Sửa đổi chính sách thuế đối với nhà thầu nước ngoài

Nghĩa vụ thuế của nhà thầu nước ngoài liên quan trực tiếp đến chi phí của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, do đó, một nguyên tắc mà Bộ Tài chính đưa ra là việc sửa đổi về nghĩa vụ thuế của nhà thầu nước ngoài không được làm ảnh hưởng môi trường đầu tư, không làm thay đổi mức điều tiết về thuế của nhà thầu nước ngoài so với Thông tư 169/1998/TT-BTC trước đây.

Những định hướng sửa đổi thông tư là khuyến khích các nhà thầu nước ngoài  kê khai nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ để tránh việc không được  khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào như trước đây và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) trên  cơ sở lợi tức ròng (doanh thu trừ chi phí) để khắc phục việc nộp thuế TNDN ấn định trên doanh thu (không phân biệt nhà thầu có lãi hay không có lãi).

Căn cứ vào định hướng đó, nội dung sửa đổi sẽ tập trung vào một số điểm: Thu thuế dựa trên cơ sở nguồn phát sinh thu nhập. Dự thảo thông tư đã sửa đổi đối tượng áp dụng là tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam hoặc có thu nhập tại Việt Nam thay cho quy định đối tượng áp dụng tại Thông tư 169/1998/TT-BTC là các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Việc thu thuế theo nguồn phát sinh thu nhập là phù hợp  thông lệ quốc tế, cho nên từ khi ban hành thông tư hướng dẫn về thuế đối với nhà thầu nước ngoài (1992) việc thu thuế theo nguồn phát sinh thu nhập không gặp phải sự phản đối của nhà thầu nước ngoài cũng như nhà đầu tư.

Có ý kiến cho rằng với sửa đổi như nêu trên tại dự thảo thông tư là mở rộng phạm vi áp dụng hơn so với Thông tư 169/1998/TT-BTC, tăng gánh nặng về thuế cho nhà thầu nước ngoài và sẽ gián tiếp tác động đến giá trị công trình đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, theo ý kiến  từ phía của Bộ Tài chính thì việc sửa đổi như nêu trên không mở rộng phạm vi áp dụng  mà chỉ bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý để thu thuế cho phù hợp thực tế kinh doanh của các nhà thầu, vì trên thực tế có các nhà thầu nước ngoài kinh doanh và có thu nhập từ Việt Nam nhưng không phụ thuộc địa điểm kinh doanh như cung cấp dịch vụ vẫn phải nộp thuế tại Việt Nam theo quy định tại Thông tư 169/1998/TT-BTC. Hơn nữa, theo quy định của Hiệp định tránh đánh thuế hai lần đã ký với các nước thì nếu nhà thầu nước ngoài có thu nhập phát sinh tại Việt Nam và không nộp thuế TNDN tại Việt Nam thì vẫn phải nộp thuế tại nước mà nhà thầu nước ngoài có cơ sở thường trú, như vậy, doanh nghiệp Việt Nam đầu tư không giảm được chi phí nếu nhà thầu nước ngoài không nộp thuế tại Việt Nam.

Hoàn thiện hướng dẫn về nộp thuế đối với trường hợp nhà thầu nước ngoài cung cấp máy móc, thiết bị, dự thảo thông tư đã hướng dẫn tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình thực hiện Thông tư 169/1998/TT-BTC như: phân biệt trường hợp cung cấp hàng hóa dưới hình thức nhập khẩu thuần túy và hàng hóa được cung cấp tại thị trường Việt Nam; giảm bớt gánh nặng về thuế bằng cách: doanh thu của thiết bị, vật tư nhập khẩu thuộc loại Việt Nam chưa sản xuất được không chịu thuế GTGT, áp dụng thuế suất thấp (1%) đối với giá trị thiết bị; giá trị dịch vụ tách riêng để tính thuế.

Sửa đổi bổ sung quy định thu thuế TNDN tiền bản quyền, không thu thuế GTGT đối với hoạt động cho thuê thiết bị. Theo hướng dẫn của hiện hành của Bộ Tài chính thì hoạt động cho thuê tàu phải chịu thuế TNDN đối với tiền bản quyền. Hướng dẫn như nêu trên nhằm phù hợp quy định của Hiệp định tránh đánh thuế hai lần ký với một số nước. Nội dung này tại dự thảo thông tư sẽ nâng tính pháp lý của văn bản đã được ban hành, không đưa ra quy định pháp lý mới.

Hoàn thiện các thủ tục hành chính  tạo thuận lợi cho nhà thầu nước ngoài và cơ quan thuế khi xác định nghĩa vụ thuế. Thực hiện chủ trương cải cách hành chính thuế, dự thảo thông tư tập trung hướng dẫn chi tiết các thủ tục hồ sơ, phương pháp kê khai nộp thuế nhằm bảo đảm nguyên tắc rõ ràng, minh bạch thuận lợi cho đối tượng nộp thuế và cơ quan thuế, hạn chế mức cao nhất các quy định không rõ ràng, gây "khó hiểu" khi thực hiện, ảnh hưởng việc kê khai nộp thuế và môi trường kinh doanh của nhà thầu nước ngoài cũng như môi trường đầu tư nói chung.

Hy vọng rằng với nội dung sửa đổi chính sách thuế đối với nhà thầu nước ngoài lần này sẽ đáp ứng được tính thực tiễn kinh doanh của nhà thầu nước ngoài và yêu cầu về công tác cải cách hành chính thuế của ngành thuế.

NGỌC CHẤN