Vụ việc đã diễn ra trong nhiều năm nay khiến tình hình an ninh trật tự nơi đây trở nên phức tạp, làm ô nhiễm môi trường nước, thất thoát tài nguyên khoáng sản, xâm hại rừng... thế nhưng không hiểu vì lý do gì mà hàng chục hầm vàng trái phép vẫn ngang nhiên hoạt động, không được ngăn chặn, xử lý dứt điểm.
 |
Nhiều lán trại với sức chứa hàng chục người được dựng lên phục vụ cho việc ăn, ở trong quá trình khai thác vàng trái phép. |
Để vào được khu vực khai thác vàng trái phép chỉ có một con đường duy nhất là đi qua lâm phần của Công ty cổ phần kỹ nghệ gỗ MDF BISON, đơn vị có rừng giáp ranh với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Quảng Sơn. Tuy nhiên, tại đây Công ty cổ phần kỹ nghệ gỗ MDF BISON đã xây dựng trụ sở làm việc và thành lập ban quản lý dự án với số lượng từ 3 đến 4 người luân phiên túc trực thường xuyên, đồng thời lập barie chốt chặn, kiểm soát nghiêm ngặt, thế nhưng hàng chục con người và các phương tiện cơ giới, máy móc vẫn được vận chuyển vào bãi khai thác vàng như chốn không người.
 |
Các đối tượng xẻ số lượng lớn gỗ rừng để làm cọc chống, vách đỡ phía trên và hai bên thành hầm đoạn xung yếu nhằm chống sập hầm. |
Khi được chúng tôi đặt câu hỏi việc người và phương tiện qua chốt kiểm soát vào khai thác vàng có được sự đồng ý của lãnh đạo đơn vị không thì Phó Ban Quản lý dự án, Công ty cổ phần kỹ nghệ gỗ MDF BISON Nguyễn Văn Chinh khẳng định, việc khai thác vàng không thuộc lâm phần đơn vị quản lý nên không biết, đơn vị cũng không biết xe và người vào rừng lúc nào, vào để làm gì. Đồng thời cho rằng các loại xe cơ giới có thể đi đường khác để vào, còn người thì thấy ra vào thường xuyên nhưng đơn vị không thể phân biệt được vì nhiều người dân trong khu vực cũng vào rừng để lấy măng qua con đường này.
 |
Hệ thống điện 3 pha, ống dẫn nước, điện chiếu sáng được thiết lập rất bài bản dẫn sâu vào bên trong hầm phục vụ cho việc khai thác vàng trái phép. |
Bắt đầu từ barie của Công ty cổ phần kỹ nghệ gỗ MDF BISON, chúng tôi tiếp tục lần theo vệt bánh xe của các loại máy cơ giới, vượt qua khoảng 2km đường rừng với đèo dốc quanh co, trơn trượt, nguy hiểm mới đến được điểm khai thác vàng trái phép. Hình ảnh tại hiện trường cho thấy các đối tượng đã dùng nhiều máy cơ giới, khai thác dài ngày, xới tung một khu vực rộng lớn, quật đổ cây rừng, lấp cả suối tự nhiên để đào đãi vàng trái phép. Men theo đường mòn vào sâu trong rừng tiếp tục phát hiện số lượng hầm vàng xuyên núi dày đặc, nhiều lán trại với sức chứa hàng chục người, cùng với số lượng lớn nhu yếu phẩm, thuốc tây, đồ dùng cá nhân và các loại máy móc, công cụ, bể nước… được đầu tư bài bản cho việc khai thác vàng trái phép.
