Quảng Trị xiết chặt quản lý tài nguyên khoáng sản

Khai thác khoáng sản tràn lan 

Thời gian qua, tại địa bàn xã miền núi Vĩnh Ô, huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị), tình hình khai thác vàng trái phép diễn ra ở nhiều điểm, thu hút hàng trăm đối tượng từ các tỉnh Thái Nguyên, Yên Bái, Bắc Giang...đến đào đãi vàng. Việc khai thác vàng trái phép đã làm cho môi trường, nguồn nước phục vụ sinh hoạt của người dân bị ô nhiễm nặng, làm mất ổn định an ninh trật tự trên địa bàn.

Ngoài khai thác vàng, tình hình khai thác gỗ trái phép ở Vĩnh Ô diễn ra khá phức tạp, khó ngăn chặn làm tài nguyên rừng ngày càng cạn kiệt. Quá trình vận chuyển gỗ, 'lâm tặc' làm hư hỏng nhiều công trình hạ tầng giao thông, tàn phá nhiều thảm thực vật, sạt lở nhiều khe suối...

Tại các điểm có vàng thuộc xã A Vao, Húc Nghì, Tà Long và trên sông Đakrông, huyện Đakrông có hàng trăm đối tượng đến khai thác vàng trái phép, gây ô nhiễm môi trường, nguồn nước ở đây; làm sạt lở nhiều đất, đá ở các triền đồi dọc theo khe suối, dòng sông và gây mất trật tự trong khu vực. Một số điểm các đối tượng khai thác vàng dựng lán trại, sử dụng máy nổ và các phương tiện khác để khai thác. Các lực lượng chức năng trên địa bàn tổ chức truy quét, đẩy đuổi đối tượng khai thác vàng trái phép thường xuyên, san lấp nhiều hầm hố, đập phá nhiều phương tiện khai thác, song ngay sau khi lực lượng rút là dân đào vàng quay trở lại.

Mấy năm trở lại đây nhu cầu xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ngày càng nhiều, nạn khai thác cát, sạn trái phép trên sông Ô Lâu, huyện Hải Lăng; sông Thạch Hãn, thị xã Quảng Trị; sông Hiếu, thành phố Đông Hà trở nên rầm rộ hơn. Bình quân mỗi ngày có hơn 50 thuyền máy được trang bị gàu, guồng quay khai thác cát sạn trái phép từ thượng nguồn đến hạ nguồn các dòng sông. Nhiều điểm hai bên bờ ở hầu hết các con sông trên địa bàn Quảng Trị trở thành bãi tập kết với hàng núi cát, sạn cao ngất ngưỡng, vào mùa hè gió Lào thổi mạnh làm nên 'bão cát' tác động rất lớn đến môi trường sống của người dân.

Thời gian qua, dư luận ở Quảng Trị không đồng tình về việc Công ty TNHH MTV Hoàng Khang-Quảng Trị lợi dụng việc được UBND tỉnh Quảng Trị cấp giấy phép đầu tư xây dựng Cụm công nghiệp Đông Gio Linh để khai thác khoáng sản trái phép, vi phạm các quy định của nhà nước về quản lý tài nguyên khoáng sản. Về vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Gio Linh Nguyễn Huy Hùng cho biết: Tại Quyết định số 1806, ngày 1-9-2011, UBND tỉnh Quảng Trị đã giao cho Công ty Hoàng Khang làm chủ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng Cụm CN Đông Gio Linh, tiếp đó công ty xin phép tỉnh làm sạch môi trường trong đất và thu hồi các khoáng vật nặng ảnh hưởng đến môi trường. Sau khi có công văn đồng ý về chủ trương của UBND tỉnh, công ty không làm việc với ngành chức năng mà lắp thiết bị khai thác, chính quyền địa phương đã tiến hành xử phạt. Trước đó, ngày 30-7, Công ty TNHH MTV Hoàng Khang- Quảng Trị vừa tổ chức lễ khởi công xây dựng Cụm công nghiệp Đông Gio Linh trên diện tích 70 ha, với các hạng mục ban đầu là xây dựng kết cấu hạ tầng, sau đó đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến nông lâm thủy sản, khai thác khoáng sản cát thủy tinh, sợi thủy tinh, bao bì và hướng đến đầu tư công nghệ cao từ cát thủy tinh. Tổng số vốn đầu tư của dự án hơn 580 tỷ đồng, công trình dự kiến hoàn thành sau 5 năm xây dựng, khi đi vào hoạt động sẽ thu hút khoảng 4.000 cán bộ và công nhân lao động địa phương.

