Nước tương Mekong

Anh Tâm, Giám đốc Xí nghiệp chế biến nước tương Mekong, bồi hồi nhớ về ngày tháng cũ. Cù lao Long Khánh nằm giữa nhánh sông Tiền quanh năm cây trái tốt tươi, người dân liên xã cù lao này chỉ sống bằng nghề nông, gia đình Tâm cũng thế.

Sau thời gian công tác trong ngành giáo dục anh về quê làm Phó chủ tịch xã. Anh tâm sự: "Chính trong thời gian này, tôi mới hiểu rõ đời sống người dân quê tôi, dân số ngày càng tăng, mà đất nông nghiệp lại bị thu hẹp, cuộc sống của người dân thuần nông còn khá nhiều cơ cực trong khi đó sự phát triển của xã hội thì vượt bậc. Tôi nghĩ mình phải làm một cái gì đó để hoà nhập với đà phát triển của xã hội nhưng lúc ấy tôi chưa nghĩ ra".

Cuộc phiêu lưu của ông phó chủ tịch xã

Đầu năm 1992 anh Tâm xin nghỉ phép đi TP Hồ Chí Minh trị bệnh, nhưng thật ra là anh đi tìm cơ hội làm ăn. Tới Sài Gòn, Tâm tá túc nhà người anh em rồi quyết định cùng anh này hùn vốn sản xuất nước tương.

Số vốn lận lưng của anh lúc đó là bốn triệu đồng và một chiếc xe honda cánh én mang lên thành phố lập nghiệp, anh thuê người phụ trách kỹ thuật pha chế rồi tiến hành xây lò nấu nước tương, nhưng nước tương của anh sản xuất ra vô chai đóng nút xong chỉ dăm ba ngày sau thì bị cặn bị mốc không bán được, lô hàng này tiếp bước lô hàng trước cứ bị mốc bị cặn mà anh kỹ thuật không biết nguyên nhân, bản thân anh lại càng không biết.

Sau một năm sản xuất hàng bán không được vốn liếng sắp cạn, tương lai thì mờ mịt thế là tổ sản xuất của anh tan rã, chia vốn ra lúc ấy anh còn đúng một triệu đồng và chiếc xe honda cà tàng. Làm ăn thất bại anh buồn chán, bị dằn xé giữa hai luồng tư tưởng "về hay ở?" sau nhiều lần đắn đo suy nghĩ anh quyết định ở lại, mặc dù lúc ấy gia đình và anh em trong Đảng ủy, ủy ban huyện hay tin gọi về làm việc lại.

Anh còn nhớ rõ câu vợ hỏi sau khi tìm gặp: "Anh cho em biết nếu bây giờ anh tiếp tục làm nước tương nữa thì có "đủ sống" không?". Và anh nói "Đủ". Cô ấy bảo "Nếu vậy thì anh hãy tiếp tục công việc của anh đi!".

Thế rồi anh về số 52 Ngô Sĩ Liên, phường 14, quận 8, thuê khu nhà bỏ hoang với diện tích 100m², anh che lại mái nhà bị tróc nóc bằng giấy dầu để cả nhà ở và nấu nước tương, vợ anh bán sạp tạp hóa nho nhỏ phía trước lấy lãi nuôi gia đình.

Sau một năm trực tiếp sản xuất tuy bị thất bại nhưng anh cũng đã rút ra được nhiều kinh nghiệm quý giá, rồi tìm hiểu qua sách vở và bạn bè là kỹ sư hóa anh biết tại sao nước tương anh bị mốc và bị cặn mà tìm cách khắc phục, anh lập được công thức chế biến nước tương không mốc, không cặn và có chất lượng thơm ngon, nồng độ đạm theo yêu cầu. Để có được kết quả này anh đã mất gần 18 tháng miệt mài làm việc. Để có thị phần cho thương hiệu của mình anh vừa là chủ, là thợ, là tiếp thị kiêm nhà phân phối, anh đưa ra nhiều cách để hàng hóa mình tiếp cận thị trường. Lúc ấy anh là người đầu tiên đưa ra hình thức khuyến mãi "Mua 10 tặng 01" trong làng nước chấm TP Hồ Chí Minh, bây giờ anh có nhiều sạp tới đặt hàng, sản xuất không đủ bán, anh bàn với vợ thuê thêm bốn công nhân phụ giúp anh, sản lượng bấy giờ tăng lên gấp đôi, gấp ba.

Lập nên thương hiệu nước tương Mekong

Càng ngày nước tương Mekong càng được người tiêu dùng ưa chuộng, sản phẩm làm ra vẫn không đủ đáp ứng thị trường. Đầu năm 1995 tình cờ có một Việt kiều Ba Lan về nước tìm nguồn nước tương ngon đặt hàng xuất qua Ba Lan, trong lần đi ăn ở một nhà hàng anh đã dùng qua nước tương Mekong, anh ta thấy mẫu mã đẹp chất lượng thơm ngon, nhìn vào địa chỉ trên chai nước tương đã tìm đến cơ sở gặp anh Tâm để đặt hàng xuất khẩu sang Ba Lan, rất vui nhưng Tâm từ chối đơn đặt hàng này và hẹn ba tháng sau. Rất ngạc nhiên về cung cách làm việc của Tâm, anh Việt kiều nói: "Các hãng nước tương khác chào mời mà tôi không tới, tôi tìm tới anh lại bị anh từ chối còn hẹn ba tháng sau?".

Anh Tâm thật thà trình bày hoàn cảnh của mình lúc ấy chỉ có bốn công nhân sản lượng làm ra khoảng 500 lít/ngày chỉ đủ tiêu thụ ở chợ Bình Tây và chợ Cầu Ông, Lãnh, xin khất lại ba tháng để anh mở rộng cơ sở sản xuất và thuê thêm công nhân mới đáp ứng nổi đơn đặt hàng của khách, thông cảm cho ông chủ cơ sở nhỏ làm ăn đàng hoàng, tôn trọng chữ tín nên anh Việt kiều đồng ý ba tháng sau trở lại làm hợp đồng.

Rồi anh tiến hành mở rộng cơ sở thêm 100m² về hướng bờ sông, xây lò và thuê thêm công nhân, lô hàng đầu tiên xuất qua Ba Lan đạt nồng độ đạm 18% với container 20 phít khi ấy là giữa năm 1995. Anh nhớ rất rõ vì đây là lần làm ăn lớn nhất trong đời anh, một kỷ niệm có lẽ anh không bao giờ quên, là bước ngoặt quan trọng trên con đường anh lập nghiệp.

Dòng sông quê ngày nào hai lượt sang sông bây giờ tên của nó đã gắn liền với cuộc đời anh, anh chọn tên Mekong cho thương hiệu là để nhắc nhở mình về quê hương nguồn cội, nơi anh đã được sinh ra và lớn lên.