Thành viên thầm lặng trong sự thành công của thị trường chứng khoán

Bảo đảm cho thị trường vận hành thông suốt, an toàn

Năm 2021, trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, giãn cách xã hội gây ra những khó khăn nhất định, tuy nhiên thị trường chứng khoán Việt Nam nói chung đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận với tốc độ tăng trưởng mạnh. Trong bối cảnh đó, Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) đã hoàn thành tốt hoạt động nghiệp vụ về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán, hoàn thành các công việc, các đề án, dự án trọng tâm, bảo đảm cho thị trường vận hành thông suốt, an toàn.

Điểm nổi bật là trong năm, VSD đã chính thức vận hành hệ thống Quỹ hưu trí tự nguyện từ 27/4/2021, chính thức triển khai hoạt động bù trừ thanh toán cho Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm vào ngày 28/6/2021; chính thức vận hành hệ thống cổng giao tiếp điện tử với tổ chức phát hành đăng ký chứng khoán tại VSD.

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước Trần Văn Dũng tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2021 và kế hoạch công tác năm 2022 của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) đánh giá, trong năm vừa qua, VSD đã rất nỗ lực, bảo đảm thanh toán suôn sẻ. Đặc biệt, trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp khiến có lúc phải áp dụng giãn cách toàn xã hội, với số lượng nhân sự hạn chế, trong khi thanh khoản thị trường lên cao, VSD vẫn bảo đảm hoạt động thanh toán hoạt động rất tốt. Theo ông Trần Văn Dũng, điều đó nhờ vào việc chủ động trong phương án xử lý và hệ thống công nghệ thông tin đã được đầu tư khá bài bản.

Quả thực như vậy, xác định công nghệ thông tin là “xương sống” trong quá trình phát triển và cung cấp các dịch vụ sau giao dịch, VSD đã luôn chú trọng đẩy mạnh phát triển công nghệ, hỗ trợ thị trường phát triển theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế. Từ năm 2010, Trung tâm đã chủ động đầu tư xây dựng hệ thống công nghệ thông tin mới và đưa vào sử dụng. Hệ thống này cho phép theo dõi thông tin sở hữu chứng khoán đến từng nhà đầu tư thay vì quản lý ở cấp tài khoản tổng của các khách hàng như trước đây, đồng thời cho phép kết nối với thành viên qua cổng giao tiếp điện tử và cổng giao tiếp trực tuyến.

Bên cạnh đó, VSD cũng đã áp dụng chữ ký số trong các hoạt động nghiệp vụ nhằm bảo đảm an toàn, bảo mật cho hệ thống; thực hiện nâng cấp và phát triển hệ thống công nghệ thông tin để cung cấp các dịch vụ cho quỹ đầu tư, bổ sung các chức năng hệ thống liên quan đến hoạt động vay và cho vay chứng khoán; phát triển hệ thống bù trừ thanh toán cho các giao dịch chứng khoán phái sinh theo mô hình CCP; đưa vào ứng dụng thành công bộ điện chuẩn ISO15022 trên cổng giao tiếp trực tuyến nhằm giảm bớt các khâu xử lý thủ công, giảm thiểu rủi ro, đẩy nhanh quá trình điện tử hóa các hoạt động nghiệp vụ của Trung tâm; phát triển hệ thống cổng giao tiếp điện tử với các tổ chức phát hành…

Hiện nay, với tư cách là đơn vị thụ hưởng, VSD đang phối hợp với chủ đầu tư là Sở Giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HOSE), nhà thầu KRX tích cực triển khai hệ thống công nghệ thông tin cho hoạt động sau giao dịch trong gói thầu công nghệ thông tin mới này nhằm thống nhất hệ thống công nghệ thông tin cho toàn thị trường kết nối trực tiếp từ khâu đăng ký, lưu ký giao dịch đến bù trừ thanh toán, thực hiện quyền và các sản phẩm gia tăng cho thị trường. Nhờ nỗ lực xây dựng và phát triển hệ thống công nghệ thông tin, VSD đã và đang góp phần không nhỏ vào tiến trình hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin của toàn ngành, đồng thời giúp thị trường chứng khoán Việt Nam từng bước tiếp cận với chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

 Vai trò, vị thế của VSD trong sự lớn mạnh của ngành chứng khoán

Trải qua hơn 25 năm thành lập và hoạt động, ngành chứng khoán Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức và đạt được những thành tựu to lớn, đáng tự hào. Trong thành công này, không thể không nhắc tới những dấu chân bền bỉ và sự đóng góp tích cực của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam.

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán được thành lập theo Quyết định số 189/2005/QĐ-TTg ngày 27/7/2005 của Thủ tướn Chính phủ, là đơn vị sự nghiệp có thu. Ngày 18/12/2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 171/2008/QĐ-TTg về việc thành lập Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) trên cơ sở chuyển đổi, tổ chức lại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán và chuyển đổi mô hình tổ chức hoạt động sang mô hình Công ty TNHH Nhà nước một thành viên thuộc sở hữu Nhà nước. Với vị thế mới này, VSD đã nâng cao tính tự chủ về tài chính, tách biệt quản lý nhà nước với công tác điều hành, nâng cao vai trò trong quan hệ quốc tế, đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường và nhu cầu đổi mới công nghệ.

Những năm qua, VSD đã và đang hoàn thành tốt vai trò và sứ mệnh đặc biệt của mình, bảo đảm cho các dòng tiền và tài sản trên thị trường chứng khoán luôn chu chuyển nhịp nhàng, thông suốt, an toàn hiệu quả và bảo mật, đóng góp thiết thực cho sự phát triển của toàn ngành chứng khoán nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng.

Cùng với việc không ngừng mở rộng quy mô, phạm vi cung cấp dịch vụ mở rộng, khối lượng công việc do VSD thực hiện ngày càng gia tăng theo quy mô của thị trường, song VSD luôn vận hành tốt hệ thống hỗ trợ giao dịch chứng khoán, bảo đảm cho thị trường vận hành an toàn, hiệu quả suốt 15 năm hoạt động và chưa để xảy ra gián đoạn trong các hoạt động nghiệp vụ làm ảnh hưởng đến thị trường.

VSD cũng luôn tích cực nghiên cứu phát triển các sản phẩm/dịch vụ sau giao dịch nhằm đa dạng hóa sản phẩm/dịch vụ cho thị trường chứng khoán. Ngoài các mặt hoạt động nghiệp vụ chính, VSD đã tích cực nghiên cứu phát triển các sản phẩm/dịch vụ sau giao dịch nhằm đa dạng hóa sản phẩm/dịch vụ đáp ứng quy mô ngày càng lớn cho thị trường chứng khoán và nâng cao chất lượng dịch vụ. Hiện, VSD đang nghiên cứu triển khai một số sản phẩm/dịch vụ mới như: nghiệp vụ giao dịch trong ngày và thanh toán chứng khoán chờ về; dịch vụ quản lý chứng khoán thế chấp và đăng ký biện pháp bảo đảm đối với chứng khoán đã đăng ký tập trung tại VSD; đăng ký tài khoản tổng và chứng chỉ lưu ký (DR), dịch vụ Sổ cổ đông điện tử (E-passbook); các ứng dụng công nghệ thông tin (big data, blockchain, fintech) vào hoạt động nghiệp vụ của VSD.

Ngoài ra, VSD cũng tích cực hội nhập, góp phần nâng cao vị thế của thị trường chứng khoán trên trường quốc tế. VSD đã thiết lập được quan hệ song phương và đa phương, với nhiều tổ chức, Hiệp hội và diễn đàn chuyên ngành trong khu vực và quốc tế. Sau 15 năm phát triển, bên cạnh việc ký kết hàng loạt các biên bản ghi nhớ hợp tác với các tổ chức bù trừ thanh toán và lưu ký, tổ chức tài chính của các nước trong khu vực và thế giới, VSD đã là thành viên chính thức nhiều Hiệp hội, diễn đàn chuyên ngành, đăng cai thành công một số cuộc họp và hội thảo quốc tế để lại dấu ấn rõ nét.

Qua 15 năm thành lập và phát triển, VSD đã khẳng định được vai trò và vị thế là tổ chức duy nhất của cả nước trong việc cung cấp các dịch vụ sau giao dịch theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao. VSD đã 2 lần được nhận Cờ thi đua của Chính phủ (2010, 2017) và đặc biệt năm 2016 nhân dịp kỷ niệm 10 năm đi vào hoạt động, VSD đã vinh dự được đón nhận Huân chương Lao động hạng II.

Nỗ lực phát triển trong giai đoạn mới

Trong giai đoạn tiếp theo, mục tiêu chung của ngành chứng khoán là cơ cấu lại toàn diện để thị trường chứng khoán trở thành kênh dẫn vốn trung và dài hạn chủ yếu cho nền kinh tế. Bám sát các mục tiêu chung của ngành, VSD tiếp tục nỗ lực hết mình để đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường nói chung và của VSD nói riêng. 

Trong giai đoạn phát triển tới, VSD đang và sẽ tập trung triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp cả trong ngắn hạn và dài hạn. Hiện, VSD đang chuẩn bị các công tác cho việc chuyển đổi sang mô hình Tổng công ty theo Luật Chứng khoán năm 2019 sau khi có quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ. Đây sẽ là dấu ấn trong chặng đường phát triển của VSD nhằm hướng đến mục tiêu trở thành một trong những tổ chức lưu ký bù trừ hàng đầu khu vực.

VSD cũng đặt mục tiêu tiếp tục tập trung vào nâng cao đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động nghiệp vụ, như ứng dụng công nghệ Blockchain, Big data, e-passbook, v.v. tạo nền tảng để VSD nâng cao hiệu quả hoạt động nghiệp vụ, tiếp tục đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế.

VSD cũng nỗ lực tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế, qua đó thúc đẩy phát triển các dịch vụ hỗ trợ cho các giao dịch xuyên biên giới, hướng tới các liên kết quốc tế để vòng tuần hoàn tiền và tài sản không chỉ luân chuyển nhịp nhàng, thông suốt an toàn trên thị trường chứng khoán trong nước mà còn lan tỏa ra các thị trường khu vực và quốc tế, đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu hội nhập và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.