Tranh thủ cơ hội thu hút vốn ngoại qua thị trường chứng khoán

PV: Dưới góc độ chuyên môn, UBCKNN đánh giá như thế nào về tác động của những diễn biến bất thường trong nền kinh tế Trung Quốc đối với TTCK Việt Nam?

Chủ tịch UBCKNN Vũ Bằng: Kể từ khi TTCK Trung Quốc xảy ra biến động từ ngày 8 đến 29-7, TTCK Việt Nam nhìn chung ổn định và không bị ảnh hưởng nhiều. Tuy nhiên, việc phá giá đồng nhân dân tệ và tình hình kinh tế vĩ mô của Trung Quốc (từ ngày 11 đến 24-8) đã tác động tới kinh tế và TTCK thế giới, qua đó tác động đến TTCK Việt Nam. Cụ thể, trong giai đoạn này, TTCK Việt Nam đã có tới 9 trong số 10 phiên giảm điểm, khiến VN Index giảm tổng cộng 14,05% (bình quân mỗi phiên giảm 1,8%). Riêng ngày 24-8, thị trường giảm 5,28%. Đây là đợt sụt giảm lớn nhất của TTCK. Tuy nhiên, từ ngày 25-8 đến nay, thị trường đã có xu hướng hồi phục; thanh khoản tiếp tục cải thiện, tâm lý thị trường đã ổn định trở lại.

PV: Trước những biến động như vậy, chúng ta đã có nhận định và các giải pháp ứng phó như thế nào, thưa ông?

Chủ tịch UBCKNN Vũ Bằng: Trước những biến động gần đây của thị trường tài chính - tiền tệ toàn cầu, đặc biệt kinh tế Trung Quốc đi xuống, sự sụt giảm của TTCK Trung Quốc và Ngân hàng Trung ương Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá, cũng như khả năng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) có thể nâng lãi suất trong thời gian tới, dòng tiền đang có xu hướng rút ra khỏi thị trường các nước mới nổi. Theo thống kê, có khoảng hơn 940 tỷ USD đã rút ra khỏi thị trường mới nổi trong 13 tháng qua, gần gấp đôi so với mức 480 tỷ USD trong ba quý ở giai đoạn khủng hoảng 2008-2009. Xu hướng này sẽ tiếp tục tạo áp lực lên vấn đề tỷ giá, dòng tiền đầu tư, cán cân thanh toán và lên TTCK các nước mới nổi, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, tác động đến dòng vốn nước ngoài vào Việt Nam sẽ không lớn nếu chúng ta có các giải pháp phù hợp để tranh thủ nguồn vốn rút khỏi Trung Quốc, dịch chuyển vào Việt Nam.

Theo đánh giá của chuyên gia quốc tế, Việt Nam nổi lên là một quốc gia hàng đầu trong khu vực về thu hút dòng vốn nước ngoài, và việc cho phép tăng sở hữu nước ngoài theo Nghị định 60/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 58/2012/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán vừa mới ban hành là một giải pháp kịp thời, từ đó góp phần hạn chế tác động tiêu cực của việc điều chỉnh tỷ giá. Theo chúng tôi, các giải pháp kinh tế vĩ mô đang đi đúng hướng và được xử lý một cách khéo léo, hoạt động của các công ty niêm yết trong sáu tháng đầu năm là khá tốt. Chúng tôi vẫn cho rằng, sự sụt giảm của TTCK Việt Nam chủ yếu do tác động từ vấn đề tâm lý. Vì vậy, khi giá chứng khoán xuống thấp sẽ có nhiều dòng tiền “bắt đáy” và thị trường sẽ phục hồi.
Để hạn chế tác động tiêu cực, tranh thủ các mặt tích cực, cần ưu tiên cải thiện cán cân thương mại, tăng cường thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp, gián tiếp nước ngoài; hỗ trợ xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu các mặt hàng trong danh mục không cần thiết; giảm thủ tục hành chính, tăng cường xúc tiến đầu tư, sử dụng cơ chế nghị quyết và nghị định của Chính phủ để sửa đổi các nghị định hiện hành, nhằm tháo gỡ các rào cản trong cơ chế cổ phần hóa, bán vốn cho nhà đầu tư nước ngoài, giảm tỷ lệ sở hữu nhà nước và bán ra với tỷ lệ lớn hơn; tăng cường công tác chống buôn lậu, quản lý thị trường… Các giải pháp này sẽ tận dụng được cơ hội dòng vốn rút ra khỏi Trung Quốc và đi vào Việt Nam, hỗ trợ cải thiện cán cân thanh toán và vấn đề tỷ giá. Đồng thời, cần chuyển đổi chính sách tỷ giá từ ổn định, linh hoạt sang chủ động, linh hoạt để có thể khuyến khích xuất khẩu và hạn chế tác động tiêu cực từ bên ngoài.

