Sức gió - nguồn năng lượng cần được quan tâm

ND - Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có tiềm năng dồi dào về năng lượng gió với bờ biển dài hơn 3.000 km, nhiều đảo và cao nguyên nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, có nhiều vùng khí hậu khác nhau. Theo khảo sát của Ngân hàng Thế giới, năng lượng gió của Việt Nam có tổng công suất đạt 513.360 MW, gấp 200 lần công suất của Nhà máy thủy điện Sơn La và gấp 10 lần tổng công suất dự báo của ngành điện vào năm 2020.

Các nguồn năng lượng tái tạo của Việt Nam gồm thủy năng (thủy điện), quang năng (điện mặt trời), năng lượng gió (điện gió), năng lượng địa nhiệt (nhiệt điện) và năng lượng sinh học. Trong đó, năng lượng gió được đánh giá tương đối lớn và dễ khai thác hơn do địa hình tự nhiên của nước ta đa dạng, kéo dài theo hướng bắc - nam, có đủ các vùng đồng bằng, trung du, cao nguyên, có bờ biển dài... Từ trước những năm 90 của thế kỷ trước, với sự trợ giúp của Nhật Bản, chúng ta đã xây dựng và cho chạy thử thành công trạm điện gió tại bờ biển Hải Hậu tỉnh Nam Ðịnh với công suất khoảng 30kW nhưng được trang bị một hệ thống đo lường điều khiển tự động hiện đại. Theo số liệu của các chuyên gia Ðại học Bách khoa Hà Nội, trạm điện gió này đã hoạt động với các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật tương đối hấp dẫn cho đến khi khu vực chung quanh mọc lên các ngôi nhà cao từ 3 đến 5 tầng che kín mọi hướng gió. Tuy nhiên, điều kiện kinh tế - kỹ thuật để phát triển hàng loạt các trạm điện gió của nước ta khi đó còn bị hạn chế. Ngày nay, trước khu cầu trong nước đã tăng lên, khả năng cạnh tranh của điện gió trên thế giới đang ngày càng lớn, chúng ta hoàn toàn có thể sớm triển khai một chương trình quốc gia về điện gió để cung cấp điện tại chỗ cho nhiều vùng dân cư, góp phần làm giảm bớt sự mất cân đối giữa cung và cầu về điện năng.

Nước ta chủ yếu xuất khẩu dầu mỏ và than đá là hai nguồn năng lượng hóa thạch rất có hạn đang nhanh chóng cạn kiệt. Trong tương lai, chúng ta tiếp tục phải nhập khẩu các sản phẩm dầu và sẽ phải nhập khẩu cả than đá. Về nguồn năng lượng hóa thạch không tái tạo (dầu, khí, than, u-ra-ni-um), Việt Nam chỉ đứng vào hàng trung bình thấp của thế giới. Vì vậy, việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo gần như vô tận này ngày càng có vai trò lớn trong cân bằng năng lượng và có ý nghĩa quan trọng trong vấn đề an ninh năng lượng của đất nước. Ðể tận dụng triệt để nguồn năng lượng gió thường xuyên tái tạo, chúng ta cần sớm triển khai chương trình phát triển điện gió. Với đặc thù riêng (phân tán, nhỏ lẻ, cục bộ) và với tính khả thi (kỹ thuật công nghệ không phức tạp, quản lý vận hành đơn giản nhưng suất đầu tư cao các thành phần, tổ chức kinh tế nhà nước và tư nhân hoàn toàn có thể tham gia. Thực tế địa hình, những khu vực tiềm năng có thể xây dựng nhà máy điện gió tập trung tại các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Lâm Ðồng và một phần tại tỉnh Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng...

Hiện nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đang xúc tiến nghiên cứu đầu tư vào các khu vực nói trên. Tại Bình Thuận đã có 10 nhà đầu tư đăng ký đầu tư vào 12 dự án điện gió với tổng công suất đăng ký 1.651 MW, trong đó có hai dự án đã được cấp giấy phép đầu tư, một dự án đã triển khai xây dựng và một dự án dự định khởi công vào tháng 10 năm nay. Tại Ninh Thuận cũng đã có tám dự án với tổng công suất lắp đặt đăng ký là 698 MW. Ði đầu trong thực hiện dự án điện gió là Công ty cổ phần Năng lượng tái tạo Việt Nam (REVN). Hiện REVN đã lắp được năm tua-bin 1,5 MW, cao 85 m tại huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận và sẽ lắp thêm bảy tua-bin nữa vào cuối năm 2009, đưa tổng công suất lắp đặt giai đoạn I lên 18 MW (giai đoạn II và III dự kiến sẽ lắp 80 tua-bin với tổng công suất 120 MW). Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất mà các nhà đầu tư đang gặp phải ảnh hưởng lớn tiến độ triển khai dự án là nước ta hiện chưa có một khung pháp lý hỗ trợ tích cực cho việc thực hiện. Tính khả thi về tài chính của các dự án này vẫn còn là vấn đề nan giải chưa có cách giải quyết thỏa đáng.

Mới đây, Bộ Công thương đã soạn thảo để trình Quốc hội thông qua Dự thảo Luật về sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng, trong đó đề cập việc khuyến khích khai thác và sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo. Một tin vui nữa với các nhà đầu tư điện gió là ngày 21-7-2009, Bộ Công thương đã ký với Tổ chức hợp tác kỹ thuật Ðức (GTZ) thỏa thuận về việc GTZ hỗ trợ một triệu ơ-rô giúp Việt Nam thực hiện dự án "Xây dựng khung pháp lý và hỗ trợ kỹ thuật cho điện gió nối lưới" giai đoạn 2009-2011. Ðó thật sự là những động lực thúc đẩy sự phát triển của điện gió Việt Nam trong thời gian tới.

Trần Tuấn Nam