Khoảng 1 giờ 30 phút ngày 12-10, Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh tỉnh Sơn La nhận được báo cáo nhanh qua điện thoại của Trung tâm Y tế thành phố Sơn La về bốn trường hợp trẻ em bị phản vệ sau khi tiêm vaccine, gồm hai cháu ở phường Chiềng An và hai cháu ở xã Chiềng Xôm. Trong hai trường hợp tại xã Chiềng Xôm có một trường hợp cháu gái tên là Phạm Gia Hân, hơn hai tháng tuổi, ở bản Ái, xã Chiềng Xôm cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Sơn La do phản vệ sau tiêm vaccine mức độ 4. Sau hơn hai giờ đồng hồ cấp cứu tích cực, đến 4 giờ 30 phút chiều 12-10, cháu Hân đã tử vong.
Nguyên nhân tử vong bước đầu được xác định là do phản ứng phản vệ mức độ 4 (mức độ cao nhất). Theo báo cáo của Trung tâm Y tế thành phố Sơn La, đây là đợt tiêm chủng đợt tháng 10-2020 của thành phố được triển khai ở 7/12 xã, phường. Trong số 350 cháu thực hiện tiêm chủng vaccine có 115 trường hợp tiêm Combe Five (thay thế vaccine Quinvaxem) đã phát hiện bốn trường hợp phản vệ. Tuy nhiên, do phát hiện sớm đã cấp cứu kịp thời.
Trường hợp cháu Hân được gia đình đưa đến Trung tâm Y tế xã Chiềng Xôm tiêm chủng khoảng 9 giờ sáng 12-10. Trước khi tiêm, cháu đã được kiểm tra sức khỏe và sau khi tiêm thực hiện theo dõi 30 phút tại chỗ theo quy định không phát hiện sự việc bất thường. Ngoài quy định chung, Trung tâm Y tế thành phố yêu cầu giữ liên lạc giữa nhân viên y tế thực hiện tiêm và gia đình được tiêm chủng. Buổi trưa cùng ngày (sau gần ba giờ) nhân viên y tế trực tiếp tiêm cho cháu Hân đã gọi điện để kiểm tra tình hình sức khỏe thì được gia đình thông báo một số biểu hiện như: Sốt, khó thở… Trạm Y tế xã Chiềng Xôm cùng gia đình đã đưa cháu đi cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Sơn La. Nhưng do phản vệ sau tiêm mức độ nặng, lại không được phát hiện sớm nên được cấp cứu tích cực, cháu đã tử vong.
Ngay sau khi sự việc xảy ra, cơ quan Công an thành phố Sơn La và phòng PC 03 - Công an tỉnh đã vào cuộc, niêm yết toàn bộ lô thuốc, kiểm tra lập biên bản quy trình tiêm chủng… Theo ý kiến của lãnh đạo Trung tâm Y tế thành phố thì đợt tiêm chủng này, các nhân viên y tế của thành phố và xã Chiềng Xôm đã được tập huấn theo quy định, cơ sở vật chất của Trạm Y tế xã đều bảo đảm, các lô thuốc được bảo quản theo quy định.
Theo Giám đốc Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh tỉnh Sơn La Nguyễn Tiến Dũng, cho biết: Chủ trương thực hiện tiêm chủng vaccine mở rộng ở Sơn La đã thực hiện từ những năm 80 của thế kỷ trước. Nhưng tiêm chủng mở rộng sâu rộng và diễn ra liên tục tại Sơn La từ đầu những năm 1990 đến nay. Bình quân mỗi năm tiêm chung cho khoảng 25.000 trường hợp chủ yếu là các cháu nhỏ trong độ tuổi.
Nhờ thực hiện chủ trương tiêm chủng mở rộng, hơn 30 năm qua hàng trăm nghìn trường hợp các cháu con em của đồng bào các dân tộc ở Sơn La đã tránh được nhiều loại bệnh dịch ngoài ý muốn. Tuy nhiên, tỷ lệ rủi do do sốc phản vệ từ tiêm chủng vẫn xảy ra. Trong một triệu trường hợp thì sẽ có từ một đến bốn trường hợp bị phản ứng phản vệ (từ cấp độ 1 đến 4) trường hợp không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong. Năm 2019, tỉnh Sơn La có ba trường hợp cháu bé bị tử vong. Từ đầu năm 2020 đến nay đã có bốn trường hợp bị tử vong, đây là điều đau xót không mong muốn.
Theo quy định của Bộ Y tế về hướng dẫn phòng, chẩn đoán và xử trí phản vệ thì những trường hợp tử vong được xác định nguyên nhân tử vong do phản vệ sẽ có chế độ bồi hoàn chia sẻ một phần mất mát đối với gia đình có người bị tử vong. Trong trường hợp đối với gia đình cháu Hân, các cơ quan y tế tỉnh Sơn La cùng chính quyền địa phương đã đến thăm hỏi, động viên, giúp gia đình lo phần mai táng. Những kết luận chuyên môn, cũng như nguyên nhân chính thức và áp dụng chính sách đối với cháu Phạm Gia Hân sẽ được giải quyết theo quy định.
Dự kiến, chiều 14-10, Sở Y tế Sơn La sẽ họp Hội đồng chuyên môn xem xét vụ việc, phối hợp các cơ quan y tế, Công an tỉnh và các đơn vị liên quan có kết luận chính thức về trường hợp phản vệ dẫn đến tử vong sau tiêm chủng tại thành phố Sơn La.