PV: Riêng đối với TTCK Việt Nam, theo ông, chúng ta cần giải pháp nào để hạn chế những tác động tiêu cực từ bên ngoài?

Chủ tịch UBCKNN Vũ Bằng: Đối với TTCK, Bộ Tài chính đã chỉ đạo UBCKNN tăng cường nắm bắt diễn biến trong nước và quốc tế, chủ động ứng phó, đồng thời tiếp tục nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tăng cường trao đổi, xúc tiến đầu tư, tăng cường hoạt động thanh tra, giám sát. Trong đó, đáng chú ý là giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Theo đó, tiếp tục nâng hạng TTCK Việt Nam từ nhóm các TTCK cận biên lên nhóm các TTCK đang phát triển trên bảng MSCI, nhằm nâng cao vị thế của TTCK Việt Nam. Bên cạnh việc hiện đại hóa tổ chức thị trường giao dịch, hệ thống bù trừ, thanh toán, phải đẩy nhanh việc hướng dẫn các doanh nghiệp đăng ký mở “room” cho nhà đầu tư nước ngoài theo quy định tại Luật Đầu tư và Nghị định 60/2015/NĐ-CP. Cùng với đó, phát triển các định chế đầu tư chuyên nghiệp và xây dựng các quy định về xếp hạng tín nhiệm, thiết lập tổ chức định mức tín nhiệm của Việt Nam; xây dựng quỹ bảo vệ nhà đầu tư trong trường hợp các tổ chức trung gian tài chính giải thể, phá sản để bảo đảm tài sản cho nhà đầu tư. Đây là vấn đề đặt ra của các cơ quan quốc tế nhằm bảo đảm minh bạch và hỗ trợ nhà đầu tư.

Hiện, chúng tôi đang đề xuất cho phép nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư không hạn chế vào trái phiếu (gồm trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu doanh nghiệp). Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư hướng dẫn về đầu tư nước ngoài liên quan vấn đề nới “room”, đồng thời giảm triệt để các thủ tục đăng ký đầu tư, rút ngắn thời gian đăng ký xuống còn một ngày, thực hiện đăng ký trực tuyến, rút ngắn thời gian thanh toán từ T+3 xuống T+2 để tăng thanh khoản cho thị trường; đẩy mạnh hoạt động quản lý, giám sát dựa trên rủi ro đối với các tổ chức kinh doanh chứng khoán. UBCKNN cũng đang gấp rút xây dựng cơ chế phối hợp Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác quản lý và giám sát dòng lưu chuyển vốn gián tiếp nước ngoài. Phối hợp rà soát, tổ chức xây dựng phương án xử lý khi TTCK quốc tế và trong nước có biến động mạnh theo các kịch bản đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Và cuối cùng, tôi cho rằng công tác tuyên truyền phải được thực hiện tốt hơn, tăng cường giám sát hoạt động công bố thông tin trên TTCK, xử lý nghiêm vi phạm về công bố thông tin của các tổ chức, cá nhân; nắm bắt thông tin, xác minh, xử lý kịp thời các tin đồn ảnh hưởng lớn tới TTCK.

PV: Xin cảm ơn ông.