Nút “like” phản chủ trên Facebook

Chỉ cần một cái nhấp chuột, bạn có thể “thích” bất cứ thứ gì trên Facebook. Tuy nhiên, nút “like” tưởng như vô thưởng vô phạt này có sức mạnh vô cùng lớn. David Stillwell, đồng tác giả nghiên cứu cho biết thông qua “like”, chúng ta có thể hiểu được tâm lí của người dùng.

Các nhà nghiên cứu xem xét trang cá nhân và hoạt động “like” của 58.466 cá nhân. Sử dụng dữ liệu đó cùng khảo sát và kiểm tra tính cách, họ phát triển mô hình dự đoán đặc điểm từ Facebook với độ chính xác khá cao, ví dụ phân loại người da trắng hay Mỹ gốc Phi (độ chính xác 95%), giới tính, khuynh hướng tình dục nam giới, theo Dân chủ hay Cộng hòa. Thậm chí, họ còn dự đoán chính xác 60% về việc cha mẹ ly dị trước khi một người 21 tuổi. Những người này có xu hướng “like” những nội dung về các mối quan hệ.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng không nên đánh giá ai đó qua “like” vì công cụ chỉ để dự đoán và bản thân công cụ không hoàn hảo. Nó giống như việc thông qua một câu trả lời không thể đánh giá được chính xác về người nào đó mà phải qua những cuộc nói chuyện dài về thói quen, sở thích...

Một người càng “like” nhiều, càng dễ dự đoán đặc điểm tính cách của họ. Một thử nghiệm tương tự của Học viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) năm 2009 dự đoán người tham gia có đồng tính hay không nhờ vào những người họ kết bạn trên Facebook. Tại thời điểm đó, mô hình “bòn rút” thông tin cá nhân gây sốc hơn. Tuy nhiên, ngày nay, các công ty đều sử dụng các mô hình này để tạo sự kết nối.

Ví dụ, Google, Facebook quyết định quảng cáo nào được hiển thị trên trang cá nhân người dùng bằng việc sử dụng những thông tin thu thập được khi người dùng duyệt web và click chuột. Amazon lại đưa ra gợi ý về sản phẩm khi nhìn vào lịch sử duyệt và những lần mua sắm trước đó của khách hàng.

Bước tiếp theo là kết nối tất cả các điểm này lại và đưa ra bức tranh rõ ràng hơn về một người nào đó. Điều đó mang lại một số lợi ích như gợi ý các bộ phim, nhà hàng dựa theo địa điểm và những gì đã trải qua trước đó, hay các quảng cáo về sản phẩm bạn có xu hướng muốn mua nhất.

Tuy nhiên, quyền riêng tư của mọi người bị tổn hại khi bị thu thập thông tin trái phép. Các thông tin nhạy cảm về người nào đó như khuynh hướng tình dục, sử dụng thuốc kích thích có thể bị các công ty, cơ quan chức năng lạm dụng. Điểm đáng lo ngại nhất là mọi người không nhận ra những hành vi vô hại như “like” lại có khả năng tiết lộ những bí mật quan trọng của họ.