Mới đây, tại Phiên họp thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).
Khoản 3 Điều 78 dự thảo Luật quy định, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho đoàn viên công đoàn thuộc đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội làm việc tại các khu công nghiệp thuê.
Liên quan quy định này, trong Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội có 2 luồng ý kiến khác nhau.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) trong phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 25/8. (Ảnh: DUY LINH) |
Nhiều ý kiến tán thành quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân theo đề xuất của Tổng Liên đoàn tại văn bản số 7177/TLĐ-BQLDA ngày 3/8/2023.
Tuy nhiên, do đây là các dự án nhà ở công nhân để cho thuê, vốn đầu tư lớn nhưng thời gian thu hồi vốn dài nên cần bổ sung đánh giá tác động về nguồn lực đầu tư và khả năng thu hồi vốn, làm rõ trình tự, thủ tục đầu tư theo pháp luật đầu tư hay pháp luật đầu tư công và hình thức sở hữu đối với nhà ở hình thành trong dự án để có cơ chế quản lý phù hợp.
Đồng thời, cần chỉnh lý, bổ sung các quy định có liên quan của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) để Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân và cho thuê nhà ở này.
Một số ý kiến cho rằng, không nên quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân như dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) do Chính phủ trình. Các ý kiến cho rằng, đây là vấn đề mới, còn nhiều nội dung chưa được làm rõ.
Do đó, đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xây dựng Đề án báo cáo Quốc hội xem xét cho thực hiện thí điểm chính sách Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cho công nhân trong một thời hạn nhất định, nếu phát huy hiệu quả mới quy định trong Luật.
Góp phần giải quyết nhu cầu cấp bách về nhà ở cho công nhân
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho biết, Tổng Liên đoàn đã có buổi làm việc để giải trình nhiều vấn đề với Ủy ban Pháp luật của Quốc hội và nhiều lần làm việc với Bộ Xây dựng để thảo luận, trao đổi, thống nhất về vấn đề này.
Theo ông Ngọ Duy Hiểu, đề xuất của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có đầy đủ cơ sở lý luận và thực tiễn.
 |
| Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu phát biểu ý kiến tại Phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. |
Về mặt lý luận và sự cần thiết, ông Ngọ Duy Hiểu nêu rõ, một trong những mối quan tâm hàng đầu của công nhân và người lao động là vấn đề nhà ở. Từ vấn đề này kéo theo một loạt các vấn đề khác của công nhân như điều kiện ăn ở, sức khỏe, môi trường sống, chăm sóc con cái, an ninh an toàn, xử lý các tình huống khủng hoảng như dịch bệnh Covid-19 vừa qua…
Hiện nay, nhu cầu về nhà ở cho công nhân là rất lớn, trong khi khả năng đáp ứng của Nhà nước thì còn hạn chế, doanh nghiệp chưa mặn mà với nhà ở xã hội nói chung. Do vậy, rất cần một hệ thống pháp luật có khả năng khai phóng để huy động mọi lực lượng xã hội, trong đó có Công đoàn tham gia xây dựng nhà ở cho nhóm đối tượng này.
Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh nước ta hội nhập sâu rộng, tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, Nhà nước cần tạo cơ chế để Công đoàn tiếp tục khẳng định, phát huy vai trò, thể hiện những ưu việt, thế mạnh trong thu hút, tập hợp người lao động, gắn bó mật thiết với đoàn viên.
Về mặt thực tiễn, trước thực trạng bức xúc về nhà ở của công nhân, theo đề xuất của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, ngày 12/5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 655/QĐ-TTg phê duyệt đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” (sau này sửa đổi thành Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 4/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ).
Tổng Liên đoàn đã báo cáo cơ quan chức năng và thành lập Ban Quản lý dự án thiết chế Công đoàn.
Trên cơ sở Quyết định 655, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã tổ chức triển khai ở các địa phương khác nhau, trong đó có khu thiết chế Công đoàn tỉnh Hà Nam, đóng tại Khu Công nghiệp Đồng Văn II, thị xã Duy Tiên, được thiết kế gồm 5 tòa nhà với tổng số 244 căn hộ, đã cho công nhân thuê 100%.
