Về nhiệm vụ và quyền hạn của Tòa án nhân dân trong thi hành án dân sự, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện, có ý kiến đề nghị quy định cơ quan thi hành án dân sự có trách nhiệm thường xuyên báo cáo Tòa án về tiến độ, kết quả thi hành tất cả bản án, quyết định, làm cơ sở Tòa án theo dõi, giám sát việc thi hành án và quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự trong việc báo cáo kết quả thi hành án cho Tòa án. Nhưng có ý kiến đề nghị chỉ quy định cơ quan thi hành án dân sự báo cáo khi có yêu cầu của Tòa án.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, để đề cao trách nhiệm của Tòa án trong việc xem xét lại bản án, quyết định có sai sót theo quy định của pháp luật thì cần bổ sung quy định cơ quan thi hành án báo cáo kết quả thi hành án đối với Tòa án. Tuy nhiên, do Tòa án không phải là cơ quan quản lý về thi hành án dân sự, nên việc báo cáo chỉ cần thực hiện khi có yêu cầu của Tòa án mà không nhất thiết phải báo cáo thường xuyên để giảm bớt thủ tục hành chính.
Luật thi hành án dân sự vừa được thông qua đã sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm báo cáo của cơ quan thi hành án dân sự đối với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Tòa án nhân dân tại các điều 14, 15 và 16 dự thảo Luật.
Luật thi hành án dân sự còn quy định rõ: Người phải thi hành án phải kê khai, cung cấp thông tin về tài sản, thu nhập, điều kiện thi hành án với cơ quan thi hành án dân sự.
Liên quan đến thẩm quyền ra quyết định thi hành án, vẫn còn hai loại ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất, tán thành với quy định của dự thảo Luật, giữ quy định Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án; Loại ý kiến thứ hai thì đề nghị giao Tòa án ra quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, đây là nội dung quan trọng được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin ý kiến đại biểu Quốc hội bằng phiếu với 309/497 đại biểu cho ý kiến. Trong đó, có 162 phiếu (32,6%) tán thành với loại ý kiến thứ nhất; 137 phiếu (27,5%) tán thành với loại ý kiến thứ hai.
Như vậy, cả hai phương án đều không nhận được sự đồng ý của đa số đại biểu. Việc bổ sung quy định chỉ giao Tòa án ra quyết định đưa bản án, quyết định ra thi hành về thực chất chỉ mang tính hình thức, không có tác dụng nhiều đến hiệu quả thi hành án dân sự và cũng không phải là vấn đề bức xúc cần sửa đổi. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ quy định cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án như dự thảo Luật.
Về xác minh điều kiện thi hành án, trường hợp chưa có điều kiện thi hành án, thời hạn tự nguyện thi hành án, có ý kiến đề nghị bỏ quy định “người phải thi hành án phải kê khai, cung cấp thông tin về tài sản, thu nhập, điều kiện thi hành án với cơ quan thi hành án dân sự và phải chịu trách nhiệm về việc kê khai của mình”.
Theo ông Hiện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc bổ sung quy định này nhằm đề cao trách nhiệm của người phải thi hành án phải chứng minh điều kiện thi hành án của họ. Đây cũng là cơ sở để tổ chức xác minh và là căn cứ để xử lý trong trường hợp người phải thi hành án không tự nguyện, trốn tránh việc thi hành án. Vì vậy, đề nghị Quốc hội cho giữ như dự thảo Luật.
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2015.
