Những khuyết điểm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai

Quy hoạch "treo" vì lãnh đạo muốn để lại "dấu ấn"!...

"Không ít trường hợp vì muốn có nhiều công trình, dự án cho địa phương, muốn chỉnh trang, mở rộng đô thị cho xứng tầm, muốn để lại dấu ấn của nhiệm kỳ lãnh đạo nên đã nôn nóng chỉ đạo lập và xét duyệt quy hoạch mà không cân nhắc đầy đủ khả năng thực hiện trước mắt cũng như trong tương lai, làm cho quy hoạch có tính khả thi thấp hoặc không khả thi. Đây chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng quy hoạch treo" - Đó là một nhận định đáng chú ý trong bản báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Đánh giá công tác quy hoạch của các địa phương nhìn chung còn mang nặng tính chủ quan duy ý chí, Bộ Tài nguyên và Môi Trường đã điểm ra một loạt khuyết điểm như: Nhiều trường hợp quy hoạch đúng, rất cần thiết nhưng không có lộ trình thực hiện, không phân kỳ quy hoạch, dẫn tới cách hiểu lệch lạc, giản đơn rằng quy hoạch là phải thực hiện ngay nên vội vàng cấm đoán, ngăn cản việc thực hiện các quyền hợp pháp của người sử dụng đất. Rồi do quản lý quy hoạch sau khi được phê duyệt kém, nên xảy ra tình trạng dân lấn chiếm, tự chuyển mục đích sử dụng đất trái phép không bị xử lý, nên khi triển khai quy hoạch thì chi phí bồi thường vượt quá dự kiến ban đầu.

Có nhiều khu vực quy hoạch đã công bố sẽ thu hồi đất và đã quá thời hạn ba năm kể từ ngày công bố nhưng cơ quan Nhà nước có thẩm quyền không tiến hành điều chỉnh hoặc hủy bỏ quy hoạch.

Đặc biệt bức xúc là có những địa phương sử dụng nhiều đất chuyên trồng lúa, đất có ưu thế đối với sản xuất nông nghiệp, đất đang có khu dân cư tại những vị trí có hạ tầng kỹ thuật tốt để xây dựng các khu công nghiệp, trong khi có khả năng sử dụng các loại đất khác, đầu tư thêm hạ tầng kỹ thuật để quy hoạch các khu công nghiệp.

Trong khi nông dân tại một số địa phương đang còn thiếu đất hoặc không có đất để sản xuất thì một diện tích đất nông nghiệp không nhỏ được chuyển sang xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị nhưng hiệu quả sử dụng đất thấp!?...

Nhiều dự án xin đất chỉ để đầu cơ

Những sai phạm, yếu kém của việc giao đất, cho thuê đất, cho chuyển mục đích sử dụng đất cũng được chỉ rõ. Đó là tình trạng giao đất, cho thuê đất không theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất vẫn còn diễn ra ở một số địa phương. Ngay từ khâu xét duyệt dự án đầu tư có sử dụng đất hoặc xét duyệt nhu cầu sử dụng đất cũng chưa chặt chẽ.

Nhiều "'nhà đầu tư" xin giao đất, cho thuê đất chỉ nhằm mục đích chuyển nhượng kiếm lời hoặc để đầu cơ đất đai có tính chất dài hạn mà không quan tâm đến đầu tư trên đất, để đất trống trong nhiều năm không xây dựng công trình gây lãng phí đất đai mà không được xử lý kịp thời. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, đây chính là nguyên nhân dẫn tới tình trạng dự án "treo".

Bên cạnh đó, thái độ xử lý thiếu kiên quyết đối với những dự án "treo" cũng là một nguyên nhân quan trọng. Nhiều địa phương kiểm tra phát hiện các trường hợp dự án "treo" nhưng lại thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm do có sự can thiệp từ một số Bộ, ngành Trung ương hoặc do lo ngại ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư tại địa phương. Cho nên, có những dự án được giao đất hơn 10 năm nhưng không sử dụng mà vẫn không bị thu hồi.

Phân lô bán nền trên những dự án "công trình công cộng"

Đó cũng là một thực trạng nhức nhối được Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ ra. Theo đánh giá của Bộ này thì việc thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế là một trong những vấn đề nổi cộm nhất trong công tác quản lý đất đai hiện nay. Qua kiểm tra cho thấy việc thu hồi đất ở phần lớn các địa phương đang ách tắc, làm chậm tiến độ triển khai nhiều dự án đầu tư, gây bức xúc cả cho người sử dụng đất, nhà đầu tư và cơ quan chính quyền có trách nhiệm thu hồi đất.

Một loạt sai phạm, yếu kém được chỉ ra như: Giá đất bồi thường, hỗ trợ chưa sát giá thị trường trong điều kiện bình thường trong nhiều trường hợp quá thấp so với giá đất cùng loại chuyển nhượng thực tế, đặc biệt là đối với đất nông nghiệp trong khu vực đô thị và liền kề với khu dân cư.

Thậm chí, tiền bồi thường đất nông nghiệp thường không đủ để nhận chuyển nhượng diện tích đất nông nghiệp tương tự hoặc không đủ để chuyển sang làm ngành nghề khác.

Đặc biệt, có những trường hợp thu hồi đất tiếng là để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế hoặc xây dựng công trình công cộng, nhưng một thời gian sau lại chuyển thành mục đích xây dựng nhà ở hoặc phân lô bán nền (!?)...

Không tiết lộ những trường hợp cụ thể, nhưng Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định: "Có những khu tái định cư bố trí cả những đối tượng không thuộc diện tái định cư, trong đó có cả những trường hợp là người nhà, người thân của cán bộ lãnh đạo, trong khi nhiều người thuộc diện tái định cư không được bố trí".