Chấn động trong làng tài chính - bảo hiểm Mỹ: Ai được cứu, ai phải chết?

Barry Ritholtz, một học giả nổi tiếng trong lĩnh vực tài chính đã nhận định với một giọng điệu không hoàn toàn mỉa mai rằng, bài học đầu tiên từ sự cứu giúp của Chính phủ Mỹ đối với Ngân hàng đầu tư Bear Stearns lớn thứ năm ở phố Wall vào tháng ba vừa qua là “hãy làm cho vấn đề thật trầm trọng”. Ông viết: “Đừng chỉ mạo hiểm công ty của bạn, hãy đặt rủi ro lên toàn bộ hệ thống tài chính. Sự bất tài tầm tầm thôi là chưa đủ - nếu bạn chỉ phá hỏng công ty của chính bạn, bạn sẽ không được cứu giúp. Bạn phải đe dọa làm sụp đổ toàn bộ hệ thống tài chính”.

Hôm thứ ba vừa qua, 16 – 9, một ngày sau khi Bộ tài chính Mỹ liều lĩnh để tập đoàn tài chính Lehman Brothers lớn thứ tư của Mỹ phá sản gây ra sự giảm giá cố phiểu trên khắp các thị trường tài chính trên thế giới, lại một lần nữa lý thuyết “hãy làm vấn đề thật trầm trọng” được thử nghiệm. Lần này là đối với tập đoàn International Group (AIG), một trong những tập đoàn bảo hiểm lớn nhất thế giới có giá trị tài sản khoảng một nghìn tỷ USD và có 116 nghìn nhân viên tại hơn 100 quốc gia.

AIG đã liên tiếp công bố bị thua lỗ qua các báo cáo kinh doanh hàng tháng trong chín tháng qua.

Cũng như nhiều công ty bảo hiểm khác trên thế giới, AIG đang ở trong tình trạng hết sức khó khăn do lao vào thị trường các sản phẩm phái sinh có liên quan tới tín dụng và nhà đất. Chỉ riêng trong thị trường hoán đổi khả năng vỡ nợ tín dụng đang ảm đảm hiện nay, công ty này đã tham gia ước chừng 441 tỷ USD, một con số khổng lồ và đã bị thua lỗ hàng tỷ USD.

Theo các nhà phân tích, AIG cũng đã bị thiệt hại lớn bởi sự suy giảm mạnh của thị trường nhà đất Mỹ, do công ty này buộc phải trả các khoản bảo hiểm khi khách hàng của nó bị vỡ nợ.

Hôm thứ hai vừa qua, Fed đã đề nghị hai ngân hàng Goldman Sachs và JPMorgan Chase huy động tới 120 tỷ USD để hỗ trợ về tài chính cho AIG. Tuy nhiên, khoản tiền này không dễ có bởi các định chế tài chính lớn đều lo ngại về khả năng thanh toán của chính họ và do vậy giải pháp thông qua khu vực tư nhân để cứu AIG đã không thể thực hiện.

Và mọi việc rồi cũng đã rõ vào tối 16-9 khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được sự ủng hộ của Bộ Tài chính nước này đã đồng ý để Ngân hàng New York (một thành viên của Fed) chi 85 tỷ USD cứu AIG. Khoản cho vay này được thế chấp bằng toàn bộ tài sản của AIG và nó tạo điều kiện cho AIG có thời gian bán tài sản và một số mảng kinh doanh để thanh toán các khoản nợ đến hạn.

Đổi lại, Chính phủ Hoa Kỳ sẽ nắm giữ 79,9% cổ phần của AIG và có quyền phủ quyết việc thanh toán cổ tức đối với những cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.

Đây được coi là sự can thiệp mạnh tay nhất của Chính phủ Mỹ vào một công ty tư nhân trong lịch sử nước này.

Cái giá phải trả nếu để mất AIG là quá lớn

Theo các nhà phân tích, sự sụp đổ của AIG - tập đoàn có khách hàng ở hơn 100 quốc gia mua bảo hiểm, và đang bảo hiểm cho vô số các hoạt động đầu tư trên toàn thế giới - sẽ có ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều đối với thị trường tài chính so với sự sụp đổ của Lehman Brothers.

Nếu AIG phá sản, nhiều ngân hàng và quỹ đầu tư trên toàn thế giới sẽ mất đi khoản bảo hiểm của họ vào thời điểm các vụ vỡ nợ thanh toán chắc chắn sẽ tăng.

Ông David Paterson, Thống đốc bang New York nói, AIG có nhiều khoản đầu tư kinh doanh đến mức sẽ khó dự đoán hậu quả sẽ lớn và lan rộng đến như thế nào nếu tập đoàn này bị phá sản.

Ông nói: “Các xúc tu” của AIG vươn tới mọi “ngõ ngách” kinh doanh trong cho vay thế chấp, trong hoạt động tín dụng, trong các quỹ đầu tư và theo vô số cách sẽ gây ảnh hưởng tới người tiêu dùng, tới những người lái xe, tới các chủ nhà và tới các hành khách…