Từ xem nhẹ...
Theo thống kê của ngành chức năng, nguy cơ tai nạn lao động trong xây dựng dẫn đến chết người thường xảy ra do vấn đề an toàn lao động không được bảo đảm như ngã giàn giáo, sập đổ giàn giáo, sập sàn khi đổ bê-tông, điện giật...
Theo tìm hiểu của phóng viên tại các công trường xây dựng, ngoài nhà thầu thi công chính, còn có những chủ cai thầu chuyên lo tất cả các loại giấy tờ, hợp đồng cho người lao động. Những cai thầu này là những người được nhà thầu chính "khoán trắng" cho một phần việc nào đó và là người trực tiếp thuê mướn, sử dụng lao động. Thực tế cho thấy, không phải ông chủ cai thầu nào cũng hiểu biết về vấn đề an toàn lao động. Chính vì vậy, khi ký hợp đồng, người sử dụng lao động không nói rõ cho người lao động biết về những quy định an toàn, bảo hộ lao động. Ðến khi tai nạn xảy ra, người chịu thiệt thòi nhiều nhất chính là người lao động chứ không phải cai thầu hay chủ đầu tư.
Khi hỏi về vấn đề an toàn lao động cho công nhân của mình, anh Vũ Văn Xuân, một chủ cai thầu tại một công trình xây dựng ở quận 7, cho biết: "Người lao động nào vào công trường cũng đều bắt buộc phải mang nón, giày, quần áo bảo hộ lao động. Vì vậy, an toàn lao động hay không chủ yếu là do ý thức của người lao động mà ra, nếu người lao động làm ở khu vực đã quy định an toàn thì an toàn, còn người lao động tự ý đi vào khu vực không an toàn thì không thể bảo đảm an toàn cho họ, khi đó lỗi thuộc về người lao động chứ không phải những người sử dụng lao động như chúng tôi".
Anh Hồ Ngọc Ðăng, quê Ðồng Tháp, làm thợ điện ở một tòa nhà cao tầng trên đường Nguyễn Hữu Cảnh (Bình Thạnh) cho biết: "Khi ký hợp đồng, em chỉ cần biết làm đúng công việc của mình, vì nếu có chuyện gì xảy ra ông cai thầu sẽ đứng ra lo hết. Cho nên, vấn đề bảo hộ lao động, an toàn lao động gì đó, em nghĩ người cai thầu cũng lo cho bọn em rồi". Chính vì những suy nghĩ "dễ dãi" như vậy mà khi tai nạn lao động xảy ra, chủ thầu thì đổ trách nhiệm cho công nhân, còn công nhân thì đổ trách nhiệm cho nhà thầu.
Ðến thiết bị không bảo đảm
Theo báo cáo của Hội đồng Bảo hộ lao động TP Hồ Chí Minh, nguyên nhân chính của hầu hết các vụ tai nạn lao động được xác định là do thiết bị không bảo đảm an toàn (chiếm gần 30%), do cả người lao động và người sử dụng lao động vi phạm quy trình, biện pháp làm việc an toàn (chiếm gần 20%), do không có phương tiện bảo vệ cá nhân và không sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân (chiếm gần 4%)... Tuy nhiên, phần nhiều là lỗi do bên sử dụng lao động thờ ơ với những quy định thực thi an toàn lao động nhằm tiết kiệm chi phí.
Ngoài ra, khi nhận phần việc của mình, những cai thầu thường tuyển những lao động nông nhàn, làm thời vụ. Phần đông những lao động này chưa có kiến thức và ý thức về an toàn lao động, cho nên họ cũng không mấy khi đòi hỏi về thiết bị an toàn khi làm việc tại các công trình. Khi xảy ra tai nạn lao động, họ mới yêu cầu bảo đảm an toàn lao động cho mình. Tuy nhiên, đến lúc đó đã có rất nhiều người lao động khác phải mất mạng.
Theo thống kê từ Khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Chợ Rẫy cho thấy, nạn nhân trong các vụ tai nạn lao động tại các công trường xây dựng đa số là nam giới, là trụ cột kinh tế của các gia đình ở nông thôn. Các trường hợp tai nạn lao động được chuyển đến bệnh viện hầu hết trong tình trạng rất nặng hoặc nguy kịch: chấn thương sọ não, gãy đốt sống cổ... dẫn đến tử vong hoặc nhẹ hơn thì cũng để lại những di chứng lâu dài, mất khả năng lao động...
Một đại diện của Trung tâm kiểm định và huấn luyện kỹ thuật an toàn lao động thuộc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP Hồ Chí Minh, cho biết: Số lượng lao động trong ngành xây dựng đi học lớp huấn luyện kỹ thuật an toàn lao động là rất ít. Một phần do người sử dụng lao động không muốn cho người lao động đi học vì sợ tốn tiền và thiếu quan tâm đến tính mạng của người lao động; một phần đây là ngành có lao động biến động, lao động nông nhàn, học vấn thấp, số lao động này lại chủ quan với tính mạng của mình. Ngoài ra, khi kiểm định những thiết bị kỹ thuật tại các công trường xây dựng, trung tâm phát hiện vận thang nâng hàng là thiết bị thường xuyên vi phạm quy định an toàn lao động nhất. Ðây là thiết bị mà nhiều chủ đầu tư tự thiết kế, cho nên không thể bảo đảm an toàn lao động cho người vận hành.
Chủ tịch Hội đồng Bảo hộ lao động TP Hồ Chí Minh Trần Trung Dũng cho biết, bộ máy thanh tra lao động của thành phố tuy đã được tăng cường nhưng đang trong quá trình hoàn thiện về nghiệp vụ, quá tải về công việc, cho nên chưa đạt được những chỉ tiêu phấn đấu về bảo hộ lao động đề ra. Cơ quan quản lý nhà nước các cấp vẫn không đủ lực lượng và cơ chế thanh tra, kiểm tra an toàn lao động đối với doanh nghiệp do vậy hiệu quả chưa cao. Ðiều này cũng làm cho các doanh nghiệp xem nhẹ trách nhiệm của đơn vị trong việc chấp hành pháp luật bảo hộ lao động.
Ðể hạn chế những tai nạn xảy ra trên các công trường, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP Hồ Chí Minh Trương Lâm Danh cho biết, Liên đoàn đã vận động các doanh nghiệp và người lao động phải tuân thủ các quy định về an toàn lao động; kiến nghị Sở Xây dựng thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra các công trình xây dựng. Khi phát hiện công trình nào không bảo đảm an toàn lao động thì đề xuất lên thành phố cho ngừng thi công các công trình đó.
