Được sự yểm trợ của các cuộc không kích từ Mỹ và các đồng minh, lực lượng an ninh I-rắc đã bắt đầu tiến vào giải phóng từng phần lãnh thổ ở thành phố lớn thứ hai Mô-xun. Tái chiếm Mô-xun được coi là chiến dịch quân sự có quy mô lớn nhất ở I-rắc kể từ sau khi Mỹ phát động cuộc chiến hồi năm 2003. Với khoảng 50 nghìn binh sĩ I-rắc, lực lượng người Cuốc, dân quân người Hồi giáo dòng Xun-nít và Si-ít được huy động tham gia cuộc tiến công, cả I-rắc và Mỹ đều kỳ vọng sẽ đập tan “thành trì” cuối cùng của IS ở quốc gia Trung Đông này. Tập trung tổng lực từ các lực lượng I-rắc và sự hỗ trợ của quân đội Mỹ, chiến dịch quân sự mới này đã chọc thủng hàng rào phòng thủ của IS ở phía nam và tây nam thành phố, giành lại hơn chục ngôi làng và đang tiến dần về phía nội thành Mô-xun. Các lực lượng I-rắc đã giành quyền kiểm soát trụ sở đài truyền hình nhà nước ở thành phố, thắng lợi đầu tiên quan trọng và mở đường cho mũi tiến công nhằm giải phóng Mô-xun, thành phố bị rơi vào tay của IS từ tháng 6-2014 và chỉ nằm cách thủ đô Bát-đa 400 km về phía bắc. Theo giới quân sự Mỹ, chiến dịch quân sự này đã tiêu diệt gần 1.000 tay súng trong số khoảng 3.000 đến 5.000 phần tử IS đóng ở Mô-xun.
Các chiến dịch quân sự ở Mô-xun làm lung lay “thành trì” của IS, song không tránh khỏi gây thương vong và thiệt hại cho dân thường. Liên hợp quốc cho biết có khoảng 21 nghìn người ở thành phố có hơn 1,5 triệu dân này đã phải chạy nạn và dự báo khả năng xấu nhất có thể xảy ra khi số người rơi vào cảnh “màn trời chiếu đất” có thể lên tới con số một triệu. Trong khi đó, IS đã sử dụng hàng nghìn dân thường ở I-rắc làm “lá chắn sống”. Khoảng 25 nghìn dân thường đã bị phiến quân dồn vào các xe tải và xe buýt loại nhỏ di chuyển từ thị trấn phía nam Ham-mam An A-lin để sử dụng thành những “lá chắn” bảo vệ các vị trí của chúng ở Mô-xun. Giới chức I-rắc thừa nhận, IS đã hành quyết hàng chục người bị các tay súng thánh chiến bắt giữ tại các làng mà nhóm này buộc phải rút chạy khi quân đội tiến đánh vào Mô-xun. Đa số những người bị sát hại là các cựu quân nhân và cảnh sát sống ở những khu vực phía nam Mô-xun bị IS kiểm soát. Tháng 10 vừa qua, nhiều dân thường ở Mô-xun nằm trong số 1.792 người I-rắc thiệt mạng, 1.358 người bị thương do xung đột vũ trang và bạo lực trên khắp I-rắc. Tổ chức Cứu trợ trẻ em (STC) cho biết, hiện có tới 600 nghìn trẻ em I-rắc đang mắc kẹt tại thành phố Mô-xun. Giám đốc phụ trách I-rắc của STC M.Cri-ve-la-rô kêu gọi hành động khẩn cấp để giải cứu số trẻ em này thoát khỏi vùng chiến sự.
Sau khi chiếm đóng một vùng lãnh thổ rộng lớn ở I-rắc và Xy-ri vào năm 2014, IS đã thất thủ ở các thành phố lớn như Pha-lu-gia và Ra-ma-đi của I-rắc. Nếu chiến dịch ở Mô-xun thành công, lực lượng Chính phủ I-rắc có thể giành lại 50% diện tích mà IS đã chiếm ở miền bắc nước này. Mặc dù quân đội I-rắc đã có những bước đi khá vững chắc ở Mô-xun, song chặng đường trước mắt còn nhiều chông gai. Là tổ chức cực đoan có tiềm lực không nhỏ và chân rết cài khắp nơi, IS đang tỏ ra không phải là một lực lượng dễ đánh bại. Thủ lĩnh IS A.Bát-đa-đi, được cho là đang ẩn náu ở Mô-xun, đã gửi thông điệp kêu gọi các chiến binh IS không đầu hàng. Giới chức quân sự phương Tây cũng nhận định, IS đang mất dần lãnh thổ, tài chính, các tay súng và chiến trường, song liên minh chống IS cần duy trì đà tiến công nhóm phiến quân này, dù chiến dịch sẽ mất nhiều thời gian.
Chiến dịch giải phóng Mô-xun được kỳ vọng là đòn quyết định giáng vào IS, song không thể ngay lập tức đảo ngược được thế trận trong cuộc chiến chống tổ chức cực đoan này. Cho dù cuộc chiến ở Mô-xun có thể được giải quyết bằng các hành động quân sự trong vài tuần, thì trên mặt trận chống IS vẫn còn tiềm ẩn nhiều phức tạp. Trong khi đó, “bức tranh Mô-xun” nhuốm màu bi thương khi những “lá chắn sống” dân thường bị IS dựng lên, cùng làn sóng người chạy nạn gia tăng và nguy cơ bùng phát một cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ trong khu vực.
