Nằm giữa sông Tiền bốn bề mênh mông sóng nước, hơn trăm năm trước, cù lao Tam Hiệp là nơi dừng chân của những bậc tiền nhân đến đây khai khẩn đất, lập nghiệp. Các thế hệ sau cũng lần lượt tìm đến vùng này do đất đai màu mỡ, thích hợp với trồng cây ăn quả, phát triển kinh tế.
Đảo xanh giữa sông Tiền
Nơi đây, người dân quen gọi là Cồn Tàu vì nhìn từ xa cù lao nhìn trông giống chiếc tàu nằm giữa sông. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận xã Tam Hiệp là một trong hai xã đảo của tỉnh Bến Tre. Là thế hệ đầu tiên về vùng đất này phát triển sản xuất sau Ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước, lão nông Nguyễn Văn Chấn, 78 tuổi kể lại: “Gia đình tôi từ đất liền ra đây lập nghiệp từ năm 1975 với nghề trồng lúa rồi chuyển qua trồng nhãn, cam sành. Tam Hiệp thời điểm ấy rất ít trẻ được học tới nơi tới chốn do giao thông cách trở.
Vì vậy, một số hộ đã gửi con bên đất liền để được đi học”. Trước đây, cứ đến 17 giờ chiều là người ở xứ Tam Hiệp tất bật ra bến đò để sang sông vì đây là chuyến cuối cùng. Khó khăn là vậy, nhưng vùng đất cồn hình thành từ phù sa này được thiên nhiên ưu đãi, nên đất đai màu mỡ, thuận lợi cho việc trồng trọt, nhất là với cây ăn quả.
Người dân trên xã đảo Tam Hiệp sống chủ yếu bằng nghề trồng nhãn, cây đặc sản nổi tiếng của địa phương. Mấy năm nay, người dân chuyển đổi một phần diện tích đất sang trồng dừa xiêm xanh xuất khẩu, cây sương sâm và các loại cây ăn quả khác. Vì vậy, xã đảo này rợp màu xanh của vườn cây quanh năm. Hiện tại xã Tam Hiệp có 569,8 ha nhãn, 113,5 ha dừa, còn lại khoảng 20 ha trồng là các loại cây khác như: bưởi da xanh, sương sâm, quất, chanh…
Hơn 20 năm qua, gia đình ông Phan Văn Khởi (sinh năm 1960, ngụ ấp 4, xã Tam Hiệp) canh tác gần 1 ha nhãn xuồng cơm vàng. Ông Khởi cho biết: “Kinh tế của người dân phụ thuộc chủ yếu vào vườn cây ăn quả, nhiều gia đình khá giả cũng nhờ vườn nhãn, vườn dừa. Trong đó, nhãn xuồng cơm vàng được xem là cây phù hợp nhất với thổ nhưỡng của địa phương. Mấy năm nay, giá nhãn bấp bênh do dịch bệnh không xuất khẩu được, tuy nhiên, người dân vẫn sống tạm ổn nhờ cây nhãn”. Hiện tại, mỗi năm gia đình ông Khởi thu hoạch từ sáu đến bảy tấn nhãn, lợi nhuận khoảng 120 triệu đồng.
Vùng trồng cây đặc sản như nhãn, dừa xiêm xanh, sương sâm mang lại hiệu quả kinh tế cao. Gần đây người dân còn liên kết để phát triển du lịch sinh thái. Là thế hệ trẻ sinh ra tại vùng đất Tam Hiệp, anh Nguyễn Thanh Cường (sinh năm 1983) khởi nghiệp từ trồng cây sương sâm kết hợp liên kết cho khách du lịch đến tham quan. Mô hình đạt được thành công bước đầu. Năm 2011, anh Cường quyết định chuyển đổi trồng cây sương sâm lấy lá vì thấy nhu cầu thị trường lớn, nhất là vào mùa nắng nóng.
