Xu thế tất yếu của thời đại

Xu thế tất yếu trong môi trường chiến lược mới

Nguyên Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách giải trừ quân bị, Tiến sĩ G.Ða-na-pa-la nêu rõ, thế giới ngày nay có môi trường hòa bình hơn, đời sống của người dân được cải thiện nhiều hơn so với trước đây. Tuy nhiên, cục diện thế giới sau Chiến tranh lạnh cũng đặt ra hàng loạt thách thức cả truyền thống và phi truyền thống, mà chỉ một quốc gia đơn lẻ hay một vài nước hoặc khu vực sẽ không thể giải quyết được. Ðơn cử như, dịch vi-rút E-bô-la bùng phát ở Tây Phi và có khả năng lan ra thế giới. Một quốc gia hay một khu vực chắc chắn không thể giải quyết vấn đề này, mà cần có sự nỗ lực, chung tay vào cuộc của cả cộng đồng quốc tế. Hay, thách thức về an ninh "sản sinh ra" sau Chiến tranh lạnh, đó là sự tồn tại cố hữu chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa tiêu dùng. Ba hệ thống quan điểm nêu trên có sự tương tác với nhau và là các thách thức lớn đối với cộng đồng quốc tế. Nếu không có phản ứng toàn cầu, không có cách tiếp cận chung trong nỗ lực đối phó các thách thức đó, con người có nguy cơ rơi vào các cuộc xung đột, đe dọa tương lai loài người.

Ủng hộ các quan điểm nêu trên, Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh nêu rõ, các thách thức và cơ hội của thế giới ngày nay đều là những thách thức và cơ hội xuyên quốc gia, mang tính toàn cầu. Ðể đối phó hiệu quả các thách thức và nắm bắt các cơ hội đó, cần có nỗ lực chung, chia sẻ các lợi ích về hòa bình, phát triển và thịnh vượng của nhân loại, trong đó nỗ lực của từng quốc gia có ý nghĩa rất quan trọng.

Bên cạnh những cơ hội phấn đấu cho mục tiêu chung của thời đại là hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển, thì thế giới vẫn đang đứng trước nhiều thách thức lớn: Thị trường phương Tây suy giảm; biến đổi khí hậu diễn ra gay gắt, khó lường; "cơn khát" nhiên liệu gia tăng mạnh, hố sâu đói nghèo và sự bất bình đẳng gia tăng... Vì vậy, các quốc gia đều coi trọng hoạt động đối ngoại đa phương, với cấp độ hợp tác từ cấp tiểu vùng, khu vực, đến liên khu vực và toàn cầu, trong mọi lĩnh vực của đời sống con người, phục vụ lợi ích nhiều mặt của từng nước và mục tiêu chung của thời đại.

Dấu ấn Việt Nam

Trong bài phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: "Ðối ngoại Việt Nam, trong đó có đối ngoại đa phương, đã có những đóng góp to lớn cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong lịch sử hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, đối ngoại đã mang lại những thành công vang dội trên mặt trận đa phương, với những dấu ấn lịch sử của các Hội nghị Giơ-ne-vơ 1954, Hội nghị Pa-ri 1973, góp phần kiến tạo hòa bình, giành và bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất đất nước. Tiếp tục phát huy mạnh mẽ trong thời kỳ đổi mới, đối ngoại đa phương đã góp phần quan trọng đưa Việt Nam ra khỏi thế bị bao vây cấm vận, từng bước mở rộng quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế, thúc đẩy các mục tiêu phát triển, bảo vệ và duy trì môi trường hòa bình, tạo điều kiện thuận lợi trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc".

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan khẳng định, ngoại giao đa phương mang lại cho Việt Nam nhiều cơ hội song cũng tạo ra không ít thách thức, nhưng nếu đặt lên bàn cân thì cán cân vẫn nghiêng về cơ hội vì ý nghĩa rộng lớn và lâu dài. Ông nhấn mạnh: Khi còn là một thuộc địa của nước ngoài, cái tên "Việt Nam" không có trên bản đồ thế giới. Trong nhiều thập kỷ, nhờ những đóng góp bằng xương, bằng máu vào sự nghiệp độc lập, hòa bình của các dân tộc, Việt Nam đã được cả thế giới biết đến. Với sự tham gia ngày càng chủ động, tích cực vào các hoạt động và thể chế đa phương ở nhiều tầng nấc, ở phạm vi tiểu vùng, khu vực, liên khu vực cũng như toàn cầu, vị thế của đất nước ta trên trường quốc tế được nâng cao chưa từng có.

Việt Nam tự hào là thành viên tích cực, có trách nhiệm của nhiều tổ chức, diễn đàn quan trọng ở khu vực và thế giới như Liên hợp quốc, WTO, ASEAN, APEC, ASEM..., tham gia ngày càng chủ động, có trách nhiệm trong các hoạt động đối ngoại đa phương. Ðiều phối viên Thường trú LHQ, Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam, bà P.Mê-ta cho rằng, nỗ lực của mỗi quốc gia là quan trọng để có thể ứng phó những thách thức do toàn cầu hóa mang lại. Việt Nam ngày càng tham gia tích cực vào nỗ lực này của LHQ cũng như tích cực tham gia, đóng góp cho các cơ chế đa phương khác. Bà tin tưởng, Việt Nam sẽ là một chủ thể tham gia tích cực cho Chương trình hành động sau năm 2015 của LHQ, điều này mang lại lợi ích rất lớn cho nhân dân Việt Nam.

Thế giới có các thể chế đa phương ở những cấp độ lớn nhỏ khác nhau, nhưng đều thực hiện các mục tiêu chung, đó là phối hợp nỗ lực chung của các nước để giải quyết các vấn đề toàn cầu. Chủ nghĩa đa cực cần thực hiện trên cơ sở toàn cầu và cách tiếp cận liên quốc gia, nghĩa là cách tiếp cận dựa trên sự tương tác, phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia. Xu thế này là tất yếu và sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ hơn trên thế giới.