Trong số các vụ va chạm trên tuyến, có gần một nửa do lái xe chuyển hướng không đúng quy định, 36% chạy quá tốc độ, 6% sử dụng rượu bia… Điều đó cho thấy, trước mắt dự án cần được thu phí để góp phần điều tiết lưu lượng và nhà nước sớm triển khai xây dựng giai đoạn 2, hoàn thiện dự án.
Nỗ lực của doanh nghiệp
Dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận sau 13 năm thi công (2009-2022), cuối cùng đã hoàn thành vào ngày 30/4/2022. Giai đoạn đầu (2009-2019), nhóm nhà đầu tư do Đinh Ngọc Hệ đứng đầu (sau đó bị bắt), dự án chỉ thực hiện chỉ được 10 % khối lượng. Giai đoạn 2019-2022, dưới sự điều hành của Tập đoàn Đèo Cả, dự án hoàn thành 90% khối lượng còn lại đúng cam kết, bảo đảm các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, tuân thủ Hợp đồng BOT đã ký.
Tập đoàn Đèo Cả phải xử lý các vướng mắc, khiếm khuyết liên quan nhà đầu tư, nhà thầu cũ, năng lực yếu; thi công trong điều kiện biến đổi khí hậu dẫn đến hạn, xâm nhập mặn, khan hiếm nguồn vật liệu, thi công trên nền đất yếu, dịch bệnh Covid-19 tấn công,... Với sự nỗ lực của các bên là các nhà đầu tư, nhà thầu mới, các ngân hàng hợp vốn… đã đưa dự án hoàn thành sau 3 năm.
Ngay cả lúc đang thi công, xuất phát từ nhu cầu cấp thiết của người dân, doanh nghiệp dự án đã thu xếp, tổ chức lưu thông phục vụ nhân dân trong 2 dịp Tết cổ truyền 2021 và 2022.
Việc phục vụ người dân không thu phí là thiện chí của nhà đầu tư, đồng thời qua đó đánh giá khách quan về chất lượng và tìm ra các vướng mắc, bất cập nảy sinh cần phải giải quyết để nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ của công trình.
Hiện nay, đơn vị quản lý vận hành thường xuyên huy động 200 nhân sự và hàng chục đầu thiết bị máy móc nỗ lực vận hành tuyến đường này trong tình trạng lưu lượng tăng đột biến. Cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận đã phục vụ hơn 2,2 triệu lượt xe (lưu lượng trung bình trong 30 ngày gần đây là 30.512 lượt xe/ngày đêm), xử lý hơn 50 vụ va chạm, cứu hộ 550 trường hợp xe gặp sự cố và tiếp nhận giải đáp 1.172 cuộc gọi của người tham gia giao thông thông qua tổng đài điện thoại khẩn cấp.
Đáng chú ý, trong số các vụ va chạm trên tuyến, nguyên nhân tới 43% do lái xe chuyển hướng không đúng quy định, 36% chạy quá tốc độ, 6% sử dụng rượu bia… Cho thấy, trước mắt dự án cần được thu phí để góp phần điều tiết lưu lượng và nhà nước sớm triển khai xây dựng giai đoạn 2, hoàn thiện dự án.
Nhìn nhận tổng thể, huyết mạch quan trọng của vùng đồng bằng sông Cửu Long mới hoàn thành giai đoạn 1, vừa đi vào vận hành nhưng đã giải quyết được tình trạng căng thẳng do ùn tắc gây bức xúc cho người dân kéo rất nhiều năm trước, đẩy nhanh sự liên thông kết nối, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Điều đó càng cho thấy sự cấp thiết của dự án và chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ khi đã quan tâm chỉ đạo các biện pháp tháo gỡ sớm đưa dự án vào sử dụng.
 |
Nhiều hệ lụy khi chậm thu phí
Hiện nay, các yêu cầu của tỉnh Tiền Giang (vai trò cơ quan nhà nước có thẩm quyền), Bộ Giao thông vận tải và Hội đồng kiểm tra nhà nước (Bộ Xây dựng) đã được doanh nghiệp thực hiện đầy đủ, bảo đảm điều kiện đưa dự án vào khai thác. Các mức phí từng loại xe cũng đã được doanh nghiệp thống nhất điều chỉnh giảm theo đề nghị của tỉnh Tiền Giang.
Các giải pháp bảo đảm an toàn giao thông, ứng cứu xử lý các sự cố cũng được đơn vị quản lý vận hành thực hiện. Doanh nghiệp dự án cũng cho kéo dài thời phục vụ miễn phí thêm 30 ngày (tổng cộng 90 ngày) để chờ quyết định nhưng chưa có ý kiến chính thức. Việc chậm thu phí, chính thức khai thác vận hành tuyến đường đã khiến việc lưu thông không thu phí không kiểm soát được tải trọng xe, chất lượng xe, không kiểm soát được lưu lượng dẫn đến nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông rất cao, đẩy rủi ro về phía người tham gia giao thông.
Thứ hai, do không có chi phí bảo trì, bảo hành, dẫn đến không có nguồn sửa chữa, khiến công trình bị xuống cấp, làm tài nguyên và nguồn lực xã hội bị hao phí tương tự tuyến Thành phố Hồ Chí Minh-Trung Lương. Theo đánh giá của các chuyên gia, phương thức đối tác công-tư (PPP) chính là mô hình Chính phủ xác định là xương sống để hoàn thành 5.000km đường cao tốc tính đến năm 2030, tuy nhiên việc chậm thu phí đã làm mất niềm tin của doanh nghiệp và người dân đối với các dự án hạ tầng giao thông thực hiện theo phương thức đối tác công-tư (PPP).
Ngoài ra, điều này còn gây thiệt hại cho nhà đầu tư, ngân hàng khi phương án tài chính, kế hoạch tài chính đã được cụ thể hóa trong các điều khoản hợp đồng không được thực hiện. Đối với doanh nghiệp, việc này gây thất thu hàng trăm tỷ đồng dẫn đến không có chi phí để tiếp tục quản lý vận hành.
