Ý thức, kiến thức phòng cháy, chữa cháy vô cùng quan trọng

PV: Thưa đồng chí, ý nghĩa của việc Ban Bí thư ban hành Chỉ thị 47-CT/TW là gì?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn vẫn diễn biến phức tạp, nhất là tại các khu dân cư, hộ gia đình, nhà cao tầng, chợ, KCN, phương tiện giao thông, cháy rừng, … đặt ra cho công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH) nhiệm vụ rất nặng nề. Ngày 25-6-2015, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 47-CT/TW, nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân vào việc thực hiện nhiệm vụ PCCC và CNCH. Sau Chỉ thị 47, cấp ủy đảng các cấp đã và đang tổ chức quán triệt đến các đơn vị và từng đảng viên. Đặc biệt, ngày 22-9-2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1635/QĐ-TTg về chương trình hành động thực hiện Chỉ thị số 47. Tôi cho rằng, những văn bản chỉ đạo nêu trên rất kịp thời, giúp công tác PCCC và CNCH có nhiều chuyển biến tích cực, hiệu quả.

PV: Việc rà soát văn bản pháp luật về PCCC và CNCH có những vướng mắc gì cần ưu tiên xử lý? Hiệu lực thực thi pháp luật hiện nay ra sao, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Về cơ bản, các văn bản được ban hành khá đầy đủ. Đặc biệt là Pháp lệnh về quản lý Nhà nước đối với công tác PCCC năm 1961; Luật PCCC năm 2001; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC năm 2013. Bộ Công an đã chủ trì, phối hợp các bộ, ban, ngành tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 44/2012/QĐ-TTg, là văn bản quy phạm pháp luật đầu tiên, quan trọng, giao lực lượng Cảnh sát PCCC làm nòng cốt CNCH đối với các vụ cháy, nổ và các vụ tai nạn, sự cố. Công tác xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC được tăng cường; việc nội luật hóa các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế về PCCC từng bước được quan tâm.

Tuy nhiên, một số quy định trong Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và các Nghị định của Chính phủ giao cho các bộ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành còn chậm hoặc vẫn trong quá trình xây dựng. Việc xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC chưa theo kịp tốc độ phát triển kinh tế - xã hội (nhiều loại hình công trình mới, đặc thù đang được triển khai xây dựng ở Việt Nam nhưng chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật), đặc biệt trách nhiệm xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật địa phương về PCCC chưa được chú trọng triển khai. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, quy chế phối hợp, quy trình về công tác CNCH chưa đồng bộ, hiệu lực pháp lý chưa cao.

Để tăng cường quản lý nhà nước về PCCC và CNCH, các bộ, ngành liên quan cần ưu tiên rà soát quy định tại Luật PCCC và các Nghị định của Chính phủ để xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền (thí dụ: Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp Bộ Công an xây dựng nội dung, thời lượng bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng PCCC để lồng ghép vào chương trình giảng dạy, hoạt động ngoại khóa; Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp Bộ Công an, Bộ Tài chính… hướng dẫn cụ thể chế độ, chính sách cho lực lượng dân phòng, PCCC cơ sở, PCCC chuyên ngành…); Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan xây dựng, ban hành và hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về PCCC phù hợp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Hiện, hiệu lực chấp hành các quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực PCCC còn thấp, do ý thức pháp luật chưa nghiêm; chế tài cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt hành chính vừa thiếu, vừa yếu... Để tăng cường sức răn đe, việc sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật là cần thiết.

PV: Tổ chức thực hiện, giám sát thực hiện liên quan tới hiểu biết pháp luật, ý thức công dân, kỹ năng sống và trách nhiệm công vụ. Vậy, theo đồng chí, việc thu hẹp khoảng cách từ tuyên truyền, phổ biến kiến thức đến thực hiện; từ người quản lý đến người dân ra sao?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Tuyên truyền toàn dân tham gia PCCC là làm sao để người dân hiểu sự nguy hiểm, tác hại của cháy, nổ; các nguy cơ, điều kiện, nguyên nhân, biện pháp phòng ngừa, ứng phó cháy, nổ;… Nếu mỗi người dân, cơ quan, tổ chức, gia đình có kiến thức và có ý thức thì số vụ cháy và thiệt hại do cháy sẽ được kiềm chế. Hiện nay, khoảng 50% số vụ cháy do người dân phát hiện và dập tắt từ đầu, không để cháy lan, cháy lớn. Việc thực hiện trách nhiệm công vụ của cơ quan quản lý nhà nước về PCCC cũng vậy. Muốn thế, việc thực thi pháp luật về PCCC phải nghiêm minh, công tác PCCC phải được mọi tầng lớp nhân dân coi trọng và thực hiện.

