Không biết từ bao giờ, tục nhổ tóc đã có trong cuộc sống thường ngày của người phụ nữ Dao đỏ (trong ảnh) ở một số thôn, bản khu vực bắc Dào San của huyện Phong Thổ. Chỉ biết rằng trên đầu của hầu hết phụ nữ trung niên và lớn tuổi người Dao đỏ ở đây đều không có tóc. Thay vào đó họ đội một chiếc khâu bạc mà bên trên đỉnh có cắm một cái chóp nhọn mầu đỏ mà mọi người vẫn quen gọi là cắm cờ.
Theo lời chị Lý Tả Mẩy, một người dân ở bản Gia Khâu, tương truyền rằng, “từ ngày xưa, ở một gia đình người Dao đỏ có cô con dâu mới về nhà chồng; trong một lần chuẩn bị bữa ăn cho cả gia đình, cô con dâu vô tình làm tóc rụng vào đồ ăn. Khi ăn, bố chồng ăn phải sợi tóc, cho nên đã mắng con dâu và đòi đuổi ra khỏi nhà. Do quá lo sợ, từ sau hôm đó, cô con dâu kia đã nhờ người nhổ tóc cho mình chỉ để lại duy nhất một chỏm trên đỉnh đầu và quấn lại rồi dùng khâu bạc úp lấy để nó không còn vương vào đồ ăn mỗi khi nấu nướng…”. Từ đó, tục nhổ tóc xuất hiện và tất cả những người phụ nữ Dao đỏ khi đi lấy chồng đều phải nhổ tóc. Ngoài ra, cũng có một lý do khác được xem là xuất phát điểm của việc nhổ tóc, đó là do người Dao đỏ thường sống ở trên cao; cuộc sống thường ngày khiến họ phải làm lụng vất vả, trong khi vùng cao thường lạnh và thiếu nước, nên để tóc dài rất bẩn, hôi và có nhiều chấy rận, rất khó chịu. Chính vì vậy mà họ phải nhổ tóc đi cho sạch.
Lâu dần thành quen, việc nhổ tóc đã trở thành chuẩn đẹp của phụ nữ Dao đỏ sau khi đã xây dựng gia đình. Người phụ nữ đi lấy chồng coi đây là điều kiện bắt buộc và là cách làm đẹp căn bản thể hiện sự chính chuyên và đã yên bề gia thất của mình. Do người Dao đỏ có tục kéo vợ, cho nên việc nhổ tóc cũng nhằm khẳng định rằng người đó đã có chồng không thể kéo được, nếu người nào cố tình vi phạm sẽ bị làng, bản phạt nặng.
Về cách nhổ tóc, họ thường dùng sợi chỉ se vào sợi tóc và nhổ. Lâu dần ở những nơi đã nhổ tóc, đầu trở nên nhẵn, bóng; tóc cũng mọc lại ít hơn và việc nhổ trở thành quen nên không còn biết đau. Riêng chỏm tóc còn lại trên đỉnh đầu họ thường chuốt với sáp ong đun nóng và quấn lại thành cục, chờ sáp ong khô đi họ dùng khâu bạc bao quanh và phủ lên một lớp vải đỏ có chóp nhọn. Từ đó trở đi họ hạn chế gội đầu, nếu tóc bị bẩn, họ lấy quả chanh chà lên tóc cho sạch. Còn nếu ngứa thì dùng lông nhím để gãi. Khi muốn gội đầu họ phải vuốt hết sáp cũ đi và chuốt lại sáp mới.
Mặc dù việc nhổ tóc là điều bắt buộc đối với phụ nữ Dao đỏ khi về nhà chồng. Tuy nhiên, ngày nay do tác động và sự phát triển chung của xã hội, lớp trẻ có nhiều người đã bỏ qua cái tục ấy. Vì vậy, hiện nay ở huyện Phong Thổ chủ yếu chỉ còn những người phụ nữ trung niên và người cao tuổi còn tục nhổ tóc.
