Trong thời gian qua, tỉnh Bắc Kạn đã tập trung thu hút đầu tư vào nông lâm nghiệp nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng. Nhờ đó, đến nay, trên địa bàn đã có 3 trang trại chăn nuôi lợn với quy mô nuôi từ vài nghìn tới hàng chục nghìn con/trang trại.
Đó là các trang trại lợn thịt siêu nạc tại xã Mỹ Thanh (Bạch Thông) và trại lợn giống, lợn thịt siêu nạc tại xã Thanh Thịnh (Chợ Mới) đều của Công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng Bắc Kạn; trang trại lợn thương phẩm và lợn nái ngoại thuần của Công ty trách nhiệm hữu hạn Nam Huế tại thành phố Bắc Kạn.
Mặc dù các trang trại này đều có hồ sơ, công trình bảo vệ môi trường theo quy định tuy nhiên trong thời gian qua đã có những bất cập, hạn chế khiến người dân bức xúc. Người dân tại khu vực quanh trại lợn của Công ty trách nhiệm hữu hạn Nam Huế đã nhiều lần phản ánh về tình trạng mùi khó chịu bốc ra từ trại, ảnh hưởng tới sinh hoạt. Vị trí xây dựng trang trại này đặt trên núi cao, gần khu vực đông dân cư, nhà hàng ăn uống và Cơ sở Bảo trợ xã hội tổng hợp của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bắc Kạn cũng được cho là không hợp lý, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm.
Trang trại lợn thịt siêu nạc tại xã Mỹ Thanh (Bạch Thông) của Công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng Bắc Kạn đặt sát sông Cầu, vào năm 2020 khi chưa hoàn thành xây dựng các công trình bảo vệ môi trường thì đã đưa lợn vào nuôi. Trang trại này còn xả trộm nước thải sau chăn nuôi xuống thẳng sông Cầu và đã bị ngành chức năng xử phạt.
Đầu tháng 9/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp Công ty cổ phần Kỹ thuật và phân tích môi trường lấy mẫu nước thải sau xử lý trước khi xả ra môi trường để phân tích, kiểm soát ô nhiễm tại các trại lợn. Kết quả cho thấy hầu hết các chỉ số đều vượt quy chuẩn cho phép.
Cụ thể, kết quả so sánh với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải chăn nuôi QCVN 62-MT:2016/BTNMT thì trại lợn tại xã Mỹ Thanh (Bạch Thông) có chỉ số BOD5 vượt 1,03 lần; TSS vượt 1,1 lần; Sunfua vượt 1,93 lần; Amoni vượt 7,68 lần và Coliform vượt 5,2 lần.
Trại lợn tại xã Thanh Thịnh (Chợ Mới) có chỉ số BOD5 vượt 1,026 lần; Sunfua vượt 1,72 lần; Amoni vượt 14,35 lần; Coliform vượt 5,4 lần.
Trại lợn của Công ty trách nhiệm hữu hạn Nam Huế có chỉ số BOD5 vượt 1,25 lần; Sunfua vượt 5,7 lần; Amoni vượt 10,88 lần và Coliform vượt 6,6 lần.
Các chỉ số này cho thấy nước thải sau chăn nuôi ở các trang trại lợn này khi xả ra môi trường đều có ô nhiễm, nguy cơ cao gây hại tới môi trường. Đặc biệt, đối với Coliform tồn tại từ phân lợn sẽ gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt.
Theo thông tin từ Phòng Môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Kạn), đơn vị đã báo cáo, tham mưu cho Sở chỉ đạo, phối hợp các chủ trang trại để làm rõ nguyên nhân và tìm biện pháp khắc phục. Trường hợp có vi phạm thì kiến nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Trong danh mục ưu tiên thu hút đầu tư đến năm 2025 của Bắc Kạn, lĩnh vực chăn nuôi, chủ yếu là chăn nuôi lợn, được đề xuất nhiều danh mục dự án với mục tiêu xây dựng nhiều trại lợn tại tất cả các huyện, thành phố. Từ năm 2021 tới 2022, Bắc Kạn cũng đã chấp thuận chủ trương đầu tư cho một số nhà đầu tư thực hiện các dự án trang trại lợn.
Đây là hướng phát triển kinh tế phù hợp tuy nhiên tỉnh cần siết chặt quản lý đối với hoạt động của các trang trại lợn hiện đang hoạt động, kiểm tra kỹ càng việc các trang trại này có gây ô nhiễm môi trường không để có biện pháp xử lý. Số lượng, vị trí các trang trại lợn cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng, nhất là khi tỉnh đưa phát triển du lịch là kinh tế mũi nhọn.