Sau nhiều lần thất bại do chưa nắm vững kỹ thuật trồng, chăm sóc, bằng sự kiên trì, chịu khó học hỏi anh Cường đã thành công khi chuyển đổi 6.000 m2 đất của gia đình sang trồng cây sương sâm. Anh Cường cho biết: “Từ thành công của mô hình này, mấy năm nay gia đình đã phát triển, nhân rộng sang các địa phương khác trong cả nước bằng cách cung ứng giống, hỗ trợ kỹ thuật và thu mua sản phẩm lá sương sâm. Hiện tại, gia đình liên kết với một doanh nghiệp để sản xuất bột lá sâm đóng gói và mặt nạ lá sâm để bán”. Gần đây, anh Cường cùng điểm du lịch trong xã đón khách du lịch đến tham quan, chụp ảnh và thưởng thức thạch sương sâm tươi ngay tại vườn.
Năm 2018 đánh dấu bước phát triển về du lịch trên xã đảo Tam Hiệp khi homestay Út Trinh Bến Tre được đầu tư, xây dựng và đón du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng. Chủ homestay Phạm Thị Ngọc Trinh cho biết: “Điểm du lịch có 12 phòng chuyên phục vụ khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghỉ dưỡng. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm không khí trong lành với vườn cây xanh mát, được sử dụng các dịch vụ như đò chèo, tham quan làng thủ công mỹ nghệ, trại mật ong, dệt thảm, vườn sương sâm…”.
Vì một xã đảo trù phú, đi lại thuận tiện
Năm 2011 xã Tam Hiệp bắt đầu xây dựng nông thôn mới với chỉ bốn tiêu chí đạt được. Thời điểm đó, hệ thống giao thông đường bộ của xã chỉ có duy nhất con đường chính giữa cù lao dài 8,4 km và có 1,7 km từ bến phà đến Ủy ban nhân dân xã là được thảm nhựa, còn lại toàn bộ các tuyến đường chỉ được đổ đá. Các tiêu chí khác về thủy lợi, giáo dục, cơ sở vật chất văn hóa đều rất thấp. Sau mười năm xây dựng nông thôn mới, xã Tam Hiệp đạt thêm tám tiêu chí. Phấn đấu trong năm 2023, xã sẽ hoàn thành bốn tiêu chí và năm 2024 sẽ hoàn thành tất cả các tiêu chí để được công nhận xã nông thôn mới.
Hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới, nhiều cá nhân đã hiến đất, đóng góp ngày công lao động, tiền bạc để xây dựng đường bê-tông. Điển hình hộ gia đình ông Nguyễn Văn Tùng (ngụ ấp 4, xã Tam Hiệp) đã hiến gần 2.000 m2 đất trị giá hàng trăm triệu đồng để làm đường. Ngoài ra, ông còn bỏ ra hàng chục triệu đồng để đóng góp cùng người dân trong xã xây dựng đường giao thông. Còn gia đình ông Nguyễn Văn My đã vận động con cháu đóng góp hơn 100 triệu đồng và hàng nghìn ngày công lao động bê-tông hóa lại tuyến lộ sườn liên ấp dài hơn 2 km và xây dựng một cây cầu liên tổ dài 27 m, rộng 3,4 m, tạo thuận lợi cho việc đi lại của nhân dân và các em học sinh.
Mấy năm nay, xã đảo Tam Hiệp được đầu tư, xây dựng đường giao thông, đê chống sạt lở, các công trình trường học, trạm y tế, nhà văn hóa… nên đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân được nâng lên rõ rệt. Kinh tế tập thể của xã đảo Tam Hiệp đang từng bước hình thành, phát triển. Địa phương đang xây dựng vùng sản xuất tập trung, gắn phát triển chuỗi giá trị nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực bằng cách nâng cao hiệu quả hoạt động của Hợp tác xã nông nghiệp Tam Hiệp và bốn Tổ hợp tác trồng nhãn.