Vừa qua, đoàn công tác của Ủy ban Pháp luật đã về khảo sát thực tế và chứng kiến điều kiện ăn ở, cuộc sống… của người lao động. Quá trình vận hành đến nay không phát sinh vấn đề gì lớn, ngoài một số vấn đề tương tự như phát sinh trong việc vận hành các nhà chung cư khác.
 |
| Quang cảnh phiên thảo luận cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH) |
Theo ông Ngọ Duy Hiểu, việc triển khai Quyết định số 655/QĐ-TTg và Quyết định số 1729/QĐ-TTg được lãnh đạo và nhân dân các địa phương, nhất là công nhân rất ủng hộ. Đến nay, đã có 36 địa phương giới thiệu địa điểm khu đất cho Tổng Liên đoàn, trong đó có 13 đơn vị đã phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500.
Định hướng đầu tư của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đó là chỉ xây dựng để cho thuê, với một số lượng rất ít trong nhu cầu lớn về nhà ở của công nhân. Đầu tư được ưu tiên ở những địa bàn cần kíp, khó khăn, có tính chất tượng trưng, vừa tham gia giải quyết nhu cầu cấp bách về nhà ở cho công nhân, vừa khẳng định vị thế của tổ chức Công đoàn để tập hợp người lao động.
Nguồn vốn được lấy từ nguồn tiết kiệm chi hành chính theo Đề án 655 và từ Quỹ đầu tư của Tổng Liên đoàn. Cơ quan tổ chức thực hiện là Ban Quản lý dự án thiết chế Công đoàn có năng lực chuyên môn tốt.
“Tổng Liên đoàn xác định khi tham gia chỉ đầu tư có tính tượng trưng, vì kinh phí công đoàn cũng hạn chế, khoảng 5.600 tỷ đồng tính tới cuối 2021. Nhưng chúng tôi vẫn muốn được làm để có thể khẳng định với công đoàn viên, người lao động rằng họ sẽ có cơ hội thuê nhà giá phù hợp khi tham gia tổ chức Công đoàn”, ông Ngọ Duy Hiểu nói.
Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khẳng định, đến nay đã có đủ cơ sở để luật hóa quy định này vào Luật Nhà ở, đồng thời cho biết sẽ cùng Bộ Xây dựng, Ủy ban Pháp luật xử lý các điều khoản để bảo đảm tính khả thi.
Giám sát chính sách về thị trường bất động sản, nhà ở xã hội tại 13 tỉnh, thành phố
Không để “vênh” với Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư
Tham gia ý kiến thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, thực tế Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã làm chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội ở ngoại thành Hà Nội, nên việc quy định Tổng Liên đoàn là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân là phù hợp.
Bà Nguyễn Thúy Anh đề nghị, Tổng Liên đoàn nên có một đề án cụ thể, rõ ràng hơn để có thể thuyết phục được đại biểu Quốc hội.
Quan điểm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng cho rằng cần cân nhắc nghiên cứu thêm về quy định này bởi hiện nay theo Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư thì các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế có giấy phép đăng ký kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh nhà ở mới được đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua.
 |
| Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tham gia ý kiến thảo luận về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH) |
Trong khi đó, công đoàn là tổ chức chính trị-xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và của người lao động. Vì vậy, nếu muốn quy định nội dung này trong dự luật, Chủ tịch Quốc hội gợi ý nên chỉnh lý theo hướng Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho đoàn viên công đoàn thuộc đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội làm việc tại các khu công nghiệp thông qua doanh nghiệp trực thuộc có chức năng đầu tư sản xuất, kinh doanh.
Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, dù quy định thế nào cũng không được để “vênh” với Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư.
Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương bày tỏ lo ngại khi giao Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, bởi không đủ nhân lực và nguồn lực.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng đề nghị cân nhắc việc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm chủ đầu tư nhà ở xã hội để cho công nhân thuê và cho rằng cần có đánh giá tác động toàn diện vấn đề này.
