Đây là khẳng định của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong phiên thảo luận tại tổ của Quốc hội chiều 24/5, liên quan Dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa.
Cần chính sách đặc thù phát triển Khánh Hòa
Nhất trí sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội cho phép tỉnh Khánh Hòa được áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, xác định vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng của Khánh Hòa, Bộ Chính trị cũng đã có Nghị quyết số 09-NQ/TW về phát huy mọi tiềm năng, lợi thế để phát triển tỉnh Khánh Hòa nhanh và bền vững.
Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Khánh Hòa có vai trò, vị trí hết sức quan trọng khi nằm ở trục phía tây kết nối Nam Trung Bộ với Tây Nguyên, vừa có quần đảo Trường Sa, vừa có quân cảng Cam Ranh và cảng nước sâu Vân Phong hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh.
“Địa phương nào cũng quan trọng, nhưng tỉnh Khánh Hòa hết sức quan trọng. Bộ Chính trị cũng đã có Nghị quyết số 09-NQ/TW khẳng định rõ yêu cầu cần có cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa, trong đó nêu rõ Khánh Hòa phải trở thành một trong những hình mẫu về kết hợp giữa phát triển kinh tế-xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh. Do đó, cần thể chế hóa chủ trương của Đảng, tạo điều kiện để Khánh Hòa thực hiện được mục tiêu này”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Với tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủng hộ việc ban hành Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho tỉnh Khánh Hòa. So với bản dự thảo ban đầu, các cơ chế chính sách trong dự thảo Nghị quyết đã được rà soát, đánh giá kỹ lưỡng, một số cơ chế chính sách không khả thi, thiếu thiết thực đã được loại ra, đồng thời bổ sung thêm một số chính sách mới.
Phát huy hiệu quả chính sách
Nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng khẳng định, dự thảo Nghị quyết đã được thiết kế chặt chẽ để chính sách phát huy hiệu quả.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, dự thảo Nghị quyết đã thiết kế các “van”, “khóa” rất chặt chẽ. Thí dụ, cơ chế chính sách về chuẩn bị thu hồi đất, lập đề án như thế nào, ai có thẩm quyền, kết quả đo vẽ phải được sử dụng làm căn cứ pháp lý để sau này tiến hành bồi thường giải phóng mặt bằng.
“Trong quá trình cho ý kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng khuyến cáo phải làm công tác truyền thông cho tốt, tránh tình trạng bắt đầu động vào kiểm đếm, đo đạc đất đai thì giá đất lại tăng, sốt”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Hay cơ chế tách hỗ trợ, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư công, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh phải có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư, tức là phải có “dự án mẹ” rồi mới được tách, chứ không có chuyện chưa có dự án mà cứ giải phóng mặt bằng rồi để “treo” ở đấy. Tách dự án nào Hội đồng nhân dân cũng phải làm rất chặt chẽ để tránh mặt trái của chính sách, Chủ tịch Quốc hội khẳng định.
Để dự thảo Nghị quyết sớm được Quốc hội thông qua và đi vào thực tế, trở thành đòn bẩy giúp Khánh Hòa phát huy được nội lực và phát triển nhanh, bền vững, đại biểu Trần Thị Vân (Bắc Ninh) kiến nghị, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt, không gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội, môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh và ổn định đời sống nhân dân.
Đại biểu cũng kiến nghị gắn trách nhiệm cụ thể của các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng đất, sử dụng đất rừng để bảo đảm trách nhiệm và tính công khai, minh bạch.
Theo đại biểu Trần Thị Vân, việc nâng trần mức vay lên 60% số thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp sẽ giúp Khánh Hòa tạo dư địa cần thiết, đáp ứng nhu cầu đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, đại biểu kiến nghị cần tính toán để bảo đảm khả năng hấp thụ được vốn cũng như khả năng trả nợ của ngân sách địa phương, đồng thời phù hợp với mức bội chi ngân sách nhà nước đã được Quốc hội quyết định (0,3% GDP), trong khi không làm hạn chế dư địa vay và đầu tư phát triển của các địa phương khác.
Đồng tình với những cơ chế đặc thù áp dụng cho Khánh Hòa nêu trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trần Quốc Tỏ (Bắc Ninh) đề nghị Chính phủ cân nhắc thêm về xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa phải phù hợp với bối cảnh thực tiễn về phát triển vùng và khả năng tương đối của nguồn lực nhà nước, trên cơ sở phát huy và huy động tối đa nguồn lực của xã hội để tập trung phát triển nhanh về kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội.
Bên cạnh đó, theo đại biểu, các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa cũng cần phải tương đồng với các chính sách cho các thành phố lớn khác đang áp dụng, cũng như phải gắn liền với giữ vững chủ quyền, bảo đảm quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia và phát triển kinh tế bền vững.
Trong đó, đặc biệt chú ý vấn đề xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc về quốc phòng, an ninh và các vấn đề an ninh phi truyền thống như môi trường, biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế biển…
Dự thảo Nghị quyết cho phép Khánh Hòa được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù hiện đã được Quốc hội cho phép áp dụng với một số địa phương khác, cụ thể:
- Hằng năm ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách tỉnh không quá 70% số tăng thu ngân sách Trung ương từ một số khoản thu phân chia và một số khoản thu ngân sách Trung ương hưởng 100% so dự toán
- Cho phép tỉnh Khánh Hòa được vay không quá 60% số thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp
- Tỉnh được phân bổ thêm 45% theo tỷ lệ phần trăm số chi tính theo định mức dân số khi xây dựng định mức chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 và trong thời gian thực hiện Nghị quyết
- Thủ tướng Chính phủ quyết định việc phân cấp cho Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chung đô thị đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
- Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500ha; quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sản xuất dưới 1.000ha theo ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ
Dự thảo Nghị quyết còn có thêm 4 cơ chế, chính sách mới so với các địa phương khác:
- Cho phép các huyện, thị xã, thành phố được sử dụng ngân sách cấp mình quản lý để hỗ trợ huyện Khánh Sơn và huyện Khánh Vĩnh trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia
- Thực hiện chuẩn bị thu hồi đất
- Tách hỗ trợ, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư công
- Phát triển Khu kinh tế Vân Phong
