Phát biểu tại cuộc họp báo sáng nay, Thứ trưởng GD-ĐT Trần Văn Nhung nói, lần đầu tiên chúng ta đạt thứ hạng cao nhất có thể được, lại ngay trên sân nhà. Nhưng đây không phải là bước đột phá quá bất ngờ, vì từ trước đến nay, chúng ta đã có bốn lần xếp thứ tư thế giới, rất nhiều lần đứng vào tốp 10 nước có thành tích cao nhất.
Thành công = giỏi + một chút may mắn
Trả lời câu hỏi của Báo Nhân Dân đề nghị giải thích về việc Việt Nam nhảy từ bậc thứ 13 trong lần thi IMO năm ngoái lên thứ ba trong năm nay, GS, TS Hà Huy Khoái, Phó chủ tịch Hội Toán học Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Toán học, trưởng tiểu ban chọn đề IMO cho rằng có ba nguyên nhân. Thứ nhất, Việt Nam từ trước đến nay vẫn là đội mạnh. Thứ hai, trong hai tháng qua, sáu thí sinh của Việt Nam học rất chăm chỉ, nhiều thầy giáo giỏi luyện thi cho các em. Thứ ba, đó là yếu tố may mắn.
Theo GS Khoái, trong số sáu đề thi năm nay, có hai bài hình học và một bài đại số. Đây là những phần thuộc sở trường của đội Việt Nam. Bài toán tổ hợp năm nay lại rất khó nên thí sinh các nước cũng không làm được, vì thế cũng không để lộ thế yếu của đội chủ nhà.
Thêm nữa, theo GS Ngô Việt Trung, Viện trưởng Viện Toán học, Việt Nam có một đội ngũ chấm thi 70 người rất giỏi về chuyên môn. Trong số họ rất nhiều người đã từng đoạt giải cao, đạt điểm tuyệt đối trong các kỳ thi IMO trước đây. Vì thế, Việt Nam chấm thi rất chặt chẽ mà các trưởng đoàn không thể tranh luận lại được. Còn bài thi của Việt Nam do các nước ra đề thi chấm, điểm số cũng tương tự như trưởng đoàn Việt Nam đã chấm cho thí sinh của mình.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Văn Nhung nhấn mạnh, thành tích của các học sinh Việt Nam tại IMO chỉ như 500m đầu tiên của quãng đường chạy maratông hơn 42km. Đó chỉ là thành tích bước đầu, và việc rèn luyện, học hỏi và phấn đấu của các em sau này quan trọng hơn.
Dư luận đánh giá đề thi khó và hay
Theo thống kê của PGS, TS Trần Văn Nghĩa, Phó ban tổ chức IMO, đề thi là một trong những yếu tố tạo nên sự thành công của IMO năm nay. Đề thi năm nay được dư luận đánh giá là khó, hay và rõ ràng. Trong số hai câu khó nhất là 3 và 6, chỉ có hai thí sinh giải được câu số ba, năm thí sinh giải được câu số 6. Theo thống kê của ban tổ chức, số thí sinh thắc mắc về đề thi trong quá trình làm bài ít hơn trong lần thi năm ngoái, chỉ khoảng 70 câu/ngày.
Trưởng ban chọn đề, GS Hà Huy Khoái cho biết, có 34 nước gửi đến 115 đề thi. Việt Nam đã chọn ra 30 đề, trong đó có 7 đề số học, 7 đề hình học, 8 đề đại số, 8 đề tổ hợp và phải có cả câu dễ, câu khó. Sau đó, 93 trưởng đoàn đã phải biểu quyết hơn 40 lần để chọn ra được sáu đề thi này. Theo đó, câu 1 của New Zealand, câu 2 của Luxembourg, câu 3 của Nga, câu 4 của Nam Tư, câu 5 của Anh và câu 6 của Hà Lan.
Theo thống kê, các thí sinh giải được hai câu khó, trong sáu thí sinh Nga, nước ra câu 3, thí sinh giải tốt nhất cũng chỉ được 4 điểm. Thí sinh Hà Lan giải câu 6 tốt nhất cũng chỉ được 6 điểm. Theo GS Khoái, điều này chứng tỏ các nước rất trung thực khi ra đề thi toán lần này.
Tuy nhiên một điểm yếu của đề thi năm nay, theo GS Ngô Việt Trung đó là câu 3 và câu 6 quá khó. Theo truyền thống của IMO, những thí sinh đoạt HCV thường rơi vào những em giải được hai bài toán này. Nhưng năm nay, chỉ có hai thí sinh giải được câu số ba, năm thí sinh giải được câu số 6. Vì thế, số thí sinh đoạt giải vàng năm nay lùi xuống ngưỡng dưới. Điều này dẫn đến việc HCV không phân biệt được những thí sinh thực sự xuất sắc và những thí sinh bình thường.
Về số lượng huy chương năm nay, GS Hà Huy Khoái cho biết, hơn 48% số thí sinh đoạt huy chương là nằm trong điều lệ đã quy định của IMO. Trong cuộc họp các trưởng đoàn tối 28-7, rất nhiều nước đề nghị hạ số điểm để đạt HCĐ xuống 13 thay vì 14 điểm, nhưng nếu thế thì số lượng thí sinh đoạt huy chương quá lớn nên không được Ban tổ chức chấp nhận.
Nếu số điểm đoạt HCV hạ xuống 28, sẽ có 48 em đoạt HCV thay vì 39 HCV. Và Việt Nam cũng sẽ có thêm hai em nữa đoạt HCV. Nhưng theo quy định của IMO, chỉ có một phần sáu thí sinh tham gia được nhận HCV nên không thể hạ điểm xuống.
| Tham dự IMO năm nay có 520 thí sinh từ 93 nước và vùng lãnh thổ. Có hai nước tham gia với tư cách là quan sát viên là Các tiểu vương quốc A-rập thống nhất và Kuwait. Có 39 thí sinh đoạt HCV, 83 HCB, 131 HCĐ. Tổng số huy chương là 253, chiếm hơn 48% số thí sinh tham gia. Ngoài ra, theo điều lệ của IMO, những thí sinh giải được trọn vẹn một bài và đạt 7 điểm sẽ nhận giải khuyến khích. Năm nay có 149 thí sinh được trao giải khuyến khích. |
Mười nước xếp hạng cao nhất:
| Thứ tự | Tên quốc gia, vùng lãnh thổ | Tổng điểm | HCV | HCB | HCĐ | Giải khuyến khích |
| 1 | Nga | 184 | 5 | 1 | 0 | 0 |
| 2 | Trung Quốc | 181 | 4 | 2 | 0 | 0 |
| 3 | Việt Nam | 168 | 3 | 3 | 0 | 0 |
| 4 | Hàn Quốc | 168 | 2 | 4 | 0 | 0 |
| 5 | Mỹ | 155 | 2 | 3 | 1 | 0 |
| 6 | Ukraine | 154 | 3 | 1 | 2 | 0 |
| 7 | Nhật Bản | 154 | 2 | 4 | 0 | 0 |
| 8 | Triều Tiên | 151 | 1 | 4 | 0 | 1 |
| 9 | Bulgaria | 149 | 2 | 3 | 1 | 0 |
| 10 | Đài Loan | 149 | 2 | 3 | 1 | 0 |
