Quyền Trưởng ban Nữ công Tổng Liên đoản lao động Việt Nam Đỗ Hồng Vân cho biết, vấn đề quyền của lao động nữ đã được nhiều cơ quan, tổ chức xã hội trong và ngoài nước quan tâm trong suốt thời gian qua. Nội dung này đã được đề cập nhiều trong các chủ chương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước.
Tuy nhiên, trong quá trình hỗ trợ lao động nữ thực hiện các quyền lợi của họ khi tham gia vào quan hệ lao động, bên cạnh nhiều thuận lợi, tổ chức công đoàn cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn như việc bảo đảm cho lao động nữ thực hiện mục tiêu kép là lao động sản xuất và chăm lo cuộc sống gia đình; hỗ trợ lao động nữ thực hiện tốt các chức năng mang thai, sinh con, nuôi con; bảo vệ lao động nữ trong việc thực hiện các mục tiêu về bình đẳng giới và phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra đòi hỏi người lao động càng phải chú trọng nâng cao tay nghề, trình độ để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của công việc. Việc người lao động, nhất là lao động nữ phải đối mặt với nguy cơ mất việc làm, giảm thu nhập đòi hỏi bản thân người lao động phải không ngừng nỗ lực học tập nâng cao trình độ; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với tổ chức công đoàn là phải có những biện pháp hiệu quả hỗ trợ người lao động rèn luyện nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng tay nghề và tích cực đàm phán với người sử dụng lao động về chính sách hỗ trợ lao động nữ vừa đảm bảo yêu cầu công việc đặt ra vừa làm tròn bổn phận người vợ, người mẹ trong gia đình.
Tại Hội thảo, các ý kiến đưa ra đã làm rõ thực trạng quyền của lao động nữ được hưởng, giúp doanh nghiệp thực hiện đúng quy định của pháp luật và giúp lao động nữ hiểu được quyền và nghĩa vụ của họ. Cũng như định hướng cho cán bộ công đoàn những quyền cơ bản của lao động nữ để làm cơ sở, căn cứ cho việc thương lượng, đàm phán những chế độ, chính sách có lợi cho lao động nữ và bảo vệ lao động nữ trong quan hệ lao động.
Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Phụ tùng xe máy ô-tô Goshi Thăng Long-trực thuộc Công đoàn ngành công thương Hà Nội Hà Thị Hải Yến chia sẻ, doanh nghiệp đã thực hiện đúng luật các quyền của lao động nữ như: Quyền được nghỉ 60 phút/ngày trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi; quyền không phải làm đêm, làm thêm, đi công tác xa khi mang thai hoặc nuôi con nhỏ; quyền được ưu tiên giao kết hợp đồng lao động mới khi hợp đồng hết hạn trong thời gian mang thai hoặc nuôi con nhỏ; quyền không bị xử lý kỷ luật khi mang thai và nuôi con nhỏ; quyền được đảm bảo việc làm sau chế độ thai sản; quyền không bị sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khi mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi; quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng khi mang thai; quyền được tạm hoãn hợp đồng lao động khi mang thai; quyền được hưởng Bảo hiểm xã hội chế độ thai sản.
Bên cạnh đó là thực hiện cao hơn luật các quyền như quyền được chuyển công việc nhẹ hơn khi mang thai và nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Đối với phụ nữ nuôi con nhỏ dưới 12 tháng thì không phải làm thêm, làm ca đêm và được lựa chọn thời gian giảm 01 giờ làm việc hằng ngày mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích cho đến hết thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi...
Chủ tịch công đoàn cơ sở Công ty TNHH Asia Feed Mills Hà Nam Nguyễn Thị Ngọc Giang cho rằng, lao động nữ có nhiều đặc thù đòi hỏi pháp luật phải có những quy định riêng nhằm bảo đảm quyền làm việc và quyền bình đẳng giới, nhất là tạo điều kiện cho lao động nữ thực hiện tốt chức năng lao động và chức năng làm mẹ, chăm sóc và nuôi dạy thế hệ trẻ.
Việc một số chủ sử dụng lao động chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động nữ, nhất là lao động nữ đang mang thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi không phải là chuyện hiếm gặp. Do đó cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử phạt đối với các doanh nghiệp không thực hiện pháp luật lao động nữ, phạt các đơn vị quảng cáo tuyển dụng có phân biệt giới. Đồng thời khuyến khích, khen thưởng đối với các doanh nghiệp và cơ quan thực hiện tốt để bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ.
Quan tâm các điều kiện đặc thù cho lao động nữ như nhà vệ sinh, nhà tắm, buồng thay quần áo, phòng y tế tại các doanh nghiệp đông lao động nữ, bảo đảm thực hiện các quy định cho nữ trong thời kỳ thai sản, nuôi con nhỏ.
Nhà nước cần có chính sách và huy động các doanh nghiệp từng bước đầu tư xây dựng nhà trẻ mẫu giáo, nhà ở, khu vui chơi giải trí cho công nhân đặc biệt ở các khu công nghiệp, khu chế xuất...
Nhằm phát huy vai trò của công đoàn cơ sở, Trưởng Ban Tuyên giáo-Nữ công Liên đoàn lao động tỉnh Thái Nguyên Chu Xuân Hảo đề nghị, thông qua đối thoại tại nơi làm việc, ký kết thỏa ước lao động bảo vệ quyền của lao động nữ trong các doanh nghiệp.
Tại Thái Nguyên, 73% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có tổ chức công đoàn đã ký kết thỏa ước lao động tập thể, lao động nữ luôn được lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quan tâm, tạo thuận lợi trong điều kiện làm việc và cuộc sống, với các chế độ phúc lợi dành cho lao động nữ. Cụ thể, 100% lao động nữ mang thai đều được bố trí công việc nhẹ nhàng, một số đơn vị bố trí lao động nữ mang thai được ngồi ghế khi làm việc theo dây chuyền, dành khu vực ăn riêng, được ưu tiên khi xếp hàng lấy suất ăn ca.
Nhiều doanh nghiệp đã thực hiện các chế độ ưu đãi đối với lao động nữ, hơn 90% thực hiện việc cấp phát dụng cụ bảo hộ lao động; đầu tư xây dựng, trang bị công nghệ mới; từng bước khắc phục được các yếu tố độc hại như tiếng ồn, bụi, nóng bảo đảm an toàn vệ sinh cho người lao động. Hơn 50% đơn vị doanh nghiệp thực hiện việc hỗ trợ tiền gửi trẻ, nhà ở, trợ cấp đời sống cho người lao động từ 15.000 đến 400.000 đồng/người/tháng.
Ngoài ra, Hội thảo dành nhiều thời gian trao đổi, thảo luận về các giải pháp thiết thực, phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và vai trò của tổ chức công đoàn trong công tác chăm lo, bảo vệ quyền của lao động nữ tại doanh nghiệp.
