Coop mart đang trở thành hình mẫu của kinh tế tập thể Việt Nam thời kỳ CNH, HÐH.
Mô hình Coop mart
Ra đời vào năm 1996, khi ngành thương nghiệp TP Hồ Chí Minh chuyển sang cơ chế thị trường đang loay hoay tìm hướng kinh doanh, nhường hẳn thị trường trong nước cho tư nhân, Coop mart Cống Quỳnh thuộc Liên hiệp HTX mua bán TP Hồ Chí Minh (Sài Gòn Coop) xuất hiện như một điểm sáng thương nghiệp lẻ loi. Ðến nay, điểm sáng ấy đã nhân rộng thành chuỗi sáng gồm 61 siêu thị, hằng ngày đón 240 nghìn lượt khách hàng thường xuyên mua sắm, trong đó có 26 Coop mart bán hàng tự chọn, đóng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và 35 Coop mart ở 35 tỉnh, thành phố trên mọi miền đất nước.
Nguyên Chủ tịch HÐQT Nguyễn Thị Nghĩa nhớ lại: "Việc hình thành Coop mart Cống Quỳnh năm 1996 là cuộc thử nghiệm kinh doanh bán lẻ tự chọn đầu tiên mà chúng tôi vừa làm vừa run vì hình thức siêu thị mới quá, người tiêu dùng lại quá quen chợ truyền thống, người bán sợ bán không được!". Kết quả kinh doanh năm đầu của Coop mart Cống Quỳnh đem lại cho tập thể cán bộ, nhân viên thêm tự tin. Lợi nhuận sau thuế của năm 1996 đủ sức tái tạo một Coop mart mới tiện nghi, hiện đại hơn Cống Quỳnh, rồi tiếp đến đầu tư xây dựng Coop mart Trần Hưng Ðạo, Hậu Giang, Ðầm Sen... Năm 2003, Sài Gòn Coop mạnh dạn mở siêu thị đầu tiên ngoài TP Hồ Chí Minh tại Quy Nhơn rồi tiếp tục củng cố, mở thêm hàng chục siêu thị ở các địa phương khác. Vốn xây dựng siêu thị mới hoàn toàn bằng lợi nhuận của các siêu thị trước tích cóp lại.
Việc mở các siêu thị mới được thực hiện một cách chuyên nghiệp, trên cơ sở điều tra từ một đến bốn năm về sức mua, tâm lý tiêu dùng, mức sống, địa bàn dân cư. Năm 2007, nhằm thiết kế siêu thị theo dạng đồng nhất song có tính đến đặc thù, tâm lý người dân các vùng, Sài Gòn Coop thành lập Công ty CP Ðầu tư phát triển Sài Gòn Coop - SCID, số vốn 1.000 tỷ đồng chuyên đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thương mại bán lẻ cho Sài Gòn Coop. Ðội ngũ nhân viên bán hàng được tuyển chọn, học tập lý thuyết và thực tập trước sáu tháng, trong đó một phần ba lao động trong các Coop mart mới khai trương là người từ các Coop mart chuyển về.
Ðối tượng khách hàng phục vụ chủ yếu là công nhân, viên chức và những người có thu nhập trung bình, cho nên cả 61 siêu thị của Coop mart đều ưu tiên khai thác trực tiếp nguồn hàng sản xuất trong nước và hàng Việt Nam chất lượng cao. Mỗi siêu thị đều bày bán từ 10 nghìn đến 20 nghìn mặt hàng tùy theo diện tích mặt bằng. Hiện nay, đã có hàng nghìn nhà sản xuất, kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế nhận làm đầu mối cung ứng nguồn hàng từ lương thực, thực phẩm chế biến, hàng tươi sống, đến hàng dệt may, da giày, kim khí điện máy, điện tử, điện lạnh, dụng cụ gia đình... chiếm 70-80% doanh số bán ra của hệ thống Coop mart, trong đó có hàng trăm doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao như Vinamilk, Vissan, Bia Sài Gòn, Cầu Tre...
Việc bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng được Coop mart rất quan tâm. Các sản phẩm bày bán đều có xuất xứ, thời hạn sử dụng, nhà sản xuất, mã vạch... Tổng Giám đốc Sài Gòn Coop Nguyễn Thị Hạnh cho biết: "Người tiêu dùng rất quan tâm đến an toàn thực phẩm nên chúng tôi yêu cầu nhà sản xuất phải làm ra hàng chất lượng mới để bày bán ở siêu thị. Hợp đồng mua bán đều ghi rõ trách nhiệm của nhà sản xuất và Coop mart để khi có vấn đề xử lý nhanh, kịp thời không để người tiêu dùng bị thiệt".