Với nguồn tài nguyên phong phú, các hoạt động khai thác khoáng sản phát triển khá mạnh, với nhiều loại hình khác nhau trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Ngoài sự nỗ lực của doanh nghiệp trong việc chấp hành các quy định về khai thác, bảo vệ môi trường, ở một số mỏ khai thác còn xảy ra tình trạng mất an toàn lao động, gây ô nhiễm môi trường. Một số doanh nghiệp lợi dụng việc đầu tư để khai thác khoáng sản; khai thác loại khoáng sản không đúng như cấp phép. Thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn.

Xiết chặt quản lý tài nguyên khoáng sản

Ngày 2-8-2012, tại buổi kiểm tra tình hình triển khai thực hiện dự án Cụm CN Đông Gio Linh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Thức kết luận: Yêu cầu công ty tạm ngừng các hoạt động tuyển chọn, phân loại khoáng sản, tập trung hoàn thành các thủ tục quy định về đầu tư cụm công nghiệp, lập kế hoạch đầu tư và triển khai dự án theo đúng tiến độ đề ra. Sở Tài nguyên- Môi trường qua kiểm tra cũng đã nhắc nhở, chấn chỉnh hoạt động của Công ty TNHH MTV Hoàng Khang.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đức Cường giải trình tại kỳ họp HĐND tỉnh diễn ra từ ngày 15 đến 17-8 về việc triển khai Cụm công nghiệp Đông Gio Linh có liên quan đến Công ty TNHH MTV Hoàng Khang - Quảng Trị như sau: Là dự án đầu tư kết cấu hạ tầng cụm công nghiệp do Công ty TNHH MTV Hoàng Khang - Quảng Trị đầu tư ở vùng đất cát không có điều kiện phát triển nông nghiệp; là mô hình doanh nghiệp đầu tư hạ tầng và cho thuê khu công nghiệp cần được khuyến khích, tạo điều kiện sớm hoàn thành đi vào hoạt động. Để chuẩn bị cho việc san nền cụm công nghiệp, nhà đầu tư có văn bản đề nghị UBND tỉnh cho phép tận thu cát trắng làm nguyên liệu cho nhà máy sản xuất phôi thuỷ tinh, đồng thời quá trình tinh lọc cát trắng cho phép tận thu một số khoáng sản. UBND tỉnh đã đồng ý chủ trương và yêu cầu nhà đầu tư phải thực hiện đúng các trình tự thủ tục tận thu cát thuỷ tinh và các loại khoáng sản.

Tuy nhiên, do muốn đẩy nhanh tiến độ nhà đầu tư đã đưa các thiết bị tinh lọc cát trắng vào sàng tuyển khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép, gây dư luận cho rằng nhà đầu tư lợi dụng chủ trương đầu tư cụm công nghiệp để khai thác ti tan (Vì thiết bị sàng tuyển cát thuỷ tinh cũng là thiết bị sàng tuyển titan). Qua kiểm tra, UBND tỉnh đã yêu cầu dừng tất cả các hoạt động liên quan đến sàng tuyển cát và hướng dẫn nhà đầu tư xây dựng tiến độ đầu tư các hạng mục thiết yếu của cụm công nghiệp như: đường vào cụm công nghiệp, điện, nước và xác định cụ thể tiến độ san nền từng ô trong cụm công nghiệp làm cơ sở cho việc tận thu cát trắng đến đâu thì phải triển khai thi công các hạng mục cơ sở hạ tầng đến đó...

Ngày 3-7-2012, UBND tỉnh Quảng Trị đã ra Quyết định 1143/QĐ-UB về việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và than bùn gồm các mỏ, điểm mỏ sau: Đối với đá làm vật liệu xây dựng thông thường có 7 mỏ, điểm mỏ (huyện Đakrông: 3 mỏ, 1 điểm mỏ, huyện Cam Lộ 3 mỏ. Đối với cát, sạn lòng sông có 8 mỏ, điểm mỏ (thị xã Quảng Trị: 2 điểm mỏ, huyện Hải Lăng: 2 mỏ, 1 điểm mỏ, huyện Gio Linh 1 điểm mỏ, huyện Vĩnh Linh 3 điểm mỏ). Đối với sét: 3 mỏ (huyện Hải Lăng 1 mỏ, huyện Cam Lộ 1 mỏ, huyện Vĩnh Linh 1 mỏ). than bùn: 11 điểm mỏ tại huyện Hải Lăng.

Thời gian qua, UBND tỉnh Quảng Trị cũng đã ra quyết định thu hồi giấy phép khai thác vàng sa khoáng của 4 doanh nghiệp là Công ty Cổ phần xây dựng số 6, Công ty TNHH xây dựng số 9, Công ty TNHH Mai Hoàng, Doanh nghiệp tư nhân Đức Hiền. Theo nội dung các văn bản, trong năm 2010 và 2011, UBND tỉnh Quảng Trị đã cấp giấy phép khai thác cho các doanh nghiệp nói trên tại các điểm mỏ dọc sông Đakrông, thuộc địa bàn các xã Tà Long, Đakrông, Húc Nghì (huyện Đakrông) nhưng trong quá trình khai thác các doang nghiệp không thực hiện đầy đủ các quy định của giấy phép, vi phạm Luật khoáng sản năm 2010. UBND tỉnh Quảng Trị yêu cầu các doanh nghiệp phải đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường, đất đai…theo đúng quy định của pháp luật.

Mới đây, UBND tỉnh Quảng Trị ra Quyết định phê duyệt đề án đóng cửa mỏ khu vực khai thác vàng sa khoáng tại hai xã Tà Long và Đakrông, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị. Theo đó, Công ty CP xây dựng số 6 phải di dời toàn bộ trang thiết bị máy móc, lán bảo vệ và các hệ thống phụ trợ ra khỏi khu vực đã được cấp phép khai thác; san ủi mặt bằng toàn bộ khu vực đóng cửa mỏ. Cụ thể phải di dời một lán trại, một bunke, 6 máy bơm, toàn bộ hệ thống dây tải điện, hệ thống sàng, máy phát điện, các công cụ sản xuất và phụ trợ khác ra khỏi khu vực đã được cấp phép khai thác. San ủi mặt bằng khu vực đã khai thác, với tổng diện tích 7,478 ha. Công ty CP xây dựng số 6 có trách nhiệm thực hiện đề án đóng cửa mỏ, đồng thời tuân thủ các quy định hiện hành của Nhà nước về an toàn lao động và bảo vệ môi trường, môi sinh trong quá trình đóng cửa mỏ. Sau khi hoàn thành đề án đóng cửa mỏ phải lập báo cáo kết quả thực hiện gửi Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị để nghiệm thu kết quả. UBND tỉnh Quảng Trị giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với chính quyền địa phương nghiệm thu kết quả đóng cửa mỏ của Công ty CP xây dựng số 6.

Tỉnh Quảng Trị cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa công tác quản lý tài nghuyên khoáng sản, từng bước chấm dứt tình trạng cấp phép khai thác tràn lan, vượt ngoài tầm kiểm soát, kiểm tra của các ngành chức năng dẫn đến nguồn tài nguyên khoáng sản thất thoát và gây ra những tác động xấu đến môi sinh, môi trường trên địa bàn tỉnh.