Hiện tại, hợp tác xã có 107 thành viên chuyên trồng nhãn, dừa xiêm xanh. Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tam Hiệp Nguyễn Trung Dũng cho biết: “Hiện Hợp tác xã đang sản xuất sản phẩm “Nhãn xí muội” được cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP hạng 3 sao. Thời gian tới, sẽ nâng cấp sản phẩm “Nhãn xí muội” và phát triển thêm một sản phẩm mới là “Tắc xí muội”. Hợp tác xã đang phối hợp Hội nông dân xã làm hồ sơ mã số vùng trồng dừa với diện tích 65,34 ha với 101 hộ dân tham gia. Từ đó, góp phần hoàn thiện chuỗi giá trị, tăng thu nhập cho nông dân địa phương”.
Do xuất phát điểm thấp, điều kiện địa lý đặc thù là xã đảo, nên Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã Tam Hiệp vạch ra kế hoạch dài hơi, tập trung đầu tư mọi nguồn lực để xây dựng, nâng cao các tiêu chí nông thôn mới. Đi một vòng quanh xã đảo Tam Hiệp, tuyến giao thông chính dài 8,4 km đang được đầu tư, nâng cấp và các tuyến đường bê-tông xẻ ngang từ trục đường chính tạo nên hệ thống giao thông hoàn chỉnh. Hiện tại, các tuyến đường ở bốn ấp đã liên thông, những con sông nhỏ cũng được bắc cầu bê-tông giúp người dân đi lại thuận tiện.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tam Hiệp, Nguyễn Hữu Thọ cho biết: “Xã Tam Hiệp được thành lập năm 1979, kinh tế chủ yếu là nông nghiệp. Hiện tại, xã đang từng bước phát triển kinh tế với thế mạnh là vườn cây ăn quả và du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng.
Trước đây tỷ lệ hộ nghèo của xã hơn 25%, hiện nay chỉ còn 5,5% và xã tiếp tục kéo giảm trong thời gian tới. Việc triển khai xây dựng nông thôn mới được Đảng ủy địa phương rất quan tâm, hằng năm đều ban hành Nghị quyết để triển khai thực hiện các phần việc. Trong đó, Ban Chỉ đạo hằng tháng đều tổ chức họp để đánh giá hoạt động triển khai trong tháng, đồng thời phát động thi đua xây dựng nông thôn mới tại các ấp để nhanh chóng hoàn thành mục tiêu đặt ra theo tình hình thực tế và điều kiện đặc thù tại địa phương”.
Hiện tại, đường giao thông tại trung tâm xã đảo Tam Hiệp dài 8,4 km với kinh phí 27 tỷ đồng đang được đầu tư, xây dựng. Ngoài ra, dự án kè chống sạt lở kết hợp đê ngăn triều cường có tổng vốn đầu tư hơn 325,6 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương sẽ hoàn thành vào năm 2024.
Quy mô dự án này gồm xây dựng tuyến đê bao quanh xã đảo Tam Hiệp với tổng chiều dài 20,7 km, trong đó, có 7,33 km gia cố mái phía sông và 67 cống trên tuyến. Dự án nhằm mục tiêu chống sạt lở bờ sông, bảo vệ mái và chân đê nhằm ngăn triều cường, ngăn mặn, trữ ngọt, điều tiết nước tạo thuận lợi cho sản xuất trên diện tích 700 ha, đồng thời bảo vệ cơ sở hạ tầng, nhà cửa, bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản, cải thiện môi trường và góp phần ổn định đời sống cho hơn 3.270 người dân khu vực trong đê…
Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân huyện Bình Đại, Võ Văn Quân cho rằng: Trong thời gian qua xã đảo Tam Hiệp được đầu tư các công trình, dự án để phục vụ phát triển kinh tế-xã hội nhằm sớm hoàn thành các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới. Hiện tại huyện tập trung đầu tư ba tiêu chí gồm trường học, cơ sở vật chất văn hóa và đường giao thông, phấn đấu đầu năm 2024 đưa xã đảo Tam Hiệp đạt chuẩn nông thôn mới.
