Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đây là chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam tới Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, trong bối cảnh quan hệ hai nước được bình thường hóa hoàn toàn và có những bước phát triển quan trọng trên nhiều lĩnh vực, tạo cơ sở để tiến tới xây dựng mối quan hệ ổn định, vững chắc và lâu dài giữa hai nước.
Bước phát triển mới
Chuyến thăm Hoa Kỳ của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết được bắt đầu từ TP New York, nằm ở bờ phía đông nhìn ra Ðại Tây Dương sóng vỗ. Những tòa nhà chọc trời, tượng thần Tự do, khu Manhattan và phố Wall giàu có, Thị trường chứng khoán New York (NYSE) hàng đầu thế giới... là những hình ảnh, biểu tượng nổi tiếng của thành phố này.
Tuy nhiên, điều đáng nhớ với chúng tôi khi đến đây là sự nhiệt thành của những người bạn Mỹ, đó là những cá nhân và tổ chức đã đóng góp tích cực cho quá trình bình thường hóa quan hệ giữa hai nước và đang hăng hái giúp đỡ, ủng hộ Việt Nam trên con đường phát triển.
Tại New York, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thân mật tiếp bà Susan Berresford, Chủ tịch Quỹ Ford; ông Charles Prince, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Citi Group và một số bạn bè Mỹ...
Tại các buổi tiếp này, những người bạn Mỹ cũng như đại diện các tập đoàn kinh tế, tài chính đều bày tỏ niềm tin tưởng vào tương lai tươi sáng của Việt Nam, quan tâm, mong muốn đầu tư và làm ăn với Việt Nam. Chủ tịch nước hoan nghênh những ý định và mong muốn tốt đẹp đó, đồng thời khẳng định Việt Nam sẽ thực hiện tốt các cam kết với WTO, sẽ làm hết sức để tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư. Chủ tịch cũng chân thành đề nghị các nhà đầu tư góp ý xây dựng thẳng thắn với Việt Nam vì mới vào WTO còn nhiều cái chưa quen nên cần sự giúp đỡ của bạn bè, cũng như mong muốn cùng với việc kinh doanh có hiệu quả, các nhà đầu tư tham gia nhiều hơn vào công tác từ thiện như xóa đói, giảm nghèo, y tế, giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam...
Thị trường chứng khoán New York (NYSE) nằm ở số 2 Phố Broad, cách tượng đài Washington không xa, trong một tòa nhà có vẻ không tương xứng với một "đầu não" tài chính khổng lồ của nước Mỹ và cả thế giới. Vào năm 1792, khi 24 nhà buôn bán, môi giới cổ phiếu ký thỏa thuận BUTTON WOOD, thị trường này ra đời. Ngày 4-4 vừa qua, NYSE được đổi thành NYSE Euronext, sau khi sáp nhập với Euronex NV ở Paris để trở thành trung tâm cung cấp các dịch vụ và sản phẩm tài chính đa dạng lớn nhất thế giới. Từ mặt tiền tòa nhà đến bài trí bên trong, những đường ống lớn chạy lộ thiên trên trần nhà, những bộ bàn ghế bọc da cũ kỹ... cho thấy sự bảo tồn như một di sản để khách đến tham quan chiêm ngưỡng, đồng thời với những cuộc mua bán sôi động trên các màn hình lớn của thời nay.
Tại đây, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sau khi tham quan đã chứng kiến lễ ký kết bản ghi nhớ hợp tác giữa Sở Giao dịch chứng khoán New York có hàng trăm năm tuổi với Trung tâm giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh còn non trẻ. Ðây cũng là sự hợp tác, học hỏi của chúng ta trên con đường hội nhập kinh tế thế giới đầy chông gai.
Thực tế cho thấy, Việt Nam và Hoa Kỳ đều có những điểm cần đến nhau, nói cách khác là quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ được xây dựng trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. Kể từ khi Hiệp định Thương mại song phương (BTA) có hiệu lực đến nay, quan hệ buôn bán giữa hai nước tăng nhanh: Kim ngạch buôn bán hai chiều năm 2005 đạt 7,8 tỷ USD, tăng gấp hơn 5 lần năm 2001 (1,5 tỷ USD); năm 2006 đạt 9,7 tỷ USD, trong đó, Việt Nam nhập 1,1 tỷ USD và xuất 8,6 tỷ USD. Hiện nay, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và nước ta luôn xuất siêu lớn sang Hoa Kỳ. Ðầu tư của Hoa Kỳ vào Việt Nam đến tháng 4-2007 đạt hơn 2,3 tỷ USD, xếp thứ tám trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ nước ngoài đầu tư vào Việt Nam (nếu tính cả qua nước thứ ba thì đạt khoảng 4,3 tỷ USD). Hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp Hoa Kỳ đang hoạt động tại Việt Nam...