Tiếp xúc với khách hàng tại các siêu thị Coop mart Cống Quỳnh (quận 1) Ðinh Tiên Hoàng (Bình Thạnh), Nguyễn Ðình Chiểu (quận 3), Ðầm Sen (quận 11) tất cả đều nhận xét: hoạt động của Coop mart là hoạt động của thương nghiệp tập thể nhân dân trong thời kỳ đổi mới, bởi ngoài việc xác định đối tượng phục vụ là người làm công ăn lương, Coop mart luôn ưu tiên cho việc quảng bá phong trào người Việt Nam dùng hàng Việt Nam, thể hiện qua việc dành vị trí đẹp bán hàng Việt Nam. Ưu tiên cho DN Việt Nam quảng bá hình ảnh và khuyến mãi hàng hóa trong hệ thống Coop mart. Coop mart còn là DN chủ lực đầu tiên có mặt và tham gia tích cực vào chương trình bình ổn giá kéo dài trong 11 năm, góp phần ổn định giá cả thị trường TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận, ổn định đời sống người làm công ăn lương. Người tiêu dùng TP Hồ Chí Minh và địa phương chưa quên việc cuối năm 2011, Coop mart tạm không sử dụng sản phẩm của công ty gây ô nhiễm môi trường ở Ðồng Nai cũng như trong năm 2012, không chấp nhận việc tăng giá trứng bất hợp lý của nhà cung cấp, buộc họ phải xin lỗi và đưa ra giá hợp lý mới được bán tiếp. Chị Trần Thanh Bình, một trong những khách hàng thân thiết, là công chức về hưu có tám năm mua hàng của Coop mart cho biết: "Tôi thích mua hàng thực phẩm chế biến vì món ngon, hợp khẩu vị, giá cả vừa phải. Hàng dụng cụ gia đình thường xuyên đổi mới đa dạng. Mua hàng vào ngày cuối tuần hoặc vào dịp khuyến mãi giá giảm 10-30%. Anh Phạm Minh Tuấn, khách hàng không thường xuyên cũng nhận xét: "Hàng hóa Coop mart có nhiều loại rẻ hơn ở chợ, giá cả rõ ràng. Người mua được quyền lựa chọn không bị chèo kéo, chất lượng hàng hóa ổn định, giá phù hợp mặt bằng thu nhập".
Hoạt động bán lẻ của Sài Gòn Coop còn được phục vụ bởi hệ thống hậu cần logistic và các trung tâm phân phối tại các vùng miền khác nhau của đất nước. Toàn bộ sản xuất, kinh doanh, đầu tư và quản lý của Sài Gòn Coop và các đơn vị thành viên được điều hành và quản trị thông qua mạng công nghệ thông tin và hệ thống ERP hiện đại được đầu tư hoàn chỉnh hàng triệu USD, bảo đảm kết nối thông suốt toàn hệ thống.
Trên đà phát triển
Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn, năm 2012 vẫn là năm trưởng thành và mở rộng mạng lưới liên tục, là năm khai trương 22 cửa hàng trong chuỗi 53 cửa hàng Coop food đồng thời đưa 60 cửa hàng Coop tiện lợi vào kinh doanh, nâng lên 150 cửa hàng Coop ở TP Hồ Chí Minh. Mở 880 lớp học chuyên sâu về nghiệp vụ cho hàng trăm cán bộ, nhân viên. Cùng với việc kinh doanh và phục vụ khách hàng tại các điểm cố định, Coop mart còn tổ chức 1.161 chuyến bán hàng lưu động với doanh thu hơn 71 tỷ đồng phục vụ người dân vùng sâu, vùng xa, các KCN, KCX. Mở siêu thị Coop food Vĩnh Lộc (Tân Bình) kinh doanh 10.000 mặt hàng phục vụ công nhân. Khai trương bảy siêu thị mới ở cả thành phố và các tỉnh với tổng đầu tư 368,5 tỷ đồng, góp phần cùng hệ thống siêu thị Coop mart thực hiện tốt nhiệm vụ bình ổn ở TP Hồ Chí Minh và các địa phương khác, đặc biệt tạo cơ hội mua sắm Tết cho người dân nghèo, góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội. Với các biện pháp trên, năm 2012, Sài Gòn Coop đạt doanh thu với mức tăng trưởng 20,8%, nộp ngân sách tăng 38%.
Tổ chức đoàn thể của Sài Gòn Coop được quan tâm xây dựng và phát triển vững chắc. Ðảng ủy Liên hiệp trực thuộc Thành ủy TP Hồ Chí Minh với hơn 64 chi bộ và hơn 180 đảng viên trực thuộc. Công đoàn Liên hiệp trực thuộc liên đoàn lao động thành phố có 68 công đoàn cơ sở với gần 9.000 công đoàn viên. Ðoàn TNCS Liên hiệp trực thuộc thành đoàn, có 62 đoàn cơ sở và chi đoàn trực thuộc với hơn 4.000 đoàn viên. Không chỉ kinh doanh có hiệu quả, Sài Gòn Coop còn tự nguyện gắn mình với cộng đồng xã hội qua các hoạt động từ thiện xã hội, các chương trình bán hàng lưu động, chương trình chăm sóc khách hàng... theo đúng tinh thần và bản chất nhân văn cao đẹp của tổ chức HTX.
Với những nỗ lực phấn đấu xây dựng và trưởng thành liên tục trong nhiều năm qua, Liên hiệp HTX mua bán TP Hồ Chí Minh đã vinh dự và đón nhận nhiều phần thưởng cao quý của Ðảng và Nhà nước. Trên bình diện quốc tế, Sài Gòn Coop liên tục được Tạp chí bán lẻ châu Á bình chọn là nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam thuộc nhóm 500 nhà bán lẻ hàng đầu châu Á - Thái Bình Dương. Thương hiệu Coop mart, một trong những thương hiệu mạnh, kinh doanh có hiệu quả đang được người tiêu dùng TP Hồ Chí Minh ngày càng tin cậy.
Năm 2013, Sài Gòn Coop nêu mục tiêu phấn đấu đạt doanh số tăng trưởng 19% so với năm 2012. Ðể đạt được mục tiêu nêu trên, ngày 17-5 vừa qua đưa đại siêu thị SaigonCoop-fair price (liên doanh với Xin-ga-po) tổng vốn đầu tư 69 triệu USD, kinh doanh 30 nghìn mặt hàng đi vào hoạt động. Năm 2013 Coop mart cũng sẽ mở thêm chín siêu thị Coop mart và 24 cửa hàng thực phẩm Coop food.