Chấn chỉnh niêm yết giá bằng ngoại tệ

NDĐT - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây có văn bản yêu cầu thực hiện kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm quy định về việc quảng cáo, niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ bằng ngoại tệ. Đây là việc làm được pháp luật quy định rõ nhưng đã bị “bỏ quên” từ lâu bởi đơn giản từ thói quen, tâm lý cho đến cả tính toán mưu lợi của những người bán hàng và cần phải được chấn chỉnh.

Niêm yết từ 1 USD

Không biết có phải vì những động thái gần đây của các cơ quan quản lý về việc niêm yết giá bán bằng USD cho nên một số cửa hàng đã điều chỉnh giá bán bằng đồng Việt Nam. Cửa hàng quần áo thời trang MANGO thương hiệu của Tây Ban Nha có các cửa hàng ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh trước đây luôn niêm yết bằng USD nay đã có đính kèm thêm giá VND. Tuy nhiên, sự biến đổi trên diện rộng vẫn chưa hề rõ nét.

Khảo qua một loạt các salon ô tô trên đường Nguyễn Văn Cừ (Gia Lâm- Hà nội) giá bán các hiệu ô tô như Misubishi, Toyota, Ford …giá vẫn được niêm yết bằng USD một cách thản nhiên. Không chỉ các ông chủ salon bán hàng nói giá bán bằng USD, mà người mua cũng mặc nhiên chỉ hỏi giá bằng USD và “khoe” nhau mua xe cũng bằng USD.

Tuy nhiên, không chỉ mặt hàng ô tô  niêm yết bằng USD bị nêu ra nhiều vì sự mưu lợi của người bán hàng  thì vẫn còn những hàng hoá dịch vụ ít được nhắc tới nhưng lâu nay vẫn chỉ thu bằng USD, đó là giá tiền học của các khoá đào tạo trong và ngoài nước, các tour du lịch hay vào bất cứ khách sạn nào thì giá cả ở đó luôn niêm yết bằng tiền USD.

Bên cạnh đó, các nhà hàng, các trung tâm giải trí, thậm chí cả các spa làm đẹp, các cửa hàng bán mỹ phẩm, nước hoa cao cấp cũng được niêm yết bằng USD. Dọc đường Hàng Đào, Hàng Khay (Hà Nội), nơi bán các hàng thủ công mỹ nghệ cho khách nước ngoài, có những món đồ niêm yết cả từ 1USD.

Không dừng lại ở những món hàng, dịch vụ cụ thể, nhiều chương trình khuyến mại của các doanh nghiệp cũng được quy ra USD, thậm chí các quà tặng thưởng cũng được quy đổi.

Bác Nguyễn Thị Bảy, một Việt kiều từ Mỹ trở về cho biết tiêu tiền USD ở Việt Nam thật quá dễ dàng, trong khi đó qua các nước khác ngay trong khu vực, tiền USD phải đem đổi ra tiền của địa phương rồi mới dùng được. Một nhà nghiên cứu kinh tế còn phải “thở dài” cho rằng chuyện niêm yết bằng USD đã đi vào tiềm thức đến mức cả các chương trình kích cầu của chính phủ cũng được quy đổi ra USD.

Cha chung không ai khóc

Chuyện niêm yết giá bằng ngoại tệ thực ra không phải chuyện mới. Nó là chuyện đã được nhắc đến nhiều lần và mỗi một lần bùng lên sau đó lại rơi vào quên lãng. Có một thực tế là các cơ quan quản lý dường như vẫn còn chưa xác định được trách nhiệm của mình đến đâu.