 |
Máy tạo khí được lắp đặt thổi không khí vào sâu phía trong hầm để các đối tượng khai thác vàng. |
Theo ống dẫn nước và hệ thống điện ba pha dẫn sâu vào bên trong hầm, chúng tôi còn phát hiện một số lượng lớn lương thực, các nhu yếu phẩm và dụng cụ dùng để nấu ăn, dùng trong sinh hoạt hằng ngày được các đối tượng vừa mới cất giấu. Bên trong hầm đào vàng, các đối tượng sử dụng một số lượng lớn gỗ rừng xẻ để làm trụ chống, ván ốp phía trên và hai bên thành hầm những đoạn xung yếu nhằm chống sạt lở, lát ván dưới mặt đất để tạo lối đi. Bóng điện cũng được lắp đặt dày đặc kéo dài suốt đường hầm với khoảng cách từ 7 đến 10m một bóng, khi vào khu vực sâu trong lòng núi, nhiều máy tạo khí cũng được lắp đặt cùng với ống thông khí dẫn vào bên trong để phục vụ cho việc khai thác vàng…
 |
Nhiều dụng cụ, máy cơ giới và nhu yếu phẩm được di chuyển vào sâu bên trong hầm cất giấu khi có người lạ xuất hiện. |
Theo lãnh đạo Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Quảng Sơn, sự việc này đã kéo dài nhiều năm nay, đơn vị cũng thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát, phối hợp với các lực lượng chức năng truy quét, nhưng do khu vực này có địa hình hiểm trở, đường đèo quanh co đi lại phức tạp, không có sóng điện thoại nên việc phát hiện và liên lạc phối hợp với lực lượng chức năng để xử lý vụ việc là rất khó khăn. Mặt khác, các đối tượng khai thác vàng trái phép chủ yếu là những con nghiện rất hung hăng và manh động, sẵn sàng chống đối, trong khi đó lực lượng của công ty mỏng, phải bố trí phân tán cho nhiều khu vực nên có những lúc tuần tra phát hiện cũng không thể ngăn chặn, đến khi phối hợp được với chính quyền địa phương thì các đối tượng đã tẩu tán máy móc, rút vào rừng lẩn trốn.
“Quyền hạn, chức năng của đơn vị bị hạn chế, không đủ thẩm quyền xử lý trực tiếp, chỉ cho phép dừng lại ở mức báo cáo và phối hợp với các đơn vị chức năng chuyên ngành. Về mặt địa hình ở khu vực này rất phức tạp, về mùa mưa thì đường đi lầy lội, chỉ có một con đường độc đạo duy nhất để vào khu vực khai thác vàng trái phép là phải đi qua lâm phần của Công ty cổ phần Kỹ nghệ gỗ MDF BISON, mỗi lần muốn vào lại phải có kế hoạch phối hợp hoặc được sự đồng ý của đơn vị thì mới được vào. Để xử lý, khắc phục được việc này thì công ty và các cơ quan chức năng chuyên ngành phải đánh sập được các hầm khai thác vàng, xử lý triệt để các phương tiện và dụng cụ của các đối tượng, tăng cường lực lượng chuyên ngành phối hợp cùng với công ty mới có đủ điều kiện về mặt thẩm quyền để xử lý dứt điểm”. Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Quảng Sơn Trần Hữu Dưỡng nhấn mạnh.
Tình trạng khai thác vàng trái phép trên địa bàn huyện Đắk Glong liên tục tái diễn, có những thời điểm các đối tượng đưa cả máy múc và nhiều phương tiện cơ giới với hàng chục người vào rừng tổ chức lập nhiều lán trại để sinh hoạt, tạo lập bể nước, kéo điện 3 pha chiếu sáng vào hầm để xuyên núi tìm vàng.
Chính quyền địa phương, đơn vị chủ rừng và các lực lượng chức năng cũng đã nhiều lần phối hợp tổ chức truy quét nhưng sự việc chỉ lắng được một thời gian, sau đó lại tái diễn. Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Đắk Glong Nguyễn Văn Hợp cho biết, thời gian qua huyện đã chỉ đạo đơn vị chủ rừng và địa phương chủ động tuần tra, phối hợp với đơn vị chuyên ngành truy quét, phá hủy tất cả các lều lán, tịch thu xử lý tang vật và những hành vi vi phạm hành chính, thế nhưng vẫn chưa thể xử lý dứt điểm.
Trước mắt huyện đã có văn bản chỉ đạo và giao cho công an huyện xây dựng những kế hoạch mật để bảo đảm truy quét, bắt quả tang, xử lý một cách thích đáng đối với những đối tượng khai thác vàng trái phép theo quy định của pháp luật.
Để ngăn chặn triệt để, chấm dứt tình trạng này huyện cũng đã giao cho Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Huyện đội, Công an huyện Đắk Glong xây dựng phương án, tham mưu trình Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông xin chủ trương cho đánh sập toàn bộ số hầm khai thác trái phép hiện có.
Việc đánh sập các hầm sẽ ngăn chặn, chấm dứt được tình trạng khai thác vàng trái phép. Tuy nhiên, theo ông Hợp thì huyện Đắk Glong đang gặp khó khăn, vì khi đánh sập hầm phải sử dụng mìn, đây là vật liệu nổ có điều kiện, phải có đơn vị chuyên ngành đủ điều kiện mới thực hiện được. Mặt khác, kinh phí để đánh sập hàng chục hầm khai thác vàng là rất lớn, ngân sách huyện không bảo đảm được nên trong nhiều năm qua các hầm khai thác vàng trái phép vẫn tồn tại.
