Cần làm rõ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất ở thôn Phương Triện (Bắc Ninh)

Chúng tôi có mặt ở thôn Phương Triện (xã Ðại Lai, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh) trong những ngày tháng 6 nắng như đổ lửa. Giữa cánh đồng mênh mông thuộc các xứ đồng: Lỗ Ðó, Mả Vãi, Con Găng đông, Dộc Ngoài,... mọc lên một khu nhà ở hiện đại.

Ðây là dự án khu dân cư của Công ty Trần Sơn, một doanh nghiệp địa phương, được xây dựng trên nền khu đất vốn được doanh nghiệp này thuê làm đất sản xuất. Quyết định số 1609/QÐ-UBND ngày 23/11/2010 của UBND tỉnh Bắc Ninh cho thấy, toàn bộ diện tích đất nêu trên đã được UBND tỉnh cho Công ty Trần Sơn thuê với thời hạn 50 năm.

Mục đích thuê để xây dựng nhà máy sản xuất gạch tuynel. Ðến năm 2017, tỉnh Bắc Ninh có quyết định dừng hoạt động toàn bộ các nhà máy sản xuất gạch bằng lò tuynel trên địa bàn thì Công ty Trần Sơn có văn bản đề nghị UBND tỉnh cho phép chuyển mục đích sử dụng của khu đất nêu trên thành đất ở.

Chấp thuận đề nghị này, ngày 6/12/2017, UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành Quyết định số 695/QÐ-UBND cho phép doanh nghiệp được chuyển mục đích sử dụng đất (đợt 1). Ðến ngày 20/7/2018, UBND tỉnh Bắc Ninh tiếp tục ban hành Quyết định số 385/QÐ-UBND cho phép chuyển mục đích sử dụng đất (đợt 2). Các văn bản trên đều nêu rõ: "Cho phép Công ty Trần Sơn chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở để bán".

Các quyết định này cũng phê duyệt mục đích sử dụng đất dự án khu nhà ở để bán và nêu rõ "người mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất, được sử dụng đất ổn định lâu dài". Tuy nhiên, các văn bản này cũng ghi rõ thời hạn giao đất và cho thuê đất có giá trị đến ngày 23/11/2060.

Như vậy, Công ty Trần Sơn chỉ được thuê và sử dụng đất đến thời điểm nêu trên. Hợp đồng mua bán, chuyển nhượng và trách nhiệm của công ty này đối với nhà, đất tại dự án cũng sẽ chỉ có giá trị đến thời điểm 23/11/2060.

Trở lại với việc Công ty Trần Sơn lập dự án khu nhà ở để bán trên đất thuê của các hộ dân thôn Phương Triện. Theo phản ánh của người dân ở đây, do tin tưởng chủ Công ty Trần Sơn là người cùng xã, cộng thêm với sự vận động, thuyết phục của một số cán bộ xã Ðại Lai là doanh nghiệp chỉ thuê đất để làm nhà máy sản xuất gạch tuynel, cho nên các hộ dân có đất đã đồng ý cho doanh nghiệp thuê đất.

Tuy nhiên, trong số 181 hộ dân có đất thì hầu như không hộ nào có hợp đồng cho thuê. Một số người đại diện cho các hộ dân như ông Nguyễn Văn Bắc, Trần Văn Châm, Ðoàn Xuân Ðấu, Ðoàn Văn Thái… gửi đơn đến cơ quan chức năng khẳng định họ không ký vào bất cứ văn bản chuyển nhượng, mua bán nào đối với diện tích đất họ được giao tại các xứ đồng thôn Phương Triện.

Hầu hết người dân chỉ được ký nhận tiền cho Công ty Trần Sơn thuê lại đất vào một cuốn sổ do cán bộ xã Ðại Lai giữ. Cán bộ xã cũng yêu cầu các hộ giao lại các loại giấy tờ liên quan như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy giao đất, cho thuê đất của Nhà nước cho các hộ dân.

Ðến nay, sau nhiều lần yêu cầu cán bộ xã, huyện và doanh nghiệp đưa bản gốc của giấy tờ chuyển nhượng nhưng đều không được đáp ứng, người dân yêu cầu giám định chữ ký (nếu có trong giấy chuyển nhượng) để xác định nhưng cũng không được các cấp có thẩm quyền xem xét.

