Nợ đọng Bảo hiểm xã hội ở Hà Tĩnh 67,1 tỷ đồng

Những hoàn cảnh khó khăn

Giữa tháng 12-2012, anh Chế Ðình Hoàn (sinh năm 1971), công nhân hàn vỏ tàu thủy của Công ty TNHH MTV Ðóng tàu Bến Thủy, Hà Tĩnh (Công ty Ðóng tàu Bến Thủy) bị tái phát bệnh đau buốt nửa đầu và nửa người. Chị Trần Thị Quế phải bỏ việc đưa chồng đi điều trị ở các bệnh viện Nghệ An và Hà Nội. Giữa tháng 1-2013, tuy bệnh chưa thuyên giảm, nhưng vợ chồng anh Hoàn vẫn phải quyết định xin ra viện vì không kham nổi viện phí. Chị Quế tâm sự: "Do không có thẻ BHYT nên gần 20 triệu đồng viện phí, tiền thuốc và chi phí khác ở Bệnh viện Bạch Mai là số tiền quá lớn đối với gia đình công nhân nghèo như chúng tôi". Chị Quế cho biết thêm: Hai vợ chồng đều làm việc ở Công ty Ðóng tàu Bến Thủy, thu nhập thấp, lại không ổn định; đến gần Tết Quý Tỵ, mà Công ty vẫn đang nợ lương tháng 11, tháng 12. Ra Tết, hai vợ chồng lại phải ra Hà Nội để tiếp tục điều trị bệnh cho chồng, không có thẻ BHYT thì biết làm sao đây?!

Vất vả hơn, anh Nguyễn Tuấn Ðiệp (sinh năm 1984), từ Hải Phòng vào làm việc ở Công ty Ðóng tàu Bến Thủy gần 10 năm, bị bệnh máu trắng. Qua điện thoại, tôi đã liên lạc được với anh Ðiệp ở số nhà 22, khu tập thể phân đạm Trại Chuối, Hồng Bàng (Hải Phòng). Anh Ðiệp buồn rầu cho biết: Bệnh của tôi phải "gắn bó" lâu dài với bệnh viện, cứ mỗi đợt điều trị hết vài ba chục triệu đồng mà lại không có thẻ BHYT. Tình hình này, không khéo phải bán nhà để chữa bệnh...

Ðược biết, phần lớn công nhân của Công ty Ðóng tàu Bến Thủy đều làm việc ở những nơi có tính chất nặng nhọc và độc hại nên số người mắc bệnh nghề nghiệp là không nhỏ, họ cần có thẻ BHYT và khám bệnh định kỳ... Qua tâm sự với anh Hoài, anh Ðiệp và một số công nhân khác, họ đều bức xúc: Hằng tháng, chúng tôi đều phải trích 9,5% tiền lương để đóng nộp các loại bảo hiểm (trong đó có BHYT) trong lúc công ty lại thiếu trách nhiệm, không đóng BHXH cho công nhân kịp thời và đầy đủ. Những người đau ốm lâu dài rất cần thẻ BHYT... Chưa hết, do nợ BHXH kéo dài cho nên nhiều công nhân có thâm niên và tay nghề khá, không thể chốt sổ bảo hiểm để xin chuyển công tác đi nơi khác.

Chúng tôi đến Công ty đóng tàu Bến Thủy để nắm tình hình, nhưng không gặp được lãnh đạo doanh nghiệp. Qua điện thoại, giám đốc Công ty Ðào Ngọc Lợi cho biết: Là công ty con của Tập đoàn Vinashin, do doanh nghiệp khó khăn nên nợ đọng BHXH khá lớn và kéo dài, chúng tôi rất cần sự tiếp tục hỗ trợ "giãn nợ" của Chính phủ và ngành bảo hiểm về việc đóng các loại bảo hiểm, để công nhân bớt đi phần thiệt thòi. Cũng theo ông Lợi, hiện công ty đang làm đơn khất nợ tiền đóng bảo hiểm và xin nộp 100 triệu đồng để làm thẻ BHYT cho hơn 300 cán bộ, công nhân. Do không có tiền, đơn vị xin đóng trước 80 triệu đồng và sau Tết Nguyên đán nộp thêm 20 triệu đồng... Chiều rằm tháng Giêng, chúng tôi điện thoại cho anh Chế Ðình Hoàn và biết: "Ðã có thẻ BHYT, nhưng chỉ đến ngày 31-3 tới là hết hạn !".

Cũng do khó khăn, Công ty CP Xây dựng đường bộ 1 đóng ở thị xã Hồng Lĩnh đang là đơn vị nợ đọng tiền bảo hiểm lớn, thời gian kéo dài. Nhiều lao động phải làm đơn xin bảo lưu thời gian công tác để đi tìm việc nơi khác hoặc chờ về hưu... Ðau buồn hơn là trường hợp anh Nguyễn Xuân Thạch ở Thạch Xuân, Thạch Hà (Hà Tĩnh), công nhân Công ty chết trong vụ tai nạn lao động vào tháng 10-2012, nhưng đến hết năm 2012 vẫn chưa được hưởng các chế độ theo luật định. Giám đốc BHXH thị xã Hồng Lĩnh Nguyễn Thị Hoài cho biết, đơn vị nơi anh Thạch hợp đồng lao động đã không đóng BHXH từ nhiều tháng qua. Vì thế người mất, chế độ không được hưởng...

Tình trạng nợ đọng BHXH khiến nhiều công nhân bị trọng bệnh không dám đi bệnh viện vì không có thẻ BHYT. Hay những công nhân đã đủ năm tháng lao động cống hiến nhưng không được về hưu, phải bảo lưu thời gian lao động để chờ cơ quan đóng bảo hiểm...

354 đơn vị nợ đọng BHXH

Giám đốc BHXH Hà Tĩnh Hoàng Văn Minh cho biết: Tính đến hết năm 2012, tổng các khoản nợ BHXH trên địa bàn tỉnh lên đến 67,1 tỷ đồng, chiếm 6,5% tổng số thu BHXH trên địa bàn. Gồm nợ BHXH: 30,4 tỷ đồng (nợ từ sáu tháng trở lên chiếm gần 50%) và nợ BHYT 36,7 tỷ đồng... Ðiển hình trong danh sách nợ BHXH là: Công ty Ðóng tàu Bến Thủy, nợ hơn 5,4 tỷ đồng với 30 tháng nợ; Công ty CP Xây dựng và Ðầu tư Hà Tĩnh, nợ 30 tháng với hơn 1,88 tỷ đồng; Công ty CP Sông Ðà 27 nợ 17 tháng, hơn 1,86 tỷ đồng; Công ty CP XDCT 475 nợ 13 tháng, hơn 1,6 tỷ đồng; Công ty CP Xây dựng cầu đường nợ 19 tháng, 1,26 tỷ đồng; Công ty CP Xây dựng đường bộ số 1 Hà Tĩnh nợ tám tháng, 1,26 tỷ đồng, Công ty ÐT&XD Bến Thủy Vinashin, nợ 48 tháng, hơn 710 triệu đồng...

Cũng theo ông Minh: Năm 2012 được xem là năm có số đơn vị sử dụng lao động nợ đọng BHXH lớn nhất từ trước ở Hà Tĩnh: 354 đơn vị. Các đơn vị bảo hiểm tiến hành khởi kiện ra tòa 30 đơn vị. Tổng số tiền nợ BHXH của các đơn vị sử dụng lao động bị khởi kiện là 7,7 tỷ đồng, nhưng mới thu hồi được gần 2,5 tỷ đồng sau khởi kiện. Theo báo cáo của ngành chức năng Hà Tĩnh, trong năm 2012, toàn tỉnh có hơn 500 doanh nghiệp bị "đóng cửa" nhưng chưa đầy 400 người được hưởng chế độ thất nghiệp, trong số này có khá nhiều lao động từ các tỉnh phía nam trở về. Chứng tỏ, các doanh nghiệp Hà Tĩnh chưa quan tâm đến việc đóng BHTN cho người lao động.

Các doanh nghiệp chưa thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, đồng nghĩa với việc họ đang vi phạm pháp luật, khấu trừ 9,5% tiền lương hằng tháng nhưng lại không đóng BHXH cho người lao động. Nhưng do chế tài xử lý chưa đủ mạnh, nên không ít doanh nghiệp coi việc nợ BHXH là chuyện rất bình thường, dù không ít chủ sử dụng lao động đã có hành vi chiếm dụng tiền của người lao động hoặc cố tình nợ BHXH để trục lợi. Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Nghi Xuân Hồ Văn Phong cho biết: Nghi Xuân là huyện nghèo của tỉnh, số doanh nghiệp trên địa bàn không nhiều, nhưng một số doanh nghiệp thuộc diện ăn nên làm ra lại có biểu hiện "lách luật" như đóng BHXH chỉ mức lương tối thiểu; số lao động sử dụng nhiều nhưng chỉ đóng bảo hiểm cho bộ phận văn phòng, người nhà; thậm chí có doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động, nộp thuế khá lớn nhưng lại không đóng bảo hiểm cho bất kỳ một lao động nào...

Chúng tôi đã làm việc với các ngành của tỉnh Hà Tĩnh về các vấn đề liên quan BHXH, nhưng những người có trách nhiệm đều trả lời một cách chung chung và đẩy trách nhiệm về cho ngành BHXH. Theo Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Hà Tĩnh Nguyễn Xuân Thông, định kỳ Sở thành lập các đoàn kiểm tra các mặt liên quan đối với doanh nghiệp, nhưng hậu quả của việc nợ đọng BHXH đối với người lao động thì chưa chú ý lắm, vì đang còn nhiều việc cần kiểm tra quan trọng hơn.

Nếu các ngành chức năng tỉnh Hà Tĩnh không có sự phối hợp đồng bộ, ra tay mạnh mẽ, nợ đọng BHXH sẽ không dừng lại ở đó!