Bão từ đang ảnh hưởng tới Việt Nam

Vệt đen trên Mặt trời do một
vệ tinh chụp tuần trước.
Vệt đen trên Mặt trời do một vệ tinh chụp tuần trước.

Theo tin từ Viện Vật lý Địa cầu, vào lúc 12 giờ 36 (ngày 11-9, giờ Hà Nội), một trận bão từ khá mạnh đã bắt đầu ảnh hưởng tới Trái đất, trong đó có Việt Nam.

Tại Việt Nam

Vùng bị ảnh hưởng mạnh nhất trên thế giới là vùng Cực quang (gần các vùng cực của Trái đất) và vùng xích đạo. Việt Nam nằm ở gần xích đạo nên nằm trong vùng bị ảnh hưởng khá mạnh của bão từ.

Dữ liệu do Trạm Phú Thụy ghi được cho thấy trận bão từ có biên độ 242nT, nhỏ hơn so với trận bão từ đầu năm 2005 (biên độ hơn 500nT). PGS.TS Hà Duyên Châu, Phó viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu, cho biết mặc dù Mặt trời đang đi đến giai đoạn yên tĩnh nhưng các trận bão từ vẫn có thể xảy ra. Chu kỳ hoạt động của Mặt trời là 11 năm và đã đạt đỉnh vào năm 2001 - khi Mặt trời hoạt động cực mạnh và có rất nhiều bão từ. Dự báo tới năm 2007 Mặt trời mới yên tĩnh hoàn toàn.

Mặc dù không mạnh bằng trận bão trước song bão từ đã gây ra hệ dòng điện hàng triệu ămpe quay xung quanh Trái đất. Dòng điện này tạo ra từ trường bổ sung vào từ trường Trái đất, làm biến đổi rất mạnh từ trường này. Sự biến đổi đột ngột này tác động vào các tế bào mang từ trong tim và não nên ảnh hưởng không nhỏ tới người áp huyết cao, bệnh nhân tim mạch và thần kinh. Thống kê trên thế giới cho thấy khi bão từ xuất hiện, tỷ lệ tử vong của những đối tượng trên tăng mạnh. Chẳng hạn như Nga đã thống kê được tỷ lệ tử vong của người mắc bệnh tim mạch tăng lên 30% khi có bão từ.

Do chưa có điều kiện đưa các bệnh nhân tim mạch vào lồng Faraday để tránh bão từ nên cách tốt nhất hiện nay ở Việt Nam là theo dõi chặt chẽ bệnh nhân để có thể điều trị và cứu chữa kịp thời. Bệnh nhân ngồi trong ô-tô hoặc trong nhà có nhiều khung sắt thép cũng giảm thiểu được tác động của bão từ. Mặc dù không gây ảnh hưởng mạnh tới hệ thống truyền tải điện ở Việt Nam song theo PGS. TS Hà Duyên Châu, vào thời điểm hiện nay không nên tăng công suất truyền tải điện.

PGS. TS Hà Duyên Châu cho biết thêm trận bão từ kéo dài khoảng hơn 20 tiếng và đang suy yếu. Dự báo vào ngày 23-24/9 tới, có khả năng Mặt trời hoạt động mạnh hơn một chút và có thể gây ra nhiễu loạn từ lớn. Các bệnh nhân tim mạch, cơ quan điện lực và dầu khí cần chú ý theo dõi thông tin để có biện pháp phòng tránh, giảm thiểu thiệt hại do bão từ gây ra.

Trên thế giới

Các nhà khoa học trên thế giới cũng đang theo dõi vụ bùng nổ cực lớn này của sắc cầu Mặt trời. Ước tính quy mô của vụ bùng nổ này là X-17 và có thể là vụ nổ lớn thứ 5 mà con người từng quan sát được.Vụ nổ này không hướng trực diện về Trái đất song nó đã làm gián đoạn hoàn toàn thông tin tần số cao tại Bắc và Nam Mỹ.

Theo Trung tâm môi trường vũ trụ thuộc Cục khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ, thông tin của các đơn vị phản ứng nhanh dọc theo bờ biển Vịnh Mexico có lẽ cũng gặp trục trặc do vụ bùng nổ sắc cầu này. Ngoài ra, hệ thống định vị tần số thấp cũng bị ảnh hưởng. Dự báo trong hai tuần tới, vụ bùng nổ sắc cầu này có thể lại ảnh hưởng tới Trái đất, đặc biệt là hệ thống truyền tải điện, hệ thống thông tin tần số cao, hệ thống định vị tần số thấp và các vệ tinh.

Vụ nổ trên có lẽ bắt nguồn từ một nhóm vệt đen xuất hiện trên Mặt trời vào giữa tháng 8-2005. Trong hai tuần qua, vùng này đã tạo ra một loạt vụ bùng nổ sắc cầu Mặt trời và dần dần quay khuất Trái đất. Trong vài ngày tới, con người lại có thể quan sát được vùng điểm đen này. Nhiều khả năng vùng điểm đen có thể bùng nổ trở lại, gây bão từ hướng về Trái đất.

Các vụ bùng nổ sắc cầu mặt trời là những vụ  nổ lớn nhất trong Thái dương hệ và có thể giải phóng lực của nhiều quả bom hạt nhân 1 tỷ mega tấn. Bùng nổ sắc cầu giải phóng các chùm plasma khổng lồ trung hoà về điện của các hạt tích điện. Trên đường đi tới Trái đất, các chùm này sẽ bao trùm lên Trái đất, tác động với từ quyển Trái đất, tạo ra hệ dòng điện tròn xung quanh Trái đất, gây ra bão từ.

Có thể bạn quan tâm