Trong những năm trở lại đây, các bệnh lý liên quan đến tắc động mạch chủ, tắc mạch máu khá phổ biến trên thế giới nhưng vẫn còn khá mới với nền y học Việt Nam.
Chúng không có biểu hiện rõ ràng, cụ thể, dễ bị bỏ sót hoặc bị lẫn lộn sang những bệnh lý khác như: cơ xương khớp, thần kinh hoặc chấn thương chỉnh hình.
Bệnh nhân Nguyễn Văn T sinh năm 1964 (ngụ tỉnh Lâm Đồng) nhập viện vì đau vùng đùi, cẳng bàn chân hai bên trong 2 năm nay. Đau ngay cả khi bệnh nhân đi khoảng 50m, giảm khi nghỉ ngơi. Về sau, đau và tê chân càng tăng dần cả khi bệnh nhân nghỉ ngơi.
Trước đó, bệnh nhân có đi thăm khám tại bệnh viện địa phương, có uống thuốc theo toa của bác sĩ nhưng tình trạng bệnh không thuyên giảm.
Bệnh nhân được chụp CT Scan mạch máu chi dưới, hẹp 60-70% động mạch chủ bụng. Bệnh nhân được chẩn đoán hẹp tắc động mạch chủ bụng và chậu hai bên, ABI (chỉ số cổ chân-cánh tay) hai chân bằng 0.6.
Hội nghị Tim mạch-Lão khoa quốc tế Bệnh viện Thống Nhất năm 2023
Bệnh nhân thứ hai cũng nhập viện trong tình trạng tương tự. Anh Nguyễn Văn B, sinh năm 1954 (ngụ Huyện Hóc Môn). Bệnh nhân đau nhức và tê vùng mông, đùi 2 bên nhiều tháng nay. Cơn đau tăng khi bệnh nhân đi được khoảng 50m. Ông B cũng đã đi thăm khám ở phòng khám ngoài nhưng uống thuốc không hết. Bệnh nhân nhập viện với cơn tê nhiều hơn và được phát hiện bệnh mạch máu.
Bệnh viện đã chụp CT Scan và nhận thấy vùng hạ lưu bệnh nhân tắc hoàn toàn động mạch chủ bụng đoạn dưới động mạch thận, kéo dài đến động mạch chậu ngoài hai bên, ABI 2 chân bằng 0,6.
Cả hai bệnh nhân là ca bệnh điển hình cho bệnh tắc động mạch chủ ở bụng, là động mạch lớn dẫn máu đi nuôi cơ thể.
Trên 50% những người bệnh đa số là bệnh nhân cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên) đều có thể mắc các bệnh lý liên quan đến động, mạch máu. Những dấu hiệu như tê liệt, đau chân là những dấu hiệu gợi ý, không hoàn toàn là bị tắc nghẽn động mạch chủ.
Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Duy Tân, Trưởng khoa Ngoại tim mạch Lồng ngực, Bệnh viện Thống Nhất Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: "Chúng tôi đã lên lịch chụp và can thiệp nội mạch bằng phương pháp tái tạo ngã ba chủ chậu bằng stent phủ, xâm nhập bằng nội soi, nội mạch vào mạch máu của bệnh nhân. Bác sĩ sẽ châm kim vào động mạch, gây tê tại chỗ và can thiệp ít xâm lấn trên người bệnh nhân; lấy máu đông và đặt stent tái thông mạch máu".
Sau can thiệp, bệnh nhân được hồi phục ngay tại chỗ, ngồi dậy và sinh hoạt bình thường. Sau 6 giờ can thiệp, bệnh nhân giảm bớt những tình trạng tê, đau chân, ABI 2 chân tăng lên 0.85 và không để lại đường mổ nào trên cơ thể. Đây là phương pháp phẫu thuật an toàn, mang lại hiệu quả điều trị cao, tỷ lệ thành công trên 90%.
Nguyên nhân chủ yếu của bệnh lý tắc nghẽn động mạch đối với người cao tuổi là xơ vữa động mạch, thoái hóa mạch máu. Đặc biệt, hút thuốc lá lâu năm cũng là nguyên nhân dẫn đến biến chứng về mạch máu , tùy vào tần suất hút thuốc của bệnh nhân và bia, rượu cũng là một trong những nguyên nhân gây tắc nghẽn.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Duy Tân, Trưởng khoa Ngoại tim mạch Lồng ngực, Bệnh viện Thống Nhất Thành phố Hồ Chí Minh
Bác sĩ khuyến cáo, đối với những bệnh nhân có dấu hiệu bất thường, những bệnh nhân lớn tuổi, những người bị stress (căng thẳng) lâu năm cần đi tầm soát sớm những bệnh lý liên quan đến mạch máu, động mạch. Bệnh lý này có thể được dễ dàng phát hiện qua siêu âm Phát hiện sớm sẽ giúp cho bệnh nhân đỡ chi phí điều trị và trở lại cuộc sống bình thường. Nếu không được chẩn đoán đúng bệnh hoặc điều trị sai thuốc sẽ dẫn đến nhiễm trùng, nhiễm độc và tệ hơn là suy đa cơ quan, đặc biệt là suy thận.
Để hạn chế các bệnh lý liên quan đến tim mạch, mạch máu, mọi người (đặc biệt là người lớn tuổi) cần được kiểm soát đường huyết, mỡ trong, cholesterol ở mức quy định. Cộng đồng cần có chế độ ăn uống dinh dưỡng thiên xanh, nghỉ ngơi hợp lý, luyện tập thể dục thể thao thường xuyên và hạn chế tối đa rượu bia, không hút thuốc lá, sống lành mạnh.
