừa qua không thể hiện sự tác động lớn đến kích cầu tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế như nhận định của Chính phủ.

Cụ thể, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng Quý I/2023 tăng 13,9% so với cùng kỳ năm trước, Quý II/2023 tăng 10,9% và Quý III/2023 (là thời gian được áp dụng chính sách giảm thuế GTGT) chỉ tăng 7,3%.

Một số ý kiến trong Ủy ban Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, trong khi kết quả kích cầu là không rõ nhưng việc giảm thu tác động tiêu cực đến cân đối ngân sách các địa phương là thực tế. Các nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước đang ngày càng khó khăn trong các năm gần đây, thể hiện qua tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước (trong đó, đặc biệt là tỷ lệ huy động từ thuế và phí) trên GDP đang trên đà suy giảm, năm 2023 và dự kiến cho 2024 đã thấp hơn chỉ tiêu Quốc hội đặt ra; nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ dự kiến cho năm 2024 đã tiệm cận mức 25% thu ngân sách nhà nước.

Trên cơ sở nội dung Tờ trình của Chính phủ và hồ sơ đề nghị xây dựng dự thảo Nghị quyết, mặc dù còn những ý kiến băn khoăn nhất định song Ủy ban Tài chính, Ngân sách tán thành việc trình Quốc hội xem xét, thông qua chính sách giảm thuế giá trị gia tăng và đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp Quốc hội, tương tự như đã quy định tại Nghị quyết số 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội.