ND - Khi chuẩn bị thành lập Ðảng Cộng sản Việt Nam, năm 1927, trong tác phẩm Ðường cách mệnh, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã đề lên hàng đầu 23 điều về tư cách của người cách mạng, trong đó có cần, kiệm, liêm, chính.
Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945, Ðảng Cộng sản trở thành đảng cầm quyền. Trong điều kiện đảng cầm quyền, tháng 10-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, nêu lên Tư cách của Ðảng chân chính cách mạng với 12 điều, trong đó cần, kiệm, liêm, chính được Người coi như những chuẩn mực cần thiết của tất cả mọi người. "Phải đem tinh thần yêu nước và cần, kiệm, liêm, chính mà dạy bảo cán bộ, đảng viên và nhân dân"(1).
Ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết Lời kêu gọi thi đua ái quốc. Tháng 6-1949, Người viết cuốn sách Cần kiệm liêm chính, coi đó là nền tảng của đời sống mới, nền tảng của thi đua ái quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ:
"Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Ðông/Ðất có bốn phương: Ðông, Tây, Nam, Bắc/Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính/Thiếu một mùa, thì không thành trời/Thiếu một phương, thì không thành đất/Thiếu một đức, thì không thành người"(2).
Những điều về cần, kiệm, liêm, chính mà Bác Hồ nêu lên là sự trải nghiệm của đời sống xã hội và từ chính cuộc đời và sự nghiệp của Người. Bác Hồ đã nêu tấm gương sáng ngời về cần, kiệm, liêm, chính. Những điều Người viết cách đây 60 năm đến nay vẫn nguyên giá trị trong nhận thức và hành động của mọi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.
Trải qua hơn 20 năm đổi mới, nhờ có đường lối đúng đắn của Ðảng, nhờ cần, kiệm, liêm, chính của đông đảo cán bộ, đảng viên, của những người lao động, công nhân, nông dân, trí thức, các lực lượng vũ trang, mà công cuộc đổi mới đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Kinh tế-xã hội phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện, chính trị ổn định, quốc phòng an ninh vững mạnh, đối ngoại mở rộng. Ðất nước, xã hội, con người đều đổi mới. Tuy vậy, Ðảng ta đã nghiêm túc nhìn nhận vẫn còn một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, suy thoái về đạo đức, lối sống, thiếu tinh thần trách nhiệm trong công việc, sống xa hoa, lãng phí, phạm vào quan liêu, tham nhũng. Trong xã hội vẫn còn tệ nạn, tiêu cực. Bốn nguy cơ như đã xác định vẫn tồn tại, nhất là tình trạng tham nhũng, lãng phí vẫn trầm trọng, nền kinh tế còn ở tình trạng kém phát triển. Nước ta vẫn trong số các nước đang phát triển có thu nhập thấp.
Ðể đưa đất nước sớm ra khỏi tình trạng kém phát triển, đẩy mạnh CNH, HÐH, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, cải thiện rõ rệt đời sống nhân dân, tạo nền tảng để nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020, phải thực hiện nhiều chủ trương, chính sách và giải pháp đồng bộ; trong đó thực hiện cần, kiệm, liêm, chính theo tấm gương của Bác Hồ là một giải pháp rất cơ bản.
Muốn đất nước ngày càng phát triển giàu mạnh, văn minh, đồng bào ngày càng sung sướng, hạnh phúc, thì tất cả mọi người đều phải làm việc, lao động chuyên cần có năng suất, hiệu quả cao, có chất lượng tốt. Cán bộ, đảng viên, các cấp lãnh đạo, quản lý phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Ðảng, Nhà nước và nhân dân, nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý để bảo đảm sự lãnh đạo, quản lý đúng đắn, ít sai sót, khuyết điểm. Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức đúng như Bác Hồ nói là phải quyết định mọi vấn đề một cách đúng đắn. "Vì dân chúng chính là những người chịu đựng cái kết quả của sự lãnh đạo của ta"(3). Lãnh đạo đúng thì dân được nhờ, lãnh đạo sai thì dân phải chịu đựng hậu quả của cái sai đó. Công nhân, nông dân, tất cả những người lao động phải làm việc hết sức mình, quan tâm đến mỗi sản phẩm làm ra, mỗi tấn dầu thô, mỗi kW/giờ điện, mỗi tấn than, mỗi tấn xi-măng, từng viên gạch, mỗi tấn lương thực, thực phẩm, mỗi tấm giấy, mỗi mét vải, viên thuốc... Phải sử dụng có hiệu quả cao nhất nguồn tài nguyên đất, nước, rừng, biển. Quan tâm đến kết quả và hiệu quả sử dụng, ứng dụng của từng dự án, của mỗi cây cầu, con đường, mỗi công trình văn hóa, đô thị, mỗi đề tài khoa học.
Nhiều nước và khu vực trên thế giới đang thiếu lương thực trầm trọng, có nước đã dẫn tới mất ổn định về chính trị do dân thiếu đói. Việt Nam vẫn giữ vững an ninh lương thực, đó là niềm hạnh phúc, đáng tự hào. Nhưng, chẳng bao lâu nữa dân số nước ta sẽ tăng đến 100 triệu người rồi hơn nữa. Trong khi đó, đất canh tác nông nghiệp ngày càng thu hẹp do quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa. Ngay từ bây giờ phải giữ vững diện tích đất trồng lúa cần thiết, hãy tiết kiệm từng mét vuông đất canh tác màu mỡ mà ông cha đã khai khẩn hàng trăm năm, hàng nghìn năm mới có được.
Kinh nghiệm của các nước phát triển trên thế giới đều bắt đầu từ sự tích lũy, chuyên cần, tiết kiệm nghiêm ngặt và học tập, đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao. Hoàn cảnh Việt Nam là một nước nghèo, Bác Hồ đã thấu hiểu điều đó ngay từ khi cách mạng mới thành công. Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng đất nước.
Ở nước ta hiện nay, tình trạng làm việc ít hiệu quả, lãng phí trong sản xuất và tiêu dùng còn khá phổ biến. Cần nhớ rằng, sinh thời Bác Hồ tiết kiệm trong từng bữa ăn, tiết kiệm từng mẩu bút chì, mẩu giấy, từng chiếc phong bì, Bác không cho thay xe khi vẫn còn sử dụng được.
Hiện nay, tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn chưa được ngăn chặn và đẩy lùi. Cần phải nghiêm trị những kẻ tham nhũng, đục khoét tài sản của Nhà nước, của nhân dân, những kẻ "chạy" chức quyền, "chạy" tội, "chạy" bằng cấp vì đó là những kẻ, những hành vi bất liêm, bất chính. Phải kiên quyết phê phán, khắc phục thói lười biếng, lười học tập, lười suy nghĩ, chỉ lo hưởng thụ. Khắc phục bệnh hình thức, bệnh thành tích, sự gian dối, cẩu thả, vô cảm, vô trách nhiệm, đầu cơ, cá nhân chủ nghĩa. Song, điều cốt lõi, quan trọng hơn là cần biểu dương, động viên tinh thần lao động, làm việc sáng tạo của toàn dân với những tấm gương điển hình người tốt, việc tốt của công nhân, nông dân, trí thức, lực lượng vũ trang, của những người lãnh đạo, quản lý giỏi, những doanh nhân giỏi, của các em học sinh xuất sắc trong các kỳ thi quốc gia, quốc tế.
Cần thấm nhuần sâu sắc, làm theo lời dạy và tấm gương của Bác Hồ về cần, kiệm, liêm, chính. Xây dựng xã hội ta thật sự là xã hội làm việc, xã hội học tập, xã hội năng động và có nhân cách cao đẹp. Làm được như vậy sẽ sớm đẩy lùi những tiêu cực, hư hỏng. Mỗi khi đất nước gặp khó khăn càng đòi hỏi sự đồng tâm, hiệp lực, bình tĩnh, chủ động tháo gỡ khó khăn, không hoang mang. Khó khăn của nước ta và cũng của nhiều nước hôm nay là lạm phát, giá cả tăng. Bộ Chính trị đã có kết luận chỉ đạo, Chính phủ đã đề ra tám giải pháp, trong đó cái gốc vẫn là thúc đẩy sản xuất, tiết kiệm nghiêm ngặt để chống lạm phát, kìm mức tăng giá, ổn định đời sống nhân dân và đã mang lại kết quả tích cực. Các địa phương, nhân dân cả nước đã và đang thực hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn và kịp thời của Ðảng và Chính phủ. Ðó là những việc làm thiết thực để tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới phát triển đất nước, thực hiện lời dạy và làm theo tấm gương cần, kiệm, liêm, chính của Bác Hồ.
PGS, TS Nguyễn Trọng Phúc
(Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh)
-----------------
(1), (2), (3) Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, trang 249, 631, 285.
