Phát triển cây đặc sản quýt hồng Lai Vung

Quýt hồng Lai Vung là loại trái cây đặc sản có tiếng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long và là niềm tự hào của người dân Ðồng Tháp khi thương hiệu quýt Lai Vung đã "phủ sóng" tại nhiều thị trường trong nước. Là sản phẩm đặc trưng mỗi năm chỉ cho thu hoạch một vụ vào dịp Tết Nguyên đán nhưng cây quýt hồng ở Lai Vung lại cho hiệu quả kinh tế khá cao. Với diện tích khoảng 800 ha, cây quýt hồng đem lại thu nhập từ 700 đến 800 tỷ đồng/năm. Nhờ vậy, nhiều nông dân trồng quýt hồng đã vươn lên khá giả. Ông Lưu Văn Tín, Giám đốc HTX Quýt hồng Lai Vung cho biết: Gia đình tôi có sáu công đất trồng cây quýt hồng, mỗi năm cho thu hoạch từ 50 đến 60 tấn. Với giá bán dao động từ 20 đến 28 nghìn đồng/kg tùy từng thời điểm, gia đình tôi thu về hơn 600 triệu đồng lợi nhuận. So với các loại cây ăn trái khác, quýt hồng mang lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân.

Cây quýt hồng phân bố rộng khắp địa bàn huyện Lai Vung nhưng tập trung chủ yếu ở các xã ven sông Hậu như: Tân Thành, Tân Phước, Long Hậu, Vĩnh Thới, Hòa Long. Nhờ vào tên gọi và mầu sắc đẹp, quýt hồng Lai Vung đáp ứng được thị hiếu của thị trường, dùng để trưng bày trong dịp Tết. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hội làm vườn huyện Lai Vung Nguyễn Hữu Dũng, trong những năm gần đây giá quýt hồng không ổn định. Ðơn cử như dịp Tết Nguyên đán năm 2016, giá quýt xuống mức 18 đến 22 nghìn đồng/kg, hàng tồn đọng rất khó bán. Nguyên nhân chủ yếu là do quýt hồng Lai Vung phải cạnh tranh với nhiều sản phẩm trái cây nhập ngoại vừa phong phú về chủng loại, mầu sắc lại bắt mắt. Bên cạnh đó, các loại trái cây có múi nhập ngoại có độ ngọt cao, mọng nước, giá thành lại rẻ. So sánh với các sản phẩm cùng loại thì quýt hồng được ưa chuộng chủ yếu dựa vào mầu sắc đặc trưng. Tuy nhiên, yếu tố này lại lệ thuộc quá nhiều vào thời tiết. Hai năm trở lại đây, thời tiết bất lợi khiến mẫu mã không đẹp, kém bắt mắt dẫn đến giá thành giảm. Bên cạnh đó, người dân ở Lai Vung đang trồng quýt theo kiểu lấp đầy chỗ trống, chỗ nào có ánh sáng là trồng cây, dẫn đến mật độ trồng quá dày đặc. Tỷ lệ chuẩn mỗi cây phải cách nhau khoảng 5 m trong khi người dân trồng chen chúc, cá biệt có những cây chỉ cách nhau hơn 1 m. Hầu hết các vườn quýt để tán quá cao, nhiều cành thứ cấp, không tỉa quả, dẫn đến chất lượng quả nhỏ, khô đầu và vị chua. Bên cạnh đó, việc lạm dụng phân bón hóa học dẫn đến đất thoái hóa, ảnh hưởng đến chất lượng quả.

Phó Chủ tịch UBND huyện Lai Vung Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết: Khó khăn lớn nhất đối với người trồng quýt hồng ở Lai Vung hiện nay là vấn đề đầu ra cho sản phẩm, quýt hồng chỉ bán vào dịp Tết nên người dân không trồng rải vụ và chủ yếu tiêu thụ ở trong nước. Nhiều vườn quýt già cỗi, năng suất, chất lượng đều giảm. Bên cạnh đó, cứ từ ba đến bốn năm, người trồng quýt phải thay lớp đất mặt cho cây, lấy miết cũng hết đất, trong khi chi phí thay đất rất tốn kém. Ông Phạm Văn Danh, xã Tân Thành, huyện Lai Vung chia sẻ: "Vườn quýt nhà tôi rộng hơn 4.000 m2, đến nay gia đình tôi đã khai thác được 24 năm. So với những năm đầu, giờ năng suất của cây giảm khoảng 30%, quả nhỏ, mầu không đẹp. Do vậy, giá bán không cao. Làm ăn ngày một khó, đất đai bạc màu, chi phí đầu vào rất lớn. Hiện nay, từ ba đến bốn năm chúng tôi lại phải mua đất mặt ruộng về bồi đắp, cải tạo vườn cây một lần. Vừa rồi gia đình tôi đầu tư gần 100 triệu đồng mua đất mặt ruộng. Tốn kém là vậy nhưng giờ tìm mua đất rất khó, có khi phải đợi cả tháng mới mua được xe đất mặt ruộng".

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, Phó Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền nam Võ Hữu Thoại cho rằng: Quýt hồng là loại cây đặc sản phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa nhưng vẫn cho giá trị kinh tế cao, do đó các đơn vị liên quan cần có sự phối hợp tập trung nghiên cứu để cải thiện, nâng cao chất lượng sản phẩm, yếu khâu nào khắc phục khâu đó. Hiện nay, quýt hồng có nhược điểm nhiều hạt, chưa đạt độ ngọt như mong muốn, vỏ mỏng thì phải nghiên cứu tìm ra các giống mới không hạt, ngọt, tăng độ dày cho vỏ. Có cải thiện được chất lượng thì mới tăng được khả năng cạnh tranh.

Trước thực trạng sản xuất hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh Ðồng Tháp đã có kế hoạch xây dựng vườn quýt theo mô hình kiểu mẫu với kỳ vọng tạo ra được mô hình đạt chuẩn về năng suất, chất lượng. Từ đó có cơ sở nhân rộng ra toàn vùng. Mục tiêu đã có, nhưng để quýt hồng Lai Vung giữ vững được vị thế trong thời kỳ kinh tế hội nhập, địa phương cần phải quyết tâm hơn nữa và có những định hướng, chiến lược lâu dài trong việc quy hoạch cũng như tổ chức lại sản xuất cho nông dân. Song song với quá trình thực hiện mô hình phải từng bước xây dựng được thị trường tiêu thụ ổn định.