Phóng viên: Thưa bà, đến 17 giờ hôm nay, hệ thống xác nhận nhập học được đóng lại, và đến nay, nhiều trường đã hoàn tiến hành nhập học cho thí sinh, có thể nói về cơ bản mùa tuyển sinh năm 2022 đã hoàn thành. Bà có đánh giá thế nào khi nhìn lại hoạt động tuyển sinh đại học, cao đẳng vừa qua?
Vụ trưởng Nguyễn Thu Thủy: Về tổng thể, công tác tuyển sinh năm 2022 có những điều chỉnh tích cực, đặc biệt là sự chuyển đổi mạnh mẽ về ứng dụng công nghệ. Việc tổ chức đăng ký và xử lý nguyện vọng xét tuyển trực tuyến không chỉ bảo đảm quyền lợi cho thí sinh, giảm thiểu số lượng thí sinh ảo mà còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi số, trong đó bảo đảm việc minh bạch hóa công tác tuyển sinh của cả hệ thống.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyển sinh năm 2022 đã được triển khai đồng bộ, triệt để từ đăng ký dự thi, đăng ký nguyện vọng xét tuyển và nộp phí xét tuyển, xác nhận nhập học được thực hiện theo hình thức trực tuyến đối với tất cả thí sinh.
Hiện trên 80% thí sinh đã xác nhận nhập học trên hệ thống, cho thấy năm nay, tỷ lệ thí sinh ảo đã giảm mạnh so với nhiều năm trước.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Nguyễn Thu Thủy
Công tác tuyển sinh năm 2022 bước đầu được đánh giá là sự đột phá về chuyển đổi số, đặc biệt là việc thanh toán lệ phí không sử dụng tiền mặt - đây cũng là một trong những nhiệm vụ theo Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030”.
Ngoài ra, xét tuyển chung cùng Hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung, xử lý nguyện vọng chung tạo ra sự bình đẳng, công bằng cho thí sinh và cho các cơ sở đào tạo. Đến nay, trên 80% thí sinh đã xác nhận nhập học trên hệ thống. Điều này cho thấy năm nay, tỷ lệ thí sinh ảo đã giảm mạnh so với nhiều năm trước trong xét tuyển đợt 1.
Hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung giúp đẩy mạnh sự minh bạch trong công tác tuyển sinh trong toàn ngành. Bộ Giáo dục và Đào tạo có cơ sở dữ liệu toàn bộ, đầy đủ, chính xác về kết quả tuyển sinh của các trường, là công cụ hữu hiệu để phân tích chính sách, từ đó có thể kịp thời điều chỉnh những bất cập, hạn chế.
Quá trình triển khai công tác tuyển sinh năm 2022 cũng đã giúp phát hiện những vấn đề còn bất cập trong thực tiễn, như: Có trường tổ chức xét tuyển sớm theo học bạ dành tỷ lệ chỉ tiêu xét tuyển bằng học bạ quá nhiều; có trường không chủ động xác định được số lượng thí sinh nhập học dẫn đến vượt chỉ tiêu, vì vượt chỉ tiêu nên phải giảm chỉ tiêu xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông, dẫn tới điểm trúng tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông tăng…
Việc xét tuyển sớm ở một góc độ nào đó gây mất công bằng cho thí sinh, không lựa chọn được các thí sinh có chất lượng tốt nhất.
Phóng viên: Trong quá trình xét tuyển, có phản ánh cho rằng do nhầm lẫn của hệ thống kỹ thuật mà xảy ra trường hợp thí sinh từ đỗ thành trượt, có sai sót gây thiệt thòi cho thí sinh. Điều này có đúng không và Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các trường khắc phục thế nào với những trường hợp bị sai sót do lỗi từ hệ thống?
Vụ trưởng Nguyễn Thu Thủy: Kết quả trúng tuyển của thí sinh được công bố là dựa trên các thông tin từ dữ liệu kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông, cơ sở dữ liệu ngành, do thí sinh cung cấp (khu vực ưu tiên, đối tượng ưu tiên) và các dữ liệu khác cùng các quy định tuyển sinh của cơ sở đào tạo; chỉ cần hơn kém 0,01 điểm hoặc tiêu chí phụ là đã có thể đỗ hoặc trượt, có thể trúng tuyển/không trúng tuyển ở trường này hay trường khác.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyển sinh năm 2022 được triển khai đồng bộ và triệt để. Có những thời điểm có tới hàng trăm nghìn lượt truy cập trong cùng khoảng thời gian tại Cổng thông tin tuyển sinh và Cổng dịch vụ công quốc gia, dẫn tới khó có thể tránh khỏi một số vấn đề phát sinh hay sai sót. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp sai sót hay khó khăn đều được tích cực khắc phục, giải quyết, bảo đảm đầy đủ quyền lợi chính đáng của thí sinh ngay trong năm nay.
Trong quá trình tổ chức đăng ký xét tuyển, lọc ảo và công bố kết quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo đều đã hướng dẫn để tổ kỹ thuật và các trường đại học phối hợp sửa các lỗi nhầm lẫn, sai sót trong quá trình nhập dữ liệu của thí sinh nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của thí sinh. Đến nay, hầu hết các trường hợp sai sót đã được giải quyết, số còn lại đang được các trường tiếp tục rà soát và xử lý.
