Cần kiểm tra, xử lý việc khai thác cát ồ ạt trên sông Ba tỉnh Phú Yên

Từ đầu tháng 6-2017 đến nay, trên lòng sông Ba, đoạn qua các xã Hòa An, huyện Phú Hòa; Hòa Thành, huyện Đông Hòa và Bình Ngọc, thành phố Tuy Hòa, mỗi ngày có hàng chục xe múc, máy hút cát công suất lớn hoạt động rầm rộ suốt ngày đêm. Cát được hút đưa lên hàng chục xe tải vận chuyển đến tập kết tại khu vực Cảng Vũng Rô, huyện Đông Hòa, chờ những tàu lớn chở vào miền nam tiêu thụ.

Tại khu vực này, Doanh nghiệp tư nhân Xí nghiệp xây dựng Hưng Thịnh (DN Hưng Thịnh) tại thôn Ngọc Phước 2, xã Bình Ngọc, thành phố Tuy Hòa được UBND tỉnh Phú Yên cấp giấy phép khai thác mỏ cát có diện tích 4 ha, trữ lượng gần 40.000 m3, thời gian đến tháng 8-2019. Trung bình mỗi năm danh nghiệp này khai thác khoảng 10.000 m3. Cát này chỉ phục vụ cho các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Doanh nghiệp thuê hai máy hút cát từ Dự án khu đô thị Nam Tuy Hòa để hút cát dưới lòng sông lên bờ. “Chúng tôi chỉ thuê họ hút cát, còn việc đăng ký hoạt động tại khu vực này là chủ phương tiện tự đăng ký”, ông Vũ Văn Nghĩa, nhân viên quản đốc mỏ cát của doanh nghiệp Hưng Thịnh cho biết.

Gần với doanh nghiệp Hưng Thịnh là một mỏ cát khác của Công ty CP vật liệu xây dựng Phú Yên. Công ty này cũng được UBND tỉnh Phú Yên cấp phép khai thác cát trên diện tích 31,7 ha, trữ lượng hơn 784.400 m3, thời gian đến tháng 7-2018, mỗi năm được phép khai thác không quá 54.000 m3. Tương tự, trong khu vực lòng sông Ba thuộc ba huyện Đông Hòa, Hòa An và Phú Hòa có chín đơn vị được cấp phép khai thác cát với tổng khối lượng hơn 1,5 triệu mét khối và trung bình mỗi năm khai thác gần 181.490 m3.

Trước đây các doanh nghiệp được cấp phép khai thác chỉ hoạt động cầm chừng, khai thác cát theo nhu cầu xây dựng nhỏ lẻ trên địa bàn thành phố, nhưng thời gian gần đây các đơn vị này thuê cả những máy hút cát khác công suất lớn, khai thác khối lượng lớn cát dưới lòng sông Ba để vận chuyển đi bán ra ngoài tỉnh kiếm lợi.

Điều đáng quan tâm là các đơn vị khai thác cát đã tự ý đổ vật liệu đất đá, rác thải, mở nhiều con đường ngang dọc chằng chịt dưới lòng sông, nối với các trục đường chính của thành phố Tuy Hòa và quốc lộ 1 để tiện vận chuyển cát đi tiêu thụ. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng chảy và khó tránh khỏi tình trạng xâm thực bờ sông khi mùa mưa đến.

Theo quan sát của phóng viên, từ các mỏ cát này, mỗi ngày có hàng trăm lượt xe tải lớn nhỏ chở cát từ sông Ba di chuyển theo hai tuyến đường, một là theo quốc lộ 1A, hoặc theo đường Hùng Vương nối dài đến cảng Vũng Rô. Tất cả xe tải chở cát đều tập trung tại khu vực cảng Vũng Rô ở huyện Đông Hòa. Ở đây, cát được vun thành những đống cao và được vận chuyển xuống tàu lớn vận chuyển bằng đường thủy để bán vào nam xây dựng công trình.

Cát tập kết tại cảng Vũng Rô chờ tàu vận chuyển bán vào nam.

Theo ông Nguyễn Hồng Lộc, Trưởng Phòng kế hoạch - điều độ Công ty TNHH một thành viên Cảng Vũng Rô, hiện nay có năm doanh nghiệp thuê mặt bằng cảng để tập kết và bốc dỡ cát lên tàu. Hiện đã có hai doanh nghiệp bán cát cho một đơn vị ở thành phố Hồ Chí Minh với khối lượng hơn 16.039 tấn. Ba doanh nghiệp còn lại mới tập kết cát vào cảng, chờ vận chuyển đi.

Tại khu vực Cảng Vũng Rô, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên, cát xây dựng được tập kết thành nhiều đống cao ngất ngưởng. Tại hiện trường, cách cầu cảng gần một km, trên boong tàu mang tên Vàm Cỏ 79 chở đầy cát, chuẩn bị vận chuyển đi các tỉnh khác tiêu thụ.

Trao đổi với báo giới, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phú Yên, ông Nguyễn Chí Hiến cho hay, đã có văn bản chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TN-MT) kiểm tra thực tế tình hình đổ xà bần, đá bãi thải làm đường trên dọc sông Đà Rằng và việc tập kết cát tại Cảng Vũng Rô. Văn bản nêu rõ: “UBND tỉnh nhận được thông tin phản ánh có một số doanh nghiệp khai thác cát đã và đang đổ xà bần, đá bãi thải để làm đường vận chuyển cát và một số doanh nghiệp đang tập kết một số lượng lớn cát vật liệu xây dựng thông thường tại Cảng Vũng Rô để bán cho các tỉnh khác.

UBND tỉnh giao Sở TN-MT phối hợp với các sở NN-PTNT, Xây dựng, Giao thông vận tải, Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên, Phòng Cảnh sát môi trường Công an Phú Yên và các đơn vị, địa phương liên quan khẩn trương kiểm tra thông tin, đối chiếu với các quy định của pháp luật về sự phù hợp của việc sử dụng vật liệu để thi công đường vận chuyển, tác động đến môi trường, dòng chảy và việc khai thác cát vật liệu thông thường để bán qua các tỉnh, thành phố khác; kịp thời phát hiện xử lý theo thẩm quyền.