Sách mới: Lược sử Việt ngữ học

Tiếng Việt là tài sản lâu đời, quý giá của dân tộc Việt Nam. Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, với sức sống mãnh liệt, tiếng Việt, thông qua ngôn ngữ báo chí, thơ ca, âm nhạc cùng các tác phẩm văn học đã được làm phong phú, phát triển lên tầm cao mới và đã có những đóng góp rất quan trọng làm nên giang sơn gấm vóc và Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam ngày nay.

Ở Việt Nam, tiếng Việt là đối tượng nghiên cứu, giảng dạy và học tập ở nhiều trường đại học, viện, trung tâm không chỉ cho người Việt Nam, mà cho cả học sinh, sinh viên, nhà nghiên cứu nước ngoài (Nhật Bản, Trung Quốc, Nga, Hàn Quốc,...).

Ðể đáp ứng yêu cầu đó, GS. TS. Nguyễn Thiện Giáp - Chủ nhiệm Bộ môn Việt ngữ học, Khoa Ngôn ngữ học, Trường đại học KHXH-NV, Ðại học Quốc gia, đã chủ trì biên soạn bộ Lược sử Việt ngữ học với sự tham gia của nhiều nhà khoa học thuộc nhiều trường đại học và Viện nghiên cứu trong cả nước như: ÐHQG Hà Nội, ÐHQG TP Hồ Chí Minh, Viện Ngôn ngữ học, Ðại học Sư phạm Hà Nội. Cuốn sách được NXB Giáo dục đưa vào danh sách các cuốn sách đặc biệt giới thiệu năm 2005.

Lược sử Việt ngữ học tập một, 430 trang gồm ba chương:

- Chương một có nhan đề Tiếng Việt và Việt ngữ học. Trọng tâm của chương này là giới thiệu khái quát về quá trình hình thành và phát triển của tiếng Việt và Việt ngữ học, những nhu cầu đòi hỏi phải nghiên cứu tiếng Việt và vạch ra phương hướng tìm hiểu thành tựu của Việt ngữ học qua các thời kỳ.

- Chương hai có nhan đề Việt ngữ học giai đoạn cổ trung đại. Trong chương này, các tác giả trình bày những vấn đề sau: Những suy nghĩ ban đầu về tiếng Việt qua sự sáng tạo chữ Nôm; những nghiên cứu đầu tiên về tiếng Việt của các học giả phương Tây và những nghiên cứu về tiếng Việt của Lê Quý Ðôn.

- Chương ba có nhan đề Việt ngữ học giai đoạn cận hiện đại. Thành tựu của Việt ngữ học thời cận hiện đại rất phong phú và đa dạng. So với giai đoạn trước, nhận thức về tiếng Việt giai đoạn này sâu sắc hơn nhiều, lại thể hiện ở nhiều lĩnh vực rất khác nhau. Tiếng Việt chẳng những được nghiên cứu ở trong nước mà còn được nghiên cứu ở nước ngoài, chẳng những được người Việt mà còn được nhiều người nước ngoài nghiên cứu.

Trong sự đa dạng đó, các tác giả trình bày theo từng vấn đề cụ thể như: Ngữ âm tiếng Việt, Từ vựng tiếng Việt, Từ điển và Từ điển học Việt Nam, Từ loại trong tiếng Việt, Cú pháp tiếng Việt...

Về Lược sử Việt ngữ học tập một, sau một năm ra mắt người đọc, dư luận cho rằng cuốn sách này được một tập thể các nhà nghiên cứu ngôn ngữ học có uy tín thực hiện, trong đó có nhiều người là những chuyên gia đầu ngành. Vì vậy, họ đã có cái nhìn sâu sắc, toàn diện, đúng đắn về lĩnh vực chuyên ngành mà mình đã được phân công chấp bút.

Rất nhiều trang viết trong công trình này chính là tấm gương phản chiếu trung thành chặng đường lịch sử phát triển đã qua của từng lĩnh vực chuyên môn của Việt ngữ học. Có thể đánh giá không quá rằng đây là một công trình khảo cứu nghiêm túc và sâu sắc, rất cần thiết đối với việc nghiên cứu và giảng dạy tiếng Việt hiện nay, nhất là đối với nghiên cứu sinh và học viên cao học khi phải bắt tay vào viết các luận án, luận văn khoa học.

Không phải chỉ có vậy, công trình này còn rất hữu ích đối với cả chuyên gia đã từng nghiên cứu lâu năm trong một lĩnh vực chuyên ngành nào đó của Việt ngữ học ở chỗ nó cung cấp cho họ bức tranh toàn cảnh về lịch sử phát triển của các chuyên ngành lân cận mà mỗi người "phi chuyên gia" không thể có đủ sức và khả năng đi sâu vào tất cả (Tạp chí Ngôn ngữ, số 7-2005).

Việc tổng kết các thành tựu về khoa học công nghệ là một định hướng lớn của Ðảng và Nhà nước. Chính vì vậy, công trình này chẳng những có ý nghĩa đối với giáo dục mà còn có ý nghĩa xã hội thiết thực. Nhiều người còn nhận thấy công trình này chẳng những có tính khoa học mà còn có tính sư phạm.

Giá trị khoa học thể hiện ở tính hệ thống và lô-gích chặt chẽ, ở khối lượng tài liệu quý hiếm trong thư mục nghiên cứu của công trình rõ ràng, mạch lạc của các tác giả. Vì vậy, mặc dù chứa đựng nhiều thông tin mới và hiện đại, phản ánh khá cập nhật những thành tựu chuyên sâu của ngôn ngữ học, nhưng bạn đọc rộng rãi vẫn có thể tiếp thụ một cách dễ dàng.

Các sinh viên chuyên ngành Ngôn ngữ học, sinh viên sư phạm ngữ văn, sinh viên ngoại ngữ, các giáo viên phổ thông đều có thể sử dụng không mấy khó khăn nội dung của nó. Có lẽ vì những căn cứ trên Lược sử Việt ngữ học tập một, dù mới được Nhà xuất bản Giáo dục ấn hành lần thứ nhất được một năm, đã được tái bản.

Lược sử Việt ngữ học tập hai sẽ được xuất bản năm 2006.

TRỊNH VĂN QUÝ

Có thể bạn quan tâm