Trong chuyến thăm Italy từ ngày 6 đến 8-7-2007, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Phú Bình - chủ nhiệm Ủy ban Người Việt Nam ở nước ngoài - đã có cuộc gặp gỡ kiều bào và trả lời các câu hỏi của đại diện Việt kiều trí thức tại Rome về các vấn đề kiều bào quan tâm.
Hỏi: Thời gian gần đây, cộng đồng người Việt định cư ở nước ngoài rất quan tâm đến chủ trương miễn thị thực xuất nhập cảnh cho Việt kiều khi về nước. Xin ông cho biết cụ thể tiến trình chuẩn bị đến đâu rồi?
Thứ trưởng Nguyễn Phú Bình: Trong chuyến thăm Hoa Kỳ gần đây, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã thông báo với bà con ở Hoa Kỳ, cũng là thông báo với tất cả bà con sống tại hơn 90 nước trên thế giới rằng Nhà nước Việt Nam sẽ miễn thị thực xuất nhập cảnh cho tất cả người Việt Nam ở nước ngoài hội đủ các điều kiện, và tất cả ngành, bộ, cơ quan hữu trách đang hoàn thiện các văn bản cụ thể để thực hiện quyết định nói trên kể từ ngày 1-9-2007.
Theo tinh thần của chủ trương nói trên, không phải bà con cầm hộ chiếu là vào Việt Nam, mà bà con phải làm thủ tục để được cấp một giấy xác nhận miễn thị thực có giá trị đi lại nhiều lần và có hiệu lực trong vòng năm năm. Như vậy, bà con vẫn phải làm thủ tục, vì nếu không có thủ tục thì các cơ quan chức năng quản lý không thể có số liệu, thông tin cụ thể để làm việc.
Điểm khác biệt là trước đây làm thủ tục lần nào thì chỉ về lần ấy, và lần về Việt Nam kế tiếp phải làm thủ tục lại. Nhưng bây giờ chỉ cần làm thủ tục một lần và trong năm năm bà con có thể đi về Việt Nam bao nhiêu lần cũng được. Bà con chỉ cần mang theo hộ chiếu nước ngoài kèm với giấy xác nhận này là có thể thoải mái ra vào các cửa khẩu Việt Nam.
Thời gian lưu trú tối đa mỗi lần về Việt Nam là 90 ngày. Dĩ nhiên nếu người nào muốn lưu trú lâu hơn quy định 90 ngày vẫn phải xin thị thực. Và trong trường hợp bà con về nước rồi nhưng lại quyết định ở hơn 90 ngày vẫn có thể xin thủ tục gia hạn thời gian lưu trú ngay trong nước.
Chúng tôi xác định có ba đối tượng được miễn thị thực:
Thứ nhất gồm người có quốc tịch Việt Nam.
Thứ hai gồm những người gốc Việt Nam nhưng hiện nay mang hộ chiếu nước ngoài.
Thứ ba gồm những người nước ngoài là vợ, chồng, con của người Việt Nam hay của người có gốc Việt Nam mang hộ chiếu nước ngoài.
Lúc đầu, Bộ Ngoại giao và Bộ Nội vụ chỉ tính đến người Việt Nam thôi, tức những người mang quốc tịch Việt Nam (đối tượng thứ nhất) hay người gốc Việt Nam (đối tượng thứ hai), nhưng sau đó chúng tôi nhận thấy trong một gia đình nếu không phải là gia đình thuần Việt và một trong hai người là người nước ngoài thì chẳng lẽ một người được miễn thị thực, còn lại người kia là vợ hay chồng, hoặc con cái lại phải xin thị thực hay sao?
Cho nên cuối cùng chúng tôi quyết định mở rộng diện đối tượng cho cả vợ hay chồng và con cái dù là người nước ngoài.
Đối với truyền thống xã hội Việt Nam, gia đình là nhân tố cơ bản của xã hội. Mở rộng diện đối tượng miễn thị thực cho tất cả thành viên trong gia đình, mục tiêu của chúng tôi là muốn tiếp tục nhấn mạnh và đề cao yếu tố gia đình trong truyền thống của xã hội Việt Nam. Còn cụ thể thủ tục như thế nào thì hiện nay các ban ngành hữu quan đang chuẩn bị, và chúng tôi tin chắc rằng mọi chuyện sẽ sẵn sàng trước ngày 1-9.
Hỏi: Còn khả năng Việt kiều được quyền mua nhà tại Việt Nam hiện ra sao, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Phú Bình: Về chuyện mua bán nhà cửa, chúng tôi biết Chính phủ đã có nghị định số 90 ban hành ngày 6-9-2006 hướng dẫn thực hiện Luật nhà ở và có ấn định đối tượng mua nhà gắn liền với quyền sử dụng đất bao gồm những thành phần sau đây:
Những người Việt sống ở nước ngoài về đầu tư lâu dài ở Việt Nam.
Những người Việt có công với đất nước: trước đây người có công được thưởng huân chương, bằng khen, nhưng hiện diện này được mở rộng cho rất nhiều đối tượng: những người có đóng góp với đất nước, kể cả những thành phần có công hỗ trợ các công tác ngoại giao, đóng góp trong những hoạt động từ thiện trong nước và hoạt động kinh tế có hiệu quả.
Những nhà hoạt động về văn hóa, khoa học kỹ thuật có yêu cầu thường xuyên về Việt Nam hoặc ở lâu dài trong nước để có thể đóng góp phát triển văn hóa, khoa học kỹ thuật.
Những thành phần muốn về sống ổn định ở Việt Nam như những người có tuổi về hưu. Trước đây đối với thành phần này cần phải làm thủ tục hồi hương, với lý do hồi hương phải được ghi rõ. Nhưng bây giờ không cần thiết như thế, chỉ cần có yêu cầu về sống ổn định ở Việt Nam là có quyền mua nhà và hưởng quyền sử dụng đất.
Cuối cùng là những thành phần khác, nếu sống trong nước từ sáu tháng trở lên cũng được mua nhà.
Như thế trước mắt hiện nay có năm đối tượng là người Việt Nam sống ở nước ngoài được hưởng quyền mua nhà ở Việt Nam. Chúng tôi hy vọng trong những năm tới nếu kết quả của việc áp dụng luật lệ này có hiệu quả tốt đẹp và không gặp trở ngại gì, chúng tôi có thể sẽ mở rộng thành phần đối tượng để đáp ứng hơn nữa nguyện vọng, yêu cầu của bà con.
