Làm rõ hơn các điều kiện, tiêu chuẩn
Tại phiên họp, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày Tờ trình nêu rõ: Dự thảo Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) (Pháp lệnh) cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh như Pháp lệnh hiện hành và quy định ba đối tượng áp dụng, gồm: Người có công với cách mạng; Thân nhân người có công với cách mạng; Cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng.
Dự thảo cũng kế thừa 12 đối tượng người có công với cách mạng của Pháp lệnh hiện hành. Theo đó, làm rõ hơn điều kiện, tiêu chuẩn xác nhận người có công với cách mạng đối với: công dân Việt Nam đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam, có công với cách mạng trên lãnh thổ Việt Nam hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam (chiến tranh biên giới Tây Nam và chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc, trong xây dựng đất nước); người Việt Nam có công với cách mạng đang thường trú hoặc tạm trú nước ngoài; bổ sung vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá đủ điều kiện và đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định của Nghị định hiện hành.
Về chính sách ưu đãi đối với thế hệ thứ ba của người hoạt động kháng chiến liên quan phơi nhiễm chất độc hóa học, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét chưa bổ sung quy định chế độ ưu đãi đối với thế hệ ba trong dự thảo Pháp lệnh, thay vào đó tiếp tục thực hiện chính sách bảo trợ xã hội đối với tất cả các cháu bị dị dạng, dị tật.
Về bổ sung chế độ đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá, quá trình soạn thảo Pháp lệnh, có ý kiến đề nghị Chính phủ bổ sung chính sách bảo hiểm y tế và trợ cấp mai táng đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá. Sau khi nghiên cứu, Chính phủ tiếp thu, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung chế độ bảo hiểm y tế, chưa mở thêm chế độ trợ cấp mai táng và chính sách ưu đãi khác như người có vợ hoặc chồng liệt sĩ không tái giá; nếu có cũng chỉ tập trung vào những người thuộc diện hộ nghèo, đơn thân không nơi nương tựa.
Về công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình), Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân mà bị chết được xem xét công nhận liệt sĩ.
Chính phủ sửa đổi Dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội.
Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật thi đua khen thưởng (Huy chương, Huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.
Bảo đảm Bà mẹ Việt Nam Anh hùng sống đàng hoàng
Báo cáo thẩm tra dự án Pháp lệnh nói trên do Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày nêu rõ, Ủy ban nhất trí với phạm vi sửa đổi, bổ sung, phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng cũng như tên gọi của dự án Pháp lệnh như dự thảo Chính phủ trình là Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi).
Các đại biểu tham gia phiên họp sáng nay thảo luận về những nội dung cụ thể của Pháp lệnh. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, ưu đãi người có công là công việc cần thiết, lâu dài, thể hiện sự tri ân với những người có công với cách mạng. Ban soạn thảo có thể tính toán thêm để nâng pháp lệnh lên thành luật.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, hai chữ “cách mạng” không chỉ là nói đến giai đoạn giành độc lập dân tộc, kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, mà còn trong công cuộc xây dựng đất nước thời kỳ hiện nay. Giai đoạn hiện nay xuất hiện nhiều gương điển hình, vì vậy nên rà soát, tính toán mở rộng. Tại sao không đặt vấn đề những anh hùng trong thời kỳ đổi mới? Những tấm gương dũng cảm, đặc biệt dũng cảm cũng có thể được công nhận là liệt sĩ, thương binh.
Về chế độ, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển lưu ý, cần rà soát chặt chẽ bởi đây không chỉ là trợ cấp mà còn là tôn vinh, tôn vinh không đúng sẽ có tác động ngược trở lại. Chính phủ phải tính toán kỹ nguồn lực ngân sách đáp ứng như thế nào để thực hiện.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu băn khoăn việc dự thảo Pháp lệnh không quy định điều chỉnh chính sách ưu đãi người có công với cách mạng là người nước ngoài. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, trong dự thảo phải có một điều khoản về vấn đề này.
Đa số Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với việc sửa đổi Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng. Đây là công việc cần thiết, lâu dài, thể hiện sự tri ân với những người có công với cách mạng; thống nhất với dự thảo Pháp lệnh khi giữ nguyên 12 đối tượng người có công với cách mạng của Pháp lệnh hiện hành. Đồng thời, chưa bổ sung quy định chế độ ưu đãi đối với thế hệ thứ ba của người hoạt động kháng chiến bị phơi nhiễm/nhiễm chất độc hóa học và sẽ áp dụng bằng các chính sách đặc thù đang thực hiện.
Về bổ sung chế độ đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí việc bổ sung chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp mai táng phí đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ tái giá.
Về các chế độ trợ cấp tuất hằng tháng cho Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, Khoản 3, Điều 16 dự thảo Pháp lệnh quy định chế độ trợ cấp tuất hằng tháng đối với thân nhân liệt sĩ được sửa đổi theo hướng tính từng liệt sĩ chứ không bị giới hạn không quá mức của ba liệt sĩ như quy định của Pháp lệnh hiện hành.
Về nội dung này, Ủy ban Về các vấn đề xã hội có hai loại ý kiến. Ý kiến thứ nhất, trợ cấp tuất hằng tháng tính theo số liệt sĩ như dự thảo. Ý kiến thứ hai, trợ cấp tuất hằng tháng tính theo số liệt sĩ song mức tối thiểu bằng mức Bà mẹ Việt Nam Anh hùng có hai thân nhân là liệt sĩ.
Tham gia ý kiến thảo luận tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, việc quan trọng nhất là phải bảo đảm được mức sống cho các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, bởi vì sự hy sinh của các Mẹ là không gì đong đếm được. Chúng ta cần phải xem xét mức trợ cấp để các Mẹ sống đàng hoàng, sống tốt.
Quá trình soạn thảo dự án Pháp lệnh, các nội dung sửa đổi đã cơ bản nhận được sự đồng thuận của bộ, ngành, địa phương và nhân dân. Một số nội dung cụ thể được Chính phủ xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp này gồm: Chính sách ưu đãi đối với thế hệ thứ ba của người hoạt động kháng chiến liên quan đến phơi nhiễm chất độc hóa học; bổ sung chế độ đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá; công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình); công nhận bệnh binh thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình)…
(Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung)
Việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng nhằm thể chế hóa quan điểm “thực hiện tốt chính sách đối với người và gia đình có công với nước”, “không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người có công” cần được coi là nhiệm vụ ưu tiên trong quá trình xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách xã hội…
(Theo Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội)
* Khai mạc phiên họp thứ 47 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
* Chương trình phiên họp thứ 47 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