Hệ thống đăng ký thi và xét tuyển của Bộ Giáo dục và Đào tạo không có bất kỳ lỗi nào gây ‘thiệt thòi’ cho thí sinh.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Nguyễn Thu Thủy
Cho đến thời điểm này, ngoài một số khó khăn trong thanh toán phí xét tuyển trực tuyến (do nền tảng thanh toán trực tuyến quốc gia và một vài kênh thanh toán trực tuyến) và lỗi hiển thị thông tin trúng tuyển trong sáng ngày đầu tiên thí sinh xác nhận nhập học (ngày 18/9), hệ thống đăng ký thi và xét tuyển của Bộ Giáo dục và Đào tạo không có bất kỳ lỗi nào gây ‘thiệt thòi’ cho thí sinh.
Phóng viên: Hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung năm 2022 trước khi đưa vào triển khai có được Bộ Giáo dục và Đào tạo kiểm nghiệm trong thực tế hay không? Phải chăng, Bộ chưa đánh giá hết tác động, lường hết các tình huống phát sinh trước khi triển khai những thay đổi về kỹ thuật nên đã gây ra một số hệ lụy cho thí sinh?
Vụ trưởng Nguyễn Thu Thủy: Hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung năm 2022 không phải được xây mới hoàn toàn mà được kế thừa từ hệ thống đã được triển khai thực hiện thành công từ các năm trước đây. Năm 2021 thí sinh đã đăng ký xét tuyển trực tuyến và 100% thí sinh điều chỉnh nguyện vọng đăng ký xét tuyển trực tuyển trên Hệ thống. Năm 2022, Hệ thống chỉ nâng cấp để thí sinh có thể đăng ký xét tuyển tất cả các nguyện vọng trên hệ thống và nộp lệ phí cho phương thức xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông.
Hệ thống đã được thử nghiệm, tập huấn và cung cấp tài liệu hướng dẫn sử dụng cho tất cả các đối tượng tham gia. Từ ngày 15/7 đến ngày 18/7/2022, Hệ thống đã được mở để tất cả thí sinh tham gia thử nghiệm đăng ký xét tuyển trước khi thí sinh đăng ký nguyện vọng chính thức. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các sở Giáo dục và Đào tạo, các cơ sở đào tạo tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ thí sinh trong việc đăng ký xét tuyển và nộp lệ phí trực tuyến.
Với một hệ thống lớn, đòi hỏi độ chính xác cao, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai nhiều giải pháp với quy trình chặt chẽ, trong đó có việc ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và tăng cường truyền thông để các đối tượng tham gia biết và thực hiện. Bộ đồng thời cũng đã dự liệu các tình huống có thể xảy ra để kịp thời giải quyết. Mặc dù vậy, đa phần thí sinh tham gia Hệ thống lần đầu, hầu hết lại chưa có tài khoản và chưa từng giao dịch không sử dụng tiền mặt, nên khó khăn là không thể tránh khỏi.
Phóng viên: Hướng dẫn về nhiệm vụ năm học với giáo dục đại học mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh tới nhiệm vụ "hoàn thiện các phương thức tuyển sinh cho năm 2023 theo hướng đơn giản hóa”. Từ thực tế xét tuyển với đa dạng các phương thức do các trường đặt ra, theo bà, có thể đơn giản hóa công tác này được không?
Vụ trưởng Nguyễn Thu Thủy: Trên cơ sở các số liệu về tuyển sinh năm 2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với các cơ sở đào tạo phân tích, đánh giá và tổng kết những mặt được, chưa được và hướng khắc phục, trong đó có việc các trường cần hoàn thiện các phương thức tuyển sinh cho năm 2023 theo hướng đơn giản hóa, giảm thiểu các nhầm lẫn và khó khăn có thể gây ra cho thí sinh.
Luật Giáo dục đại học quy định: "Cơ sở giáo dục đại học tự chủ quyết định phương thức tuyển sinh và chịu trách nhiệm về công tác tuyển sinh". Để hệ thống hoạt động ổn định trong các năm tiếp theo, trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc tự chủ trong tuyển sinh của các cơ sở đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ yêu cầu các cơ sở đào tạo phân tích, đánh giá hiệu quả của từng phương thức tuyển sinh để lựa chọn và sử dụng một số phương thức nhất định, tránh đưa ra nhiều phương thức xét tuyển dẫn đến không bảo đảm sự công bằng và gây khó khăn, nhầm lẫn cho thí sinh.
Phóng viên: Để tiếp tục hoàn thiện trong công tác tuyển sinh năm 2023, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục có những tính toán về mặt công nghệ, hệ thống kỹ thuật như thế nào?
Vụ trưởng Nguyễn Thu Thủy: Hiện nay Hệ thống đang tiếp tục hỗ trợ thí sinh xác nhận nhập học và xét tuyển bổ sung. Tất cả những vướng mắc, không thuận lợi trong quá trình triển khai đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo ghi nhận, phân tích, để hoàn thiện quy trình tuyển sinh cho năm 2023 và các năm tiếp theo.
Nhìn lại kỳ tuyển sinh năm 2022, có thể khẳng định áp dụng công nghệ trong các khâu của tuyển sinh là việc không thể không làm trong bối cảnh chuyển đổi số như hiện nay. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ rà soát, đánh giá lại toàn bộ quy trình và các chức năng của hệ thống phần mềm. Sau đó, sẽ có kế hoạch nâng cấp để tiến tới hệ thống đăng ký dự thi, đăng ký nguyện vọng và thanh toán trực tuyến có khả năng bắt lỗi người sử dụng, dễ sử dụng, thân thiện và tối ưu hơn.
Xin trân trọng cảm ơn Vụ trưởng!