Làm việc với chúng tôi, đại diện các hộ dân đưa bằng chứng là một số giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất đối với diện tích được giao ở các xứ đồng nêu trên. Ðiều đó cho thấy việc Công ty Trần Sơn không thể có quyền sử dụng đối với toàn bộ khu đất.

Vì vậy, công ty này cũng không đủ điều kiện để xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích lập dự án khu nhà ở để bán. Ðại diện các hộ dân cho biết, họ đã nhiều lần khiếu nại lên chính quyền các cấp của tỉnh Bắc Ninh, nhưng không được giải đáp thỏa đáng.

Ngày 1/11/2021, thực hiện nhiệm vụ được Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh giao, Chánh Thanh tra tỉnh ban hành Quyết định số 101/QÐ-TTr-NV3, thành lập Tổ công tác liên ngành để giải quyết khiếu nại của công dân.

Tuy nhiên, cho đến nay, đã gần hai năm sau khi có đơn thư của người dân, cơ quan chức năng, cụ thể là Thanh tra tỉnh Bắc Ninh, cơ quan được UBND tỉnh giao nhiệm vụ kiểm tra, xác minh vẫn không có kết luận vụ việc. Mới đây nhất, tại Văn bản số 2371/UBND-NC ngày 17/7/2023 của UBND tỉnh Bắc Ninh, vẫn khẳng định việc các cơ quan chức năng của tỉnh này cấp các loại giấy tờ như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chứng nhận đầu tư cũng như các thủ tục về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng... là đúng quy định của pháp luật. Về các nội dung công dân khiếu nại, ông Ngô Văn Luyến, Phó Chánh Văn phòng UBND tỉnh, thừa lệnh Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết: "Ðối chiếu với quy định tại Luật Ðất đai năm 2003; các Nghị định của Chính phủ số: 181/2004/NÐ-CP ngày 29/10/2004; 84/2007/NÐ-CP ngày 25/5/2007; 69/2009/NÐ-CP ngày 13/8/2009 và Quyết định số 171/2009/QÐ-UBND ngày 18/12/2009 của UBND tỉnh Bắc Ninh thì trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, chuyển mục đích sử dụng đất của Công ty cổ phần Trần Sơn để xây dựng nhà máy sản xuất gạch tuynel bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Ðây là dự án không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất mà nhà đầu tư tự thỏa thuận với người sử dụng đất để nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất và ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 2, Ðiều 40 Luật Ðất đai năm 2003".

Ông Luyến cũng khẳng định, các tranh chấp khác về quyền sử dụng đất hoặc hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, cho thuê... giữa các bên không thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND tỉnh.

Liên quan vấn đề này, chúng tôi đã có buổi làm việc với đơn vị chức năng Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh. Hồ sơ lưu trữ tại đây cho thấy Công ty Trần Sơn có đầy đủ thủ tục đề nghị cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận đầu tư…

Tuy nhiên, đại diện cơ quan Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh cũng khẳng định đơn vị này không có chức năng kiểm tra, thẩm định đối với các loại giấy tờ có trong hồ sơ. Việc công dân tố cáo doanh nghiệp làm giả hợp đồng chuyển nhượng, mua bán cần phải được cơ quan chức năng điều tra, kết luận mới có đủ cơ sở để giải quyết.

Những khúc mắc trong việc chuyển mục đích sử dụng đất tại dự án khu nhà ở Trần Sơn ở thôn Phương Triện, xã Ðại Lai cần được làm rõ và giải quyết dứt điểm; đó là: Có hay không việc doanh nghiệp làm giả hồ sơ, giấy tờ; việc tiếp tay cho doanh nghiệp hợp thức hóa hồ sơ, giấy tờ của một số cán bộ địa phương nhằm chiếm đoạt quyền sử dụng đất và đủ điều kiện để được cơ quan chức năng cấp các loại giấy tờ để chuyển mục đích sử dụng đất. Ngoài ra, cũng cần làm rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương về quản lý về đất đai khi để doanh nghiệp ngang nhiên tổ chức xây dựng trên đất đang có tranh chấp.