Đây là hoạt động khoa học thường niên của ngành khảo cổ học Việt Nam, là diễn đàn để giới nghiên cứu khảo cổ học và nhiều ngành khoa học có liên quan gặp gỡ, trao đổi thông tin về những phát hiện mới, thảo luận học thuật, mở ra các cơ hội hợp tác nghiên cứu, quảng bá, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.
Phát biểu khai mạc hội thảo, TS Hà Văn Cẩn, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khảo cổ học, nêu rõ, trong năm qua, kế thừa và phát huy thành tựu, ngành khảo cổ học đã thu được những thành quả đáng ghi nhận, đóng góp tích cực vào việc nhận thức diễn trình lịch sử dân tộc Việt Nam, khẳng định giá trị các nền văn hóa/văn minh/văn hiến của các cộng đồng cư dân cổ trên lãnh thổ Việt Nam; góp phần khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc trong phát triển kinh tế, xây dựng con người, văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc và sự nghiệp cách mạng của đất nước.
Theo PGS, TS Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả sáng tạo các giá trị văn hóa mới là một trong những nhiệm vụ cần thực hiện trong xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hóa của dân tộc. Trong đó, việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, các giá trị văn hóa vùng, miền, văn hóa của đồng bào các dân tộc… có vai trò quan trọng. Nhiệm vụ, giải pháp liên quan đến bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh trong bài phát biểu chỉ đạo Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng về lĩnh vực văn hóa được tổ chức tại Hà Nội ngày 24/11/2021. PGS, TS Nguyễn Đức Minh bày tỏ hy vọng rằng, năm 2023 Viện Khảo cổ học và ngành khảo cổ học bằng sự nỗ lực phấn đấu sẽ đạt nhiều thành tựu mới, góp phần vào sự nghiệp bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.
Hội thảo đã nhận được 390 bài báo cáo, đề cập đến nhiều lĩnh vực nghiên cứu khảo cổ học như: Khảo cổ học tiền sử, khảo cổ học sơ sử và nhà nước sớm, khảo cổ học lịch sử, khảo cổ học Champa-Óc Eo, khảo cổ học dưới nước... với nhiều phát hiện nghiên cứu cụ thể ở mọi miền Tổ quốc; báo cáo những cuộc khai quật, nghiên cứu tiếp nối và mới về Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa), ở Ninh Bình, Quảng Ninh, Hải Dương, Hà Giang, Quảng Nam, Đồng Nai, An Giang, Đắk Lắk...; hợp tác quốc tế với Nhật Bản nghiên cứu, khảo sát vùng biển Bình Châu...