Ðến Thủ đô Washington, phía Hoa Kỳ bố trí để Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đến thăm vùng ngoại ô. Chủ tịch tới thăm một trang trại trồng nho ở cách trung tâm Thủ đô khoảng 120 km sau hơn một giờ đi ô-tô trên đường cao tốc. Phong cảnh thật đẹp với những biệt thự lẩn khuất trong những rừng cây trên đồi, những bãi cỏ xanh mướt và đặc biệt là sự yên tĩnh và không khí trong lành. Ông Paul Breaux, 57 tuổi là chủ trang trại cùng với cả nhà nồng nhiệt đón Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết với những ly rượu vang hảo hạng tự sản xuất.
Ấn tượng này được Chủ tịch nước đem tới cuộc gặp gỡ chào mừng của các giới tại Washington, do Hội đồng Thương mại Mỹ - ASEAN và Phòng Thương mại Mỹ đồng tổ chức. Trước cử tọa đông đảo các nhà doanh nghiệp, các giám đốc điều hành (CEO) của các Tập đoàn kinh tế lớn như Boeing AIG, Chevron, Conoco Phillips, Morgan Stanley, ALCOA... trong phát biểu của mình, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết kể lại chuyến thăm đầy thú vị gia đình một nông dân trồng nho.
Chủ tịch nói: "Những người nông dân Hoa Kỳ đó có những cử chỉ hết sức thân thiện và tình cảm đối với đoàn chúng tôi. Ông chủ nhà nhiều lần ôm hôn tôi thật thắm thiết. Ðiều đó nói lên cái gì?". Chủ tịch nhấn mạnh: "Ðó là nhân dân hai nước chúng ta mong muốn có hòa bình, đoàn kết, hữu nghị. Không có lý gì chúng ta không xích lại gần nhau, đoàn kết, thân thiện. Ngay cả người nông dân bình thường cũng hiểu được điều đó! Và sự thật, Nhà nước, Chính phủ hai nước cũng muốn đi trên con đường này. Tôi đến thăm Hoa Kỳ cũng với thiện chí đó!".
Cả hội trường đứng dậy vỗ tay hồi lâu, tán thành điều mong muốn giản dị mà lớn lao ấy. Ngay sau đó, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết chứng kiến Lễ ký Hiệp định khung về thương mại và đầu tư (TIFA) giữa đại diện của hai Chính phủ, ghi dấu một cột mốc hợp tác song phương mới giữa hai quốc gia Việt Nam và Hoa Kỳ.
Tiếp đó, Chủ tịch nước và các thành viên chính thức của Ðoàn đại biểu cấp cao nước ta cũng chứng kiến lễ ký một loạt các hợp đồng kinh tế giữa các doanh nghiệp hai nước, như Tập đoàn Chevron với Petro Việt Nam; Tập đoàn Microsoft với Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam với Tập đoàn FPT và CMC; Tập đoàn Motorola với VNPT; Công ty SSA Marine với Vinalines; Phòng Thương mại Mỹ (USCC) với VCCI... Hợp tác kinh tế sẽ luôn là trụ cột quan trọng, một động lực chủ yếu thúc đẩy sự phát triển quan hệ đối tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ lên tầm cao mới. Có lẽ, không phải không có lý khi dư luận, báo chí trong và ngoài nước đang dự báo một làn sóng đầu tư mới sẽ đổ vào Việt Nam trong thời gian tới...
Những dòng chủ lưu
Ðỉnh cao của chuyến thăm này là cuộc hội đàm của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Tổng thống Hoa Kỳ George Bush tại Nhà trắng vào lúc 11 giờ trưa 22-6. Nơi hội đàm là Phòng Bầu dục, có cửa đi ra một khoảng sân cỏ rộng hình chữ nhật, bao quanh là những bụi cây hoa hồng mà báo chí quốc tế vẫn gọi là Vườn Hồng.
Tại cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo chia sẻ đánh giá quan hệ song phương Việt Nam và Hoa Kỳ đang tiến triển tích cực và nhất trí phương hướng phát triển quan hệ sâu rộng, ổn định và hiệu quả hơn nhằm đáp ứng lợi ích và mong đợi của nhân dân hai nước. Hai bên cũng nhất trí các biện pháp cơ bản theo phương hướng trên, trong đó có tăng cường tiếp xúc, đối thoại ở nhiều cấp, thường xuyên trao đổi những vấn đề lớn cùng quan tâm, xây dựng quan hệ kinh tế trở thành trọng tâm và nền tảng vững chắc cho quan hệ song phương, tăng cường hợp tác về khoa học, công nghệ, giáo dục, giải quyết các vấn đề do chiến tranh để lại và tiếp tục hợp tác trên các vấn đề quốc tế và khu vực hai bên có lợi ích chung như chống khủng bố, bệnh dịch, ngăn chặn tội phạm xuyên quốc gia.
Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí Chính phủ hai nước sẽ cùng tích cực hỗ trợ cộng đồng người Việt đang sinh sống tại Hoa Kỳ ổn định cuộc sống và tích cực hòa nhập vào xã hội Hoa Kỳ, làm cầu nối giúp tăng cường quan hệ hai nước và gắn bó với quê hương Việt Nam.
Thực tế cho thấy, quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ chỉ sau một thời gian ngắn kể từ khi bình thường hóa, đã phát triển nhanh chóng, hợp tác trong nhiều lĩnh vực được mở rộng và đi vào chiều sâu. Như Chủ tịch nước nêu rõ trong chuyến đi này, hai nước tuy cách xa nhau về địa lý, có những khác biệt về văn hóa, chính trị, nhưng đã từ lâu nhân dân hai nước đều mong muốn xây dựng quan hệ hữu nghị, hợp tác.
Cùng với sự phát triển nhanh chóng của mối quan hệ hợp tác nhiều mặt, sự hiểu biết lẫn nhau tăng lên tới mức hai bên có thể trao đổi thẳng thắn và cởi mở về nhiều vấn đề liên quan đến lợi ích của hai nước cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Ðiều quan trọng là trong khi tích cực cùng nhau giải quyết những khác biệt và tồn tại do quá khứ để lại, hai bên cần tôn trọng lẫn nhau, tăng cường đối thoại để thu hẹp khác biệt, xây dựng lòng tin, không để ảnh hưởng đến các mối quan hệ rộng lớn hơn giữa hai nước. Ðó là dòng chảy chính trong quan hệ hai nước hiện nay và thời gian tới.
Ngay sau khi dự tiệc chiêu đãi chào mừng của Tổng thống G.Bush tại nhà riêng của Tổng thống ở cách đông Nhà Trắng, Chủ tịch nước cùng Ðoàn đại biểu cấp cao nước ta đã bay đến Los Angeles, thuộc bang California, tận bờ tây nước Mỹ, nhìn ra Thái Bình Dương. Ðây là nơi tập trung đông nhất trong tổng số hơn 1,5 triệu bà con Việt kiều đang sinh sống trên đất Mỹ.
Tối hôm Ðoàn vừa đến, đông đảo bà con Việt kiều đã có mặt chật kín trong phòng lớn của khách sạn, chào đón Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết. Cựu Phó Tổng thống Nguyễn Cao Kỳ của chế độ Sài Gòn trước đây, nay đã 78 tuổi, đang ở Việt Nam cũng bay về Mỹ để có mặt tại buổi đón tiếp này.
Mở đầu buổi nói chuyện, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết nói: "Hôm nay là một ngày tuyệt vời, có phải không các bạn?". Tiếng vỗ tay hưởng ứng vang dậy, Chủ tịch nước nói: "Trưa nay tôi đã có cuộc hội đàm thành công với Tổng thống Bush, mở ra một trang sử mới cho mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ. Và, tối nay tôi đã có cuộc gặp mặt với đông đảo bà con Việt kiều ở Los Angeles với một niềm vui tươi, phấn khởi".
Với một cách nói chuyện chân thành, giản dị, đầy tình cảm, cuộc trò chuyện của Chủ tịch nước với bà con Việt kiều tại đây bị ngắt quãng nhiều lần bởi những tràng vỗ tay vang dậy. Chủ tịch nước thông báo nhanh về kết quả tốt đẹp của chuyến đi này với những hiệp định, thỏa thuận được ký kết, có nhiều hợp đồng kinh tế với tổng trị giá đến năm, bảy tỷ USD.
Trước đông đảo bà con Việt kiều ở quận Cam, Chủ tịch nước khẳng định: "Chúng ta là người Việt Nam, dù quá khứ có thế nào đi nữa, bây giờ hãy đoàn kết, thương yêu nhau, bởi vì chúng ta cùng có chung một mẹ Việt Nam, chúng ta sẽ xây dựng đất nước ta ngày càng vững mạnh, giàu đẹp".
Ngày 22-6, đúng là một ngày đẹp trời. Từ sáng sớm, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết có cuộc dạo bộ bên bờ sông Potomac lộng gió giữa lòng Thủ đô nước Mỹ, trước khi vào Nhà Trắng gặp Tổng thống G.Bush với một vẻ ung dung, tự tin.
Vào buổi tối đáng nhớ này, chúng tôi càng thêm tin tưởng rằng, với ý chí Việt Nam, bản lĩnh Việt Nam và sự đoàn kết, nhất trí của người Việt Nam, nhất định tương lai của dân tộc ta là xán lạn, đất nước sẽ sánh vai bạn bè năm châu trong một ngày không xa.
