- Đề thi ra có chính xác hay không, có nằm hoàn toàn trong chương trình đã học không... là mối quan tâm của tất cả các học sinh sắp bước vào kỳ thi tốt nghiệp THCS, THPT. Xin ông cho biết những chuẩn bị của Bộ GD-ĐT và các Sở GD-ĐT để đề thi tốt nghiệp năm nay tránh được những sai sót trong khâu ra đề?
- Để đề thi ra chính xác, Bộ đã chủ trương phải có những người phản biện, để kiểm tra lại mức độ của đề, kiểm tra lại độ chính xác, giới hạn nội dung kiến thức mà đề thi đưa ra. Như vậy thì đề "chuẩn" hay không phụ thuộc rất nhiều vào người phản biện, trong mấy năm nay bộ đã làm được khâu phản biện này.
- Có vai trò quan trọng như vậy đối với khâu ra đề thi, vậy những người phản biện đề năm nay được lựa chọn như thế nào, thưa ông?
- Mấy năm nay thì đã lựa chọn những giáo viên ở các trường trung học, những người đang trực tiếp tham gia giảng dạy làm người phản biện đề. Người phản biện sẽ đứng ở góc độ người làm bài, người đi thi để thử làm bài và phát hiện ra những sai sót của đề. Năm nay, những người phản biện đề thi được lựa chọn ở nhiều trường trung học trong cả nước, đó là những trường đã có danh tiếng về chất lượng (chẳng hạn, Hà Nội có thể nói đến các trường Chu Văn An, Amsterdam...). Những thầy giỏi ở trường giỏi là người nắm bắt tốt được chương trình phổ thông, do đó khi thẩm định đề thi thì có thể biết được đề nào đúng, đề thi có ra ngoài chương trình học hay không, có phù hợp với khả năng của học sinh hay không...
- Vấn đề bảo mật đề, tránh lộ đề cũng quan trọng không kém việc ra đề "chuẩn"? Vậy Bộ chỉ đạo việc này như thế nào thưa ông?
- Bảo mật đề thi thì phải theo một quy trình rồi. Khi ra đề thì tất cả đội ngũ ra đề được biệt lập tuyệt đối. Những người này ở trong một không gian riêng, không hề có sự liên hệ nào với bên ngoài (kể cả qua điện thoại, hay qua con người...). Trong mấy năm qua công tác bảo mật đề thi nhìn chung là tốt, năm nay cũng sẽ tiếp tục bảo mật đề như vậy. Một kỳ ra đề sẽ vào cỡ khoảng hơn 20 ngày, trong thời gian đó người ra đề chắc chắn không tiếp xúc gì được với bên ngoài.
- Còn về vấn đề chấm thi làm sao để nghiêm túc và công bằng, thưa ông?
- Bộ cũng đã có nhắc nhở tất cả các hội đồng chấm thi năm nay phải chấm nghiêm chỉnh.
- Thường thì các trường trung học hoàn thành chương trình và cho học sinh ôn tập thi tốt nghiệp theo thời gian, thời điểm Bộ công bố. Nếu có hiện tượng tự ý cho kết thúc chương trình học để cho ôn tập sớm thì Bộ sẽ xử lý như thế nào, thưa ông?
- Bộ đã đặt ra yêu cầu, còn thực hiện là việc của các trường. Đến thời điểm theo đúng lịch trình mà Bộ yêu cầu thì các trường phải thực hiện và triển khai theo phân cấp. Phải hoàn thành môn đúng thời gian, để khi có lịch thi, môn thi tốt nghiệp thì chỉ tập trung ôn luyện. Trường nào không làm đúng thì phải hoàn toàn chịu trách nhiệm.
- Theo ông có nên thay đổi gì về việc công bố môn thi, lịch thi tốt nghiệp phổ thông hằng năm?
- Về nguyên tắc, lẽ ra không công bố gì cả, hoặc công bố rất là chậm. Vì theo chương trình giáo dục thì phải bảo đảm tất cả các môn hoàn thành như nhau. Tuy nhiên, giúp cho thí sinh thi tốt nghiệp có một thời gian chuẩn bị tốt, nên 31-3 hằng năm thường công bố môn thi tốt nghiệp và các trường từ thời điểm biết môn nào thi tốt nghiệp cho đến cuối tháng 5 vẫn phải tổ chức học bình thường. Riêng bản thân tôi thì cho rằng trong tương lai phải tính đến chuyện bỏ việc công bố trước sẽ thi tốt nghiệp môn nào, việc dạy và học ở nhà trường cứ diễn ra bình thường, còn lúc nào thi thì thi, chứ không phải chạy theo, nghe ngóng thi môn nào, không cần thiết.
- Những đối tượng tổ chức, làm, cung cấp, hoặc sử dụng "phao" thi năm nay nếu phát hiện sẽ bị xử lý như thế nào, thưa ông?
- Dù là sử dụng, hay tiếp tay cho việc sử dụng trái phép tài liệu trong thi cử thì cũng đều bị xử lý. Tuy nhiên, chúng tôi cũng kêu gọi xã hội, đặc biệt là các bậc phụ huynh, các thí sinh không nên chỉ vì chạy theo kết quả thi mà sử dụng tài liệu trái phép, vì cho tới nay đã cấm việc mang tài liệu trái phép vào phòng thi, cấm kể cả mang vào trong khu vực thi. Các thí sinh cần phải hiểu việc bị phát hiện mang tài liệu trái phép không chỉ ảnh hưởng đến kết quả thi mà còn là danh dự của chính thí sinh.
- Là Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, ông có lời khuyên như thế nào đối với những học sinh đang đứng trước kỳ thi tốt nghiệp THCS, THPT sắp tới?
- Tôi có lời khuyên đối với những thí sinh chính đáng, đã bỏ công sức học tập thì đừng nên vì lý do này hay vì lý do kia mà sử dụng tài liệu trái phép trong quá trình thi để ảnh hưởng không tốt tới kết quả thi. Để thi tốt, các thí sinh nên kiểm tra lại kiến thức cơ bản, vận dụng những kiến thức, năng lực của bản thân thí sinh, không học lệch, học tủ, chú ý làm bài đúng thời gian.
- Xin cảm ơn ông!
