Trình bày trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết: Trong nhiệm kỳ khóa XIV, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội và các cơ quan, tổ chức hữu quan đã tập trung, nỗ lực thực hiện hoạt động lập pháp và cơ bản hoàn thành nhiệm vụ đã đặt ra. Cũng trong nhiệm kỳ, công tác lập Chương trình có nhiều đổi mới so với các nhiệm kỳ trước. Nhờ đó, phần lớn các dự án được đưa vào Chương trình để trình Quốc hội xem xét, thông qua đã bảo đảm tiến độ, có dự án vượt tiến độ.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác lập và triển khai Chương trình vẫn còn những hạn chế như: Việc điều chỉnh Chương trình vẫn còn nhiều, trong đó có không ít dự án được đề nghị bổ sung gần sát kỳ họp Quốc hội, có dự án được đưa vào Chương trình nhưng nội dung chưa đạt được sự đồng thuận, còn nhiều ý kiến khác nhau, phải lùi tiến độ trình Quốc hội hoặc đưa ra khỏi Chương trình để tiếp tục chuẩn bị. Việc gửi hồ sơ dự án cho cơ quan thẩm tra, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội nhiều trường hợp chưa bảo đảm thời gian theo quy định...
Đây là những vấn đề đã tồn tại từ nhiều năm nhưng chưa được khắc phục triệt để. Vì vậy, đề nghị Chính phủ và các cơ quan hữu quan cần tiếp tục đề cao trách nhiệm, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng pháp luật; xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của cơ quan mình; có giải pháp cụ thể, thiết thực để phát huy các kết quả tích cực đã đạt được, khắc phục hạn chế, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Dự kiến điều chỉnh Chương trình năm 2021
Trên cơ sở đề nghị của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục – Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê vào Chương trình kỳ họp thứ 2 (tháng 10/2021) để trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến và thông qua theo quy trình tại 1 kỳ họp; lùi thời gian trình dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) từ trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 2 (tháng 10/2021) sang trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022) và thông qua tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022).
Sau khi điều chỉnh, bổ sung như trên, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 sẽ là: Tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV (tháng 7/2021): thông qua 1 dự thảo Nghị quyết; Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2021): thông qua 1 dự án luật theo quy trình tại 1 kỳ họp; cho ý kiến 5 dự án luật khác.
Dự kiến Chương trình năm 2022
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị việc lập Chương trình từ năm 2022 trở đi cần bảo đảm thực hiện nghiêm quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và phải quán triệt một số quan điểm, định hướng cơ bản sau đây:
Ưu tiên đưa vào Chương trình các dự án nhằm kịp thời triển khai thực hiện văn kiện Đại hội Đảng khóa XIII, các nghị quyết của Hội nghị Trung ương, nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; thực hiện các cam kết quốc tế; tiếp tục cụ thể hóa Hiến pháp; bảo đảm phù hợp, thống nhất với các luật, nghị quyết của Quốc hội mới được ban hành; đáp ứng yêu cầu cấp thiết về phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.
Việc đưa các dự án vào Chương trình phải tính đến đặc thù hoạt động của Quốc hội, quỹ thời gian, nguồn lực, khối lượng công việc thực hiện tại mỗi kỳ họp Quốc hội và khả năng của các cơ quan có liên quan; không giao quá 3 dự án cho một cơ quan chủ trì hoặc cơ quan thẩm tra trong 1 kỳ họp Quốc hội; đặc biệt coi trọng chất lượng, không chạy theo số lượng, cần chú trọng tính gối đầu của Chương trình để sắp xếp số lượng luật cho phù hợp.
Không bổ sung dự án vào Chương trình ở thời điểm sát kỳ họp Quốc hội; không trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào Chương trình những dự án chưa bảo đảm chất lượng, không bảo đảm hồ sơ theo quy định. Không lạm dụng hình thức văn bản nghị quyết để sửa luật. Việc đề xuất xây dựng một luật sửa nhiều luật phải được tiến hành thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập để thúc đẩy sự phát triển nhưng không tạo ra những khó khăn phức tạp mới trong quá trình thực hiện.
Cụ thể, dự kiến Chương trình năm 2022: Tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022): thông qua 5 dự án luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 2 và dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023; cho ý kiến 5 dự án luật khác; Tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022): thông qua 4 dự án luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3; cho ý kiến 2 dự án luật khác (trong đó có dự án Luật Đất đai (sửa đổi) cho ý kiến lần 2). Cụ thể: Quốc hội khoá XV sẽ xem xét, cho ý kiến đối với 5 dự án luật, bao gồm: (1) Luật Cảnh sát cơ động; (2) Luật Điện ảnh (sửa đổi); (3) Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); (4) Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi); (5) Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thống nhất với Chính phủ đề nghị đưa vào Chương trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 đối với 5 dự án luật (Luật Dầu khí (sửa đổi); (2) Luật Đất đai (sửa đổi), (3) Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi); (4) Luật Thanh tra (sửa đổi); (5) Luật Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn) và đưa vào Chương trình thông qua đối với 4 luật. Riêng dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật phức tạp, có nội dung tác động lớn tới xã hội, cần nhiều thời gian để nghiên cứu, Quốc hội thảo luận kỹ lưỡng; do đó, đề nghị bố trí vào Chương trình cho ý kiến lần 2 tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) và trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023) theo quy trình tại ba kỳ họp. Trong quá trình chuẩn bị, nếu chất lượng dự án tốt và tiến độ chuẩn bị nhanh hơn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội xem xét đẩy nhanh tiến độ thông qua theo quy trình tại hai kỳ họp.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Chính phủ đề nghị đưa dự án Luật Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) vào Chương trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) để gối sang năm 2023 nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý trong việc tăng cường bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
