Chim yến được chính thức công nhận là động vật trong chăn nuôi tại Luật Chăn nuôi năm 2018. Trong thời gian qua, ngành nuôi yến đã có bước phát triển mạnh mẽ; đến nay 42/63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có nuôi chim yến với hơn 24.000 nhà yến, sản lượng 120-150 nghìn tấn/năm, giá trị hơn 500 triệu USD, tạo nhiều công ăn việc làm và nguồn thu nhập lớn cho người dân.
Việt Nam là một trong bốn nước (Malaysia, Indonesia, Thái Lan) được Trung Quốc chấp thuận cho phép xuất khẩu chính ngạch sản phẩm tổ yến. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và phản ánh của một số cơ quan liên quan, công tác quản lý nuôi chim yến hiện nay vẫn còn một số tồn tại, bất cập, cụ thể: việc phát triển các cơ sở nuôi chim yến chủ yếu theo hình thức tự phát, không theo quy định của pháp luật về chăn nuôi, gây khó khăn cho công tác quản lý và giảm hiệu quả đầu tư; tình trạng săn bắt chim yến theo kiểu tận diệt xảy ra ở nhiều địa phương làm suy giảm đàn chim yến cả ngoài tự nhiên và tại các cơ sở nuôi, gây bức xúc trong dư luận; việc sơ chế, chế biến các sản phẩm tổ yến chủ yếu manh mún, nhỏ lẻ, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về an toàn thực phẩm của nước nhập khẩu.
Để khẩn trương khắc phục những tồn tại, bất cập nêu trên, đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch các sản phẩm từ tổ yến, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần tập trung, ưu tiên nguồn lực, chủ động chỉ đạo, triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp sau:
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: Chỉ đạo các cơ quan chức năng trên địa bàn triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp nhằm ngăn chặn, chấm dứt tình trạng săn bắt chim yến trái phép, trong đó tập trung: tổ chức tuyên truyền, vận động người dân không săn bắt, tiêu thụ chim yến, kịp thời tố giác những hành vi săn bắt chim yến trái phép; thường xuyên tổ chức lực lượng kiểm tra, ngăn chặn, tháo dỡ, thu hồi các phương tiện, dụng cụ bẫy, bắt trái phép; xử lý nghiêm các hành vi săn bắt, bẫy, vận chuyển, tiêu thụ chim yến trái pháp luật; tổ chức triệt phá dứt điểm các tụ điểm buôn bán các loài chim hoang dã, chim yến trái pháp luật trên địa bàn.
Khẩn trương tham mưu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét quyết định vùng nuôi chim yến theo đúng quy định tại Nghị định số 13/2020/NĐ-CP ngày 21/1/2020 hướng dẫn chi tiết Luật Chăn nuôi.
Tổ chức hướng dẫn, kiểm tra việc kê khai cơ sở nuôi yến, đăng ký mã số cơ sở nuôi yến theo đúng quy định pháp luật về chăn nuôi để phục vụ công tác quản lý và truy xuất nguồn gốc theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của địa phương tổ chức phòng, chống có hiệu quả các loại dịch bệnh trên gia cầm; triển khai xây dựng các cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh lây lan sang đàn chim yến; chỉ đạo công tác bảo đảm an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất, thu hoạch, vận chuyển và chế biến các sản phẩm tổ yến tại địa phương.
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong nuôi, phòng, chống dịch bệnh, quản lý nuôi chim yến, bảo đảm yêu cầu truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu các sản phẩm từ tổ yến.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách và quy định trong quản lý nuôi, chế biến, xuất khẩu sản phẩm từ tổ yến, kiên quyết cắt bỏ các thủ tục hành chính không cần thiết, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương đi đôi với việc bố trí nguồn lực và có công cụ kiểm tra, kiểm soát. Sớm ban hành hướng dẫn cụ thể và các tiêu chuẩn liên quan, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm và truy xuất được nguồn gốc sản phẩm theo yêu cầu của nước nhập khẩu.
Xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý cơ sở chăn nuôi; ưu tiên bố trí nguồn lực, kinh phí xây dựng hệ thống quản lý thông tin, cơ sở dữ liệu trực tuyến liên quan cơ sở nuôi, khai thác và chế biến sản phẩm tổ yến phục vụ giám sát an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc phục vụ xuất khẩu các sản phẩm từ tổ yến. Chủ động, tích cực phối hợp Bộ Công thương, Đại sứ quán Việt Nam tại các nước và các cơ quan liên quan, phấn đấu trong năm 2023 hoàn tất việc đánh giá, xuất khẩu các sản phẩm tổ yến sang Trung Quốc và xúc tiến mở rộng xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường khác.
Bộ Công thương chủ động nghiên cứu thị trường các nước, thúc đẩy giới thiệu quảng bá các sản phẩm tổ yến thông qua các hoạt động, chương trình xúc tiến thương mại tại nước ngoài; đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm tổ yến sang thị trường các nước.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo, hướng dẫn quản lý, bảo vệ các loài chim yến theo chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 17/5/2022; phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo, tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp săn bắt chim yến trái phép.
Bộ Công an chỉ đạo lực lượng cảnh sát môi trường tăng cường các biện pháp đấu tranh, phòng chống và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về săn bắt, giết, vận chuyển, kinh doanh, chế biến, tàng trữ, tiêu thụ chim hoang dã, trong đó có chim yến. Các bộ, ngành liên quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động chỉ đạo các cơ quan chức năng chuyên ngành phối hợp triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp quản lý nuôi chim yến và đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm tổ yến sang các nước.