Lực lượng Cảnh sát PCCC đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, từ tham mưu ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, phối hợp tuyên truyền, xây dựng phong trào toàn dân tham gia PCCC; đẩy mạnh quản lý về PCCC (thanh tra, kiểm tra an toàn PCCC, thẩm duyệt, xử lý vi phạm quy định về PCCC); thường trực cứu chữa, hạn chế các sự cố cháy, nổ và thiệt hại do cháy, nổ gây ra… Tuy nhiên, nhận thức của nhiều cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân còn hạn chế, nhiều người dân không có ý thức và kiến thức trong công tác PCCC. Tuyên truyền, phổ biến kiến thức về PCCC cho đến việc thực hiện vẫn còn khoảng cách.

PV: Là Cục mới tách ra, trực thuộc trực tiếp Bộ Công an, đồng chí có thể cho biết công tác xây dựng lực lượng, đầu tư trang bị, tham mưu, thực hiện nhiệm vụ của Cục hiện nay?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Cục Cảnh sát PCCC và CNCH trước đây là cơ quan trực thuộc cấp tổng cục , nay là cơ quan trực thuộc trực tiếp Bộ Công an. Hiện có 16 đơn vị cảnh sát PCCC tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được thành lập độc lập trực thuộc Bộ Công an (trước đây trực thuộc Công an cấp tỉnh). Từ nay đến cuối năm dự kiến có thêm bốn tỉnh được thành lập cảnh sát PCCC cấp tỉnh.

Tuy nhiên, quy hoạch mạng lưới các đơn vị cảnh sát PCCC và CNCH hiện quá mỏng, đặc biệt là các đội cảnh sát chữa cháy và CNCH, có nơi bán kính hoạt động một đơn vị tới khoảng 100km, hạn chế đáng kể hiệu quả chữa cháy. Mặc dù số cơ sở PCCC liên tục tăng (trung bình 15%/năm) nhưng biên chế tăng không đáng kể, dẫn đến quá tải. Trên thế giới, cứ khoảng 1.000 dân thì có một chiến sĩ PCCC và CNCH, ở Việt Nam hiện nay khoảng 6.000 dân mới có một chiến sĩ PCCC và CNCH (tính cả công dân phục vụ có thời hạn ba năm trong CAND).

Do vậy, ngoài việc đầu tư, phát triển bộ máy, tổ chức ở Trung ương, đòi hỏi phải đầu tư, phát triển và xây dựng mạng lưới các đội chữa cháy và CNCH ở các khu vực để bảo đảm tiếp cận đám cháy nhanh nhất, đồng thời bổ sung số lượng, nâng chất lượng cán bộ, chiến sĩ cảnh sát PCCC và CNCH, đầu tư trang bị phương tiện PCCC và CNCH hiện đại.

PV: Nguy cơ cháy, nổ ở khu dân cư, KCN, các công trình trọng điểm quốc gia… đang đặt ra những thách thức mới, đòi hỏi thay đổi tư duy, biện pháp, phương thức PCCC và CNCH, đồng chí nhận định vấn đề như thế nào?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Tình hình cháy, nổ vẫn diễn biến hết sức phức tạp, điển hình như: Ngày 20-8-2015, cháy tại kho và nhà xưởng sản xuất thuộc Công ty CP Ngân Sơn, KCN Tiên Sơn, huyện Tiên Du, Bắc Ninh làm thiệt hại khoảng 6.000m2 nhà xưởng, trị giá hàng trăm tỷ đồng; ngày 21-9-2015, cháy tại Công ty TNHH Yupoong Việt Nam, KCN Loteco, TP Biên Hòa, Đồng Nai gây thiệt hại lớn về tài sản; ngày 16-9-2015, cháy chung cư cao tầng HH4B tại KĐT Linh Đàm, Hà Nội gây tâm lý bất an cho người dân…

Kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ngày càng nhiều, biến đổi khí hậu phức tạp, theo đó sẽ nảy sinh những nguy cơ cháy nổ ở các khu dân cư, chợ, trung tâm thương mại, nhà cao tầng, các KCN, KCX, cơ sở sản xuất...Trong khi đó, ý thức PCCC của một bộ phận cán bộ, công nhân viên chức chưa cao; sản xuất chưa đi đôi với bảo vệ sản xuất, một bộ phận người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị; chủ hộ gia đình và cá nhân còn coi nhẹ công tác PCCC...

Lực lượng Cảnh sát PCCC mong muốn toàn thể người dân quan tâm, trang bị các kiến thức về pháp luật PCCC, bảo đảm an toàn PCCC ở mọi nơi, mọi lúc. Sẵn sàng năng lực đề phòng, ứng cứu bốn tại chỗ ngay từ cơ sở. Chỉ có như vậy công tác PCCC mới được bảo đảm, trật tự an toàn xã hội mới được giữ vững.

PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!