Thành lập phòng công chứng tư nhân: Tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng

* Thưa ông, Luật Công chứng ra đời nhưng không có Nghị định hướng dẫn thực thi. Vậy các địa phương có nhiều thắc mắc liên quan tới vấn đề mở VPCC tư nhân hay không?

- Theo nguyên tắc thì luật ban hành ra phải được thi hành, còn điều nào luật giao cho Chính phủ quy định chi tiết thì Chính phủ quy định chi tiết. Tất nhiên, trong quá trình thi hành, nếu còn vướng mắc điều nào, vấn đề gì chưa rõ thì sẽ có tổng hợp và hướng dẫn. Chúng ta cần gạt bỏ tâm lý lâu nay là khi Luật ra đời rồi, nhưng vẫn chờ Nghị định hướng dẫn.

Có nhiều người thắc mắc là vấn đề thành lập VPCC còn mới quá thì làm thế nào? Khi đó, xin hãy đọc kỹ Luật, trong đó quy định về điều kiện, tiêu chuẩn để mở VPCC; thủ tục hồ sơ thành lập VPCC... Chúng ta thành lập VPCC trước và sau đó nếu có vấn đề gì mà luật chưa trù liệu hay có những vướng mắc gì liên quan thì khi đó mới cần đến hướng dẫn.

* Khi các quy định mới về công chứng trong đó cho phép thành lập VPCC tư nhân được áp dụng, những hạn chế nào đang tồn tại trong lĩnh vực công chứng sẽ được khắc phục, thưa ông?

- Điều quan trọng là Luật Công chứng đã quy định những nguyên tắc chuyển đổi Phòng Công chứng sang đơn vị sự nghiệp có thu. Nếu vẫn để các Phòng Công chứng của Nhà nước và Nhà nước bao cấp hoàn toàn như hiện nay thì các CCV làm việc không tích cực. Chuyển sang như vậy là để nâng cao trách nhiệm của các CCV trong quá trình tác nghiệp. Khi đó, các CCV làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít và không làm thì Phòng Công chứng sẽ giải thể.

Ngoài ra, khi chuyển sang đơn vị sự nghiệp có thu và hoạt động mang tính chất dịch vụ công là để quan hệ giữa CCV và  khách hàng là bình đẳng: khi bên A cung cấp dịch công chứng, tức là bảo đảm sự an toàn pháp lý cho hợp đồng của bên B, thì bên B trả phí và thù lao cho bên A.

Hiện nay, CCV thực hiện hành vi công chứng mang tính chất hành chính, ban ơn: nếu không làm cũng không mất việc, mà làm cũng không được gì. Nhưng sắp tới  nếu Phòng Công chứng hay VPCC này không làm thì khách hàng sẽ mang hợp đồng của họ sang Phòng Công chứng hay VPCC khác. Như vậy sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các Phòng Công chứng với nhau.

* Tuy nhiên, nhu cầu công chứng có thể vẫn nhiều hơn cung thì sao?

- Thực ra, tình trạng quá tải hiện nay ở các Phòng Công chứng không phải là quá tải các hợp đồng, mà là quá tải do chứng thực bản sao. Nhưng bắt đầu từ 1-7 tới, các Phòng Công chứng không chứng thực bản sao nữa mà Nghị định chứng thực đưa việc này về cho UBND các cấp. Chính vì thế, các Phòng Công chứng hiện nay thậm chí còn lo không có việc làm.

Tuy nhiên, tại các thành phố lớn, nơi có nhiều các hợp đồng giao dịch, trong khi các Phòng Công chứng còn ít, thì có thể vẫn tiếp tục xảy ra tình trạng quá tải. Khi đó, nếu Nhà nước không mở thêm các Phòng Công chứng thì các VPCC tư nhân sẽ được mở. Và giữa Phòng Công chứng và VPCC không hề có gì khác nhau về hoạt động, về giá trị pháp lý của hợp đồng giao dịch.

* Xin cảm ơn Vụ trưởng!