Sau bốn tháng đưa Trung tâm giao dịch chứng khoán (TTGDCK) Hà Nội vào hoạt động, trên cơ sở những kết quả bước đầu tương đối khả quan: Tổ chức đấu giá bán cổ phần lần đầu cho hơn 10 doanh nghiệp nhà nước thực hiện cổ phần hóa, làm lợi cho Nhà nước hàng chục tỷ đồng và tổ chức thành công hai đợt đấu thầu trái phiếu Chính phủ (TPCP) do Quỹ hỗ trợ phát triển phát hành huy động 55 tỷ đồng phục vụ đầu tư phát triển. Tiếp đến, ngày 14-7, TTGDCK Hà Nội đã đưa vào hoạt động sàn giao dịch thứ cấp phi tập trung (OTC), chính thức mở ra một "sân chơi mới" cho các nhà đầu tư.
Theo chiến lược phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam thì việc tổ chức hoạt động giao dịch thứ cấp là chức năng, nhiệm vụ cơ bản và lâu dài của TTGDCK Hà Nội. Theo mô hình tổ chức hoạt động đã được Thủ tướng Chính phủ thông qua khi phê duyệt Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2010 thì TTGDCK Hà Nội sẽ phát triển thành thị trường OTC hiện đại, phát triển từng bước từ thấp đến cao, phù hợp điều kiện kinh tế và quy mô phát triển của TTCK Việt Nam trong từng giai đoạn.
Trong giai đoạn đầu, mô hình hoạt động được xác định là thị trường OTC đơn giản, tổ chức giao dịch thỏa thuận (thỏa thuận về giá mua, giá bán và khối lượng cho từng giao dịch) đối với chứng khoán chưa niêm yết theo chế độ đăng ký. Hàng hóa được đăng ký giao dịch chủ yếu bao gồm cổ phiếu và trái phiếu của doanh nghiệp (DN) có vốn điều lệ từ 5 tỷ đồng trở lên, có ít nhất 50 cổ đông và tình hình tài chính của DN minh bạch. Thủ tục đăng ký cũng được giảm đến mức thấp nhất để tạo điều kiện cho DN tham gia TTCK nhưng vẫn phải bảo đảm nguyên tắc kiểm toán và công bố thông tin về tình hình tài chính để bảo vệ người đầu tư. Ngoài ra, các loại TPCP, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương được đăng ký giao dịch vô điều kiện. Tiêu chuẩn đăng ký giao dịch tại đây có thấp hơn so với tiêu chuẩn niêm yết là một thông lệ ở mọi thị trường OTC, nhằm tạo điều kiện cho các DN vừa và nhỏ cũng có thể tham gia TTCK. Chứng khoán giao dịch trên TTGDCK Hà Nội được lưu ký tập trung để bảo đảm việc thanh toán giao dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao quyền sở hữu. Khi tham gia, DN được giảm 50% thuế thu nhập DN trong vòng hai năm đầu kể từ khi đăng ký giao dịch.
Ðến nay, có 10/13 công ty chứng khoán đã chính thức trở thành thành viên của TTGDCK Hà Nội. Ba công ty chứng khoán có trụ sở ở phía nam đang tích cực hoàn thành thủ tục mở chi nhánh tại Hà Nội sẽ trở thành thành viên của trung tâm trong thời gian tới.
Cho đến ngày khai trương sàn giao dịch thứ cấp TTGDCK Hà Nội đã có sáu DN tham gia đăng ký giao dịch, gồm các công ty cổ phần: Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh; Hacinco; Xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng; Giấy Hải Âu; Thăng Long và Ðiện lực Khánh Hòa. Giá trị cổ phiếu được chấp thuận đăng ký giao dịch gần 1.420 tỷ đồng. Ngoài ra, bốn loại TPCP do Quỹ hỗ trợ phát triển phát hành có giá trị 55 tỷ đồng cũng đã được "lên sàn".
Ngay phiên giao dịch đầu tiên (ngày 14-7), giá trị chuyển nhượng mua đi, bán lại cổ phiếu của sáu DN đạt 8,3 tỷ đồng. Kể từ đó đến nay, lịch giao dịch của thị trường OTC Hà Nội đều đặn được tổ chức vào buổi sáng các ngày thứ hai, thứ tư, thứ sáu hằng tuần và giá trị giao dịch cũng tương đối ổn định, bình quân đạt 1,5 tỷ đồng/phiên. Riêng trong tháng 9, giá trị giao dịch có xu hướng tăng, phiên thấp nhất đạt 1,9 tỷ đồng, phiên cao nhất đạt 5,9 tỷ đồng. Mức giá chứng khoán cũng tương đối ổn định; chỉ số HASTC - INDEX xoay quanh mức 100 điểm và đang dừng ở mức 109 điểm vào ngày 12-9-2005. Cũng từ đây, một "sân chơi mới" của các nhà đầu tư được hình thành và duy trì liên tục. Nhận định về thị trường OTC Hà Nội, một cán bộ lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng: sàn giao dịch OTC Hà Nội chắc chắn sẽ phát triển vì nguồn hàng tiềm năng cho thị trường khá dồi dào. Nhưng có sôi động hay không còn phải có thời gian và phụ thuộc quy luật cung cầu. Số lượng cổ đông, quy mô thị trường và sự hiểu biết của công chúng đầu tư sẽ là yếu tố quan trọng để phát triển thị trường.
Cơ chế giao dịch của TTGDCK Hà Nội theo phương thức thỏa thuận, về lý thuyết có khả năng tạo ra sự linh hoạt hơn cho TTCK, tuy nhiên, nó cũng sẽ có những khó khăn nhất định bởi quy mô vốn của các DN nhỏ, tính đại chúng không cao, tính thanh khoản thấp. Chính vì vậy trong thời gian tới, việc tăng thêm hàng hóa có chất lượng cao cho thị trường là một vấn đề cấp bách. Tiếp đến cần tăng cường sự phối hợp trong công tác giám sát giao dịch, công bố thông tin để cho thị trường OTC Hà Nội phát triển lành mạnh, an toàn. Việc đưa sàn giao dịch thứ cấp của TTGDCK Hà Nội đi vào hoạt động sẽ có ý nghĩa quan trọng mở rộng phạm vi thị trường có tổ chức, thu hẹp thị trường tự do, hình thành một kênh huy động vốn đầu tư phát triển, từ đó thúc đẩy TTCK Việt Nam còn non trẻ phát triển nhanh hơn, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên, để đạt được điều đó còn có nhiều việc phải làm, đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước liên quan cần có sự phối hợp chỉ đạo và có giải pháp cụ thể để đưa chứng khoán và TTCK thật sự trở thành "máu thịt" của công chúng đầu tư vào DN.
| Giám đốc Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội Trần Văn Dũng: Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội đi vào hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho Chính phủ, chính quyền địa phương và DN trong việc huy động vốn cho nền kinh tế, tăng cường nguồn lực đầu tư phát triển, hỗ trợ đắc lực cho các hình thức huy động vốn mang tính truyền thống qua hệ thống ngân hàng thương mại. Khi thị trường chứng khoán (TTCK) được mở ra, DN muốn huy động vốn có thể phát hành cổ phiếu ra công chúng để thu tiền về đầu tư vào sản xuất, kinh doanh. Ðây là nguồn vốn đầu tư vĩnh viễn của cổ đông, do vậy DN có thể chủ động xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn vốn mà không bị phụ thuộc thời hạn trả nợ như khi đi vay ngân hàng. Khi cổ đông muốn rút tiền đã đầu tư thì bán lại cổ phiếu qua TTCK thứ cấp. Do vậy, có thể nói TTCK vừa là kênh xử lý vốn trung và dài hạn rất hữu hiệu đối với DN và nền kinh tế, đồng thời là cơ chế để khi người dân có tiền nhàn rỗi là có cơ hội đầu tư sinh lợi và được hưởng lợi trực tiếp từ sản xuất, kinh doanh của DN. Sàn giao dịch thứ cấp phi tập trung (OTC) về chức năng là thị trường thứ cấp (mua đi, bán lại), so với thị trường tập trung khác nhau chủ yếu ở phương thức giao dịch, và sẽ cùng thị trường tập trung tạo thành một TTCK hoàn chỉnh để phục vụ các mục tiêu nêu trên. Thông qua môi trường đầu tư này, tình hình quản trị DN sẽ được cải thiện vì việc công khai tài chính DN sẽ được tiến hành hằng quý, làm báo cáo tài chính hằng năm được kiểm toán và công bố công khai. Sự rõ ràng, minh bạch trong quản trị DN sẽ bảo đảm lợi ích chính đáng của người đầu tư, tạo điều kiện cho cổ đông trực tiếp tham gia quản trị DN, qua đó khuyến khích từng DN không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh và năng lực cạnh tranh. Ðây là tiền đề và là điều kiện từng bước phát huy hiệu quả của cả nền kinh tế. Chủ tịch HÐQT Công ty cổ phần giấy Hải Âu Vũ Dương Hiền: Doanh nghiệp chúng tôi đăng ký tham gia OTC (Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội) ngay từ ngày đầu và thấy rằng, sàn giao dịch này đã mang lại cho DN nhiều hiệu quả. Trước hết, qua sáu phiên giao dịch, mệnh giá cổ phiếu của công ty từ 10 nghìn đồng/cổ phiếu đã tăng lên 18 - 20 nghìn đồng. Cứ mỗi phiên, công ty giao dịch khoảng từ 7 đến 12 nghìn cổ phiếu. Trong những phiên giao dịch gần đây, nhiều người nước ngoài đã mua cổ phiếu của công ty. Ngoài ra, khi lên sàn DN còn được hưởng các ưu đãi của Nhà nước. Về phía công ty, khi đã phát hành cổ phiếu rộng rãi, có nhiều người đầu tư thông qua mua cổ phiếu thì bộ máy quản lý, điều hành phải năng động, hiệu quả. Trong đó, vấn đề cốt lõi là tài chính của DN luôn phải bảo đảm tính công khai, minh bạch, độ tin cậy cao thông qua chế độ kiểm toán độc lập. Cũng thông qua sàn giao dịch thứ cấp này, DN chúng tôi có dịp quảng bá rộng rãi thương hiệu giấy Hải Âu ra phạm vi cả nước và các nhà đầu tư nước ngoài, và khi mở rộng cổ đông, chất lượng quản trị DN, công tác điều hành sẽ được nâng cao và phát huy hiệu quả. Ðây là bước đi quan trọng để từng bước xã hội hóa sở hữu DN vì mục tiêu hiệu quả. Bà Nguyễn Thị Quỳnh, phố Tôn Ðức Thắng, Hà Nội: Tôi rất quan tâm tới đầu tư cổ phiếu. Tuy nhiên những cổ phiếu của các công ty tôi quan tâm thì chưa thấy niêm yết trên thị trường chứng khoán chính thức, trong khi đó trên thị trường không chính thức vẫn thấy có những người mua bán được, nhưng người dân bình thường như tôi thì không biết mua ở đâu hay mua như thế nào. Như cổ phiếu các ngân hàng thấy có rất nhiều người lùng mua thời gian vừa qua nhưng tôi thì không biết làm thế nào để mua được. Mới đây, Hà Nội mở thị trường OTC tôi cũng rất quan tâm nhưng việc mua bán của các nhà đầu tư nhỏ lẻ cá nhân xem ra cũng chưa được thuận tiện, tôi thấy chủ yếu mới là các tổ chức và nhà đầu tư lớn mua được cổ phiếu. |
