Thời gian gần đây liên tiếp gia tăng tỷ lệ trẻ mắc các bệnh lý nhiễm trùng. Tháng 5 vừa qua Norovirus chính là virus lạ đã được gọi tên là nguyên nhân hàng loạt trẻ em bị tiêu chảy, sốt, nôn ói khu vực phía bắc.
Tháng 6, 7, bệnh cúm A ở trẻ gia tăng bất thường vào mùa hè trong khi đây là bệnh lý thường xuất hiện vào mùa đông xuân.
Theo GS, TS Nguyễn Văn Kính, Phó Chủ tịch thường trực Tổng Hội y học Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương: Bệnh truyền nhiễm hiện nay diễn biến phức tạp, không theo mùa. Người ta không gọi là bệnh truyền nhiễm chung chung nữa, mà người ta phân loại ra là bệnh truyền nhiễm mới nổi và bệnh truyền nhiễm tái nổi.
"Trước đây, bệnh cúm thường vào giữa mùa đông, nhưng hiện nay, giữa mùa hè cúm cũng xuất hiện. Đặc biệt, trong giai đoạn Covid -19, trẻ phải cách ly ở nhà, không đi tiêm vaccine nhắc lại đầy đủ khi mắc bệnh truyền nhiễm nên thường có diễn biến nặng. Đa phần, số ca mắc bệnh truyền nhiễm trở nặng rơi vào trẻ nhỏ dưới 5 tuổi", ông Kính cho hay.
Theo GS Nguyễn Văn Kính, trong khi các bệnh truyền nhiễm diễn biến phức tạp, tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang là nỗi lo chung của cả thế giới. Tốc độ nghiên cứu và bào chế thuốc kháng sinh thế hệ mới hiện không theo kịp so với mức độ gia tăng của các vi khuẩn kháng thuốc.
Vì vậy, tăng cường miễn dịch cho trẻ là giải pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm đang gia tăng hiện nay trong đó dinh dưỡng là một trong những yếu tố then chốt.
 |
TS, BS Phan Bích Nga khám cho trẻ em. |
Trên góc độ dinh dưỡng, TS, BS Phan Bích Nga, Trưởng khoa Khám Trẻ em (Viện Dinh dưỡng), Phó Chủ tịch Hội dinh dưỡng Nhi khoa cho biết, khả năng tăng cường miễn dịch được chi phối bởi một số yếu tố nhưng quan trọng nhất là yếu tố về dinh dưỡng bởi các vitamin, khoáng chất tham gia vào hệ thống miễn dịch cơ thể đặc biệt là vi chất sắt và kẽm có vai trò vô cùng quan trọng.
Tuy nhiên thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, tỷ lệ trẻ em thiếu sắt, kẽm ở Việt Nam đang ở mức cao.
"Theo điều tra của Viện Dinh dưỡng quốc gia năm 2019-2020, trên toàn quốc có đến 60% trẻ dưới 5 tuổi thiếu kẽm và cứ 3 trẻ có 1 trẻ thiếu sắt. Đặc biệt, trẻ thiếu sắt thường đi đôi thiếu kẽm. Trong khi đó, sắt và kẽm có vai trò rất quan trọng đối với hệ miễn dịch", bà Nga cho hay.
Khi cơ thể trẻ bị thiếu sắt thì hệ miễn dịch sẽ suy giảm. Hàng rào bảo vệ cơ thể trở nên lỏng lẻo và tạo cơ hội cho virus, vi khuẩn hoành hành, gây bệnh. Trẻ thiếu kẽm dẫn tới nhẹ cân, suy dinh dưỡng, thấp còi và nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, các bệnh do virus tăng cao hơn.
Để bổ sung sắt, kẽm giúp trẻ có hệ miễn dịch khỏe mạnh, phòng tránh các bệnh nhiễm trùng, TS, BS Phan Bích Nga cho biết, cần phải bảo đảm đầy đủ trong tất cả các giai đoạn của cuộc đời kể từ khi còn trong bào thai.
Một số biểu hiện của trẻ thiếu sắt và kẽm
Một số biểu hiện cho thấy liên quan nhiều đến thiếu sắt, kẽm:
· Thèm ăn, liếm, hoặc nhai các đồ không phải thực phẩm (đất, giấy, bìa cứng…)
· Suy giảm đề kháng, trẻ dễ ốm vặt;
· Da tái, da xanh, niêm mạc nhợt;
· Móng tay, móng chân mỏng;
· Lưỡi khô, dễ bị sưng viêm;
· Mệt mỏi, hay ngáp vặt, buồn ngủ, học tập thiếu tập trung, dễ cáu gắt;
· Tóc móng giòn dễ gẫy, móng tay có những khía, hoặc vạch trắng;
· Rối loạn giấc ngủ;
· Kém hấp thu, chậm tăng cân;
· Chậm phát triển chiều cao;
· Dễ mắc các bệnh về da mẩn ngứa và dị ứng
Khi mang thai, bà mẹ cần ăn uống đầy đủ và bổ sung thêm viên sắt như khuyến cáo. Trẻ mới sinh ra trong 6 tháng đầu nên cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn.
Trong quá trình cho con bú, mẹ cần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và bà mẹ nên được bổ sung đa vi chất cũng như bổ sung sắt để phục hồi cơ thể. Lượng sắt, kẽm dự trữ 3, 4 tuần cuối thai kỳ sang con chỉ dùng đủ trong 4-6 tháng đầu đời với điều kiện mẹ sinh đủ ngày đủ tháng và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng trong quá trình mang thai.
Sau 6 tháng, khi trẻ ăn dặm, các bà mẹ cần cho con ăn đủ dinh dưỡng bằng chế độ ăn hằng ngày. Kẽm và sắt có nhiều thực phẩm như thịt bò, trứng, thủy hải sản như hàu, sò, ghẹ, và một số loại rau lá xanh…
Trước những lầm tưởng khi cho trẻ ăn các thực phẩm giàu sắt và kẽm, cơ thể sẽ hấp thu được 100% lượng sắt và kẽm có trong thực phẩm, TS, BS Phan Bích Nga lưu ý, khả năng hấp thu sắt từ thực phẩm chỉ từ 5-15%, kẽm từ 10-30%.
Theo TS, BS Nga, đối với trẻ sau khi bị ốm, trẻ chậm lớn và trẻ biếng ăn, nên bổ sung sắt và kẽm. Nên chọn các sản phẩm có hàm lượng sắt và kẽm đủ nhu cầu hàng ngày nhưng cũng không quá lạm dụng sẽ gây dư thừa sắt và kẽm.
Cần lưu ý, sắt và kẽm rất khó hấp thu nên khi lựa chọn các sản phẩm, nên chọn loại có thành phần hữu cơ sẽ dễ hấp thu. Đặc biệt trong sản phẩm nên có đủ cả kẽm và sắt theo tỷ lệ sắt kẽm ngang bằng nhau 1:1, hoặc kẽm thấp hơn sắt một chút sẽ bảo đảm hấp thu.