Tra cứu lại các văn bản, các quy định về việc niêm yết giá bằng ngoại tệ rất rõ ràng. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu trả lời báo chí cũng khẳng định  Điều 22 Pháp lệnh ngoại hối ghi rõ, không cho phép niêm yết giá bằng ngoại tệ trên thị trường Việt Nam. Trong trường hợp muốn niêm yết được giá đó phải được phép của Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, lâu nay NHNN cũng đã lên tiếng cho rằng việc quản lý niêm yết giá không chỉ của một mình NHNN. Trong Nghị định số 107/2008/NĐ-CP ngày 22-9-2008 của Chính phủ về quy định xử phạt hành chính các hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá quá mức, đưa tin thất thiệt, buôn lâu và gian lận thương mại cũng có quy định rõ phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với hành vi niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ bằng ngoại tệ hoặc thu tiền bán hàng, phí dịch vụ bằng ngoại tệ mà không được phép.

Nghị định này cũng quy định rõ Bộ Công thương có trách nhiệm hướng dẫn tổ chức thực hiện Nghị định. Tuy nhiên trên thực tế, chưa thấy lực lượng quản lý thị trường địa phương nào báo cáo đã xử phạt các trường hợp vi phạm về niêm yết giá bằng ngoại tệ. Bên lề các cuộc họp liên bộ, nhiều cán bộ của cơ quan liên quan còn chưa nắm rõ các quy định này. Khi có những phản ánh  nêu trên, phó Cục trưởng Cục quản lý thị trường Bộ Công thương Hoàng Minh Tuấn cho biết sắp tới quản lý thị trường sẽ phối hợp với thanh tra NHNN làm mạnh vấn đề này.

Cần một chiến dịch dài hơi

Để chấn chỉnh tình trạng quảng cáo, niêm yết giá bằng ngoại tệ sai quy định và hoạt động thu đổi ngoại tệ trái phép, trên cơ sở các văn bản pháp luật hiện hành về quản lý ngoại hối, NHNN cho biết sẽ có những động thái mạnh mẽ nhằm chấn chỉnh  những vi phạm kéo dài trong quản lý ngoại hối và nhất là niêm yết giá hàng hóa dịch vụ bằng USD.

Bên cạnh đó, NHNN cũng đề nghị Bộ Công an, Bộ Công Thương và UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các đơn vị chức năng kiểm tra việc quảng cáo, niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ bằng ngoại tệ, các hành vi mua, bán ngoại tệ trái phép của các tổ chức và cá nhân và xử lý những trường hợp vi phạm theo quy định hiện hành.

Thống đốc Nguyễn Văn Giàu cũng cho biết sẽ chỉ đạo Thanh tra NHNN sát sao thực hiện việc xử lý các trường hợp vi phạm trong thời gian tới. Tuy nhiên, để “chiến dịch” này có hiệu quả thiết nghĩ các cơ quan liên quan cần ngồi lại với nhau xây dựng một kế hoạch đồng bộ và dài hạn trên cơ sở giáo dục, thay đổi nhận thức và sử dụng các chế tài phù hợp nhằm giải quyết các vấn đề nêu trên.

Trong quản lý ngoại hối, việc niêm yết và mua bán bằng đồng USD phổ biến như hiện nay sẽ ảnh hưởng mạnh tới sự chủ động của Nhà nước trong chính sách tiền tệ. Điều này còn liên quan đến vấn đề điều hành kinh tế vĩ mô, kiểm soát thị trường, vấn đề lạm phát. Chính vì vậy, về lâu dài cần phải tuyên truyền, vận động người dân có ý thức trong việc bảo vệ đồng tiền của nước mình. Bên cạnh đó, xây dựng các công cụ để bảo vệ từ nhiều phía như đặt các đường dây nóng để người tiêu dùng phản ánh tình trạng hàng hoá, dịch vụ niêm yết bằng USD, vận động người dân tẩy chay với những hàng hoá dịch vụ niêm yết bằng USD…

Có thế nói, với những thông tin từ Chính phủ cho thấy dự trữ ngoại hối không thay đổi, Việt Nam đang xuất siêu là những yếu tố thuận lợi cơ bản để ổn định thị trường ngoại hối. Trên hết, sự điều hành vững vàng, nhằm duy trì sự ổn định của đồng tiền Việt Nam của các cơ quan quản lý mới là nền tảng quan trọng để người Việt Nam có tâm lý dùng đồng tiền Việt Nam.