Giải đấu được tổ chức từ năm 1955 mang tên Cúp các hội chợ liên thành phố với hầu hết các trận chung kết gồm hai lượt, từ năm 1972 bắt đầu mang tên UEFA và vào năm 1998 đến nay mới đá chung kết chỉ một trận. Chung quanh những trận chung kết của giải đấu này có khá nhiều điều đáng nhớ.
Bí quyết là ghi được bàn thắng trước
Trong lịch sử các trận chung kết Cúp UEFA hầu hết các đội ghi bàn trước đều đoạt ngôi vô địch. 8/9 trận chung kết kể từ khi giải đấu được tổ chức theo thể thức lượt duy nhất, đội vô địch đều ghi được bàn thắng trước. Chỉ có CLB Sporting của Bồ Ðào Nha từng dẫn đội CSKA Moscow 1-0 nhưng lại thua chung cuộc 1-3.
Khó bảo vệ danh hiệu vô địch
Tính từ năm 1958 mới có bốn CLB bảo vệ được chiếc Cúp vô địch đều của Tây Ban Nha là Barcelona (1958 và 1960), Valencia (1962, 1963), Real Madrid (1985, 1986), và Sevilla (2006, 2007). Năm CLB từng ba lần vô địch Cúp UEFA nhưng mới có Barcelona và Valencia bảo vệ được ngôi đầu vào lần kế tiếp còn các đội Juventus, Inter Milan, Liverpool đều chưa từng làm được. Barcelona là đội vô địch lần đầu khi giải đấu còn mang Cúp hội chợ liên thành phố, khi đó giải đấu kéo dài từ năm 1955 đến 1958.
Hấp dẫn vì nhiều bàn thắng
Theo thể thức chỉ đấu một trận chung kết từ năm 1998, trung bình có 2,65 bàn thắng/trận và mới có duy nhất trận đấu giữa Galatasaray và Arsenal năm 2000 kết thúc mà không có bàn thắng. Năm 2001, trận chung kết có đến chín bàn thắng được ghi, Liverpool đoạt chức vô địch sau khi thắng Deportivo 5-4. Có hai trận chung kết vào các năm 2004, 2008 kết thúc với hai bàn thắng, còn lại đều có ba bàn thắng trở lên.
Chiếc Cúp vô địch nặng 15 kg
Ðược chế tác tại xưởng Bơ-tô-ni tại Milan, Italy vào năm 1972, chiếc Cúp UEFA nặng 15 kg, cao 65 cm và chỗ rộng nhất 33 cm được gắn trên đế bằng đá mầu vàng. Không giống những chiếc Cúp khác, Cúp UEFA không có tay cầm và vẻ đẹp của nó toát lên từ sự đơn giản mà tinh xảo. Ðội vô địch sẽ được giữ chiếc Cúp trong một năm, được giữ vĩnh viễn nếu đoạt Cúp ba lần liêp tiếp hoặc có năm lần vô địch.
Trọng tài trận chung kết 2009
Trọng tài Lu-ít Mê-đi-na Can-ta-lê-giô, cùng hai trợ lý đều của Tây Ban Nha sẽ điều khiển trận chung kết Cúp UEFA giữa CLB Shakhtar Donetsk (Ukraine) và Werder Bremen (Ðức) tại sân Phê-nơ-ba-chê (Thổ Nhĩ Kỳ) vào sáng 21-5. Ông Can-ta-lê-giô 45 tuổi, sinh ra ở Sevilla (CLB Sevilla vô địch Cúp UEFA năm 2007) trở thành trọng tài quốc tế từ năm 2002, bắt chính 45 trận tại châu Âu.
Sân Phê-nơ-ba-chê
Sân vận động Sukru Saracoglu là sân bóng đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức một trận chung kết Cúp UEFA với sức chứa 53.586 khán giả. Ðây là sân nhà của CLB Fenerbahce từng 17 lần vô địch Giải quốc gia và bốn lần đoạt Cúp Thổ Nhĩ Kỳ. Sân vận động này từng chứng kiến 100 năm lịch sử của bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ, mới được khánh thành vào năm 2006 sau bảy năm xây dựng lại.
Chiến tích của hai đối thủ đá chung kết
Ðại diện của bóng đá Ðức Bremen được xem là kị dơ với bóng đá Italy khi đánh bại cả Inter Milan, AC Milan lẫn Udinese để giành quyền vào chung kết. Còn Shakhtar Donetsk lại buộc nhiều đối thủ như CSKA Moscow của Nga, Tottenham của Anh, Marseille của Pháp và đội bóng đồng hương Ði-na-mô Ki-ép phải làm khán giả.
TRUNG HIẾU
(lược dịch từ UEFA.com và Wikipedia)